Patriarcha Bartłomiej: w walce ze zmianami klimatycznymi brakuje woli

Znany jako „zielony patriarcha” ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I ponownie wezwał do podjęcia bardziej zdecydowanych działań przeciwko zmianom klimatycznym. „Mamy wiedzę naukową, wystarczające zasoby duchowe i środki technologiczne: brakuje nam tylko woli, zbiorowej determinacji” – powiedział Bartłomiej w Nowym Jorku. W środę wieczorem (czasu lokalnego) patriarcha odebrał prestiżową Nagrodę Templetona nieoficjalnie zwaną „teologicznym Noblem”, za zaangażowanie na rzecz odpowiedzialnego stosunku do środowiska.

Honorowy zwierzchnik około 300 milionów prawosławnych chrześcijan podejmuje od 30 lat wysiłki mające na celu zbudowanie pomostu między naukowym i duchowym rozumieniem natury. Nagroda o wartości 1,4 mln dolarów (1,2 mln euro) za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki i religii.

W przemówieniu podczas ceremonii wręczenia nagrody patriarcha mówił o relacjach między wiarą a nauką oraz o znaczeniu ochrony środowiska. Bartłomiej powiedział, że należy położyć kres rozdźwiękowi między nauką a religią. „Kiedy naukowiec bada topnienie czap lodowych, a teolog rozważa jęki stworzenia, czytają tę samą książkę w różnych językach” – powiedział.

W obliczu kryzysu środowiskowego przyszłość wydaje się młodemu pokoleniu niepewna i niejasna. „Jeśli nasze dzieci tracą nadzieję na jutro, musimy uznać to zarówno za porażkę moralną, jak i duchowy stan wyjątkowy” – powiedział Bartłomiej. Wezwał do samodyscypliny i umiaru w stylu życia jako sposobów na „wyzwolenie się z niekończącego się cyklu chciwości”. Nie chodzi tu bynajmniej o powrót do przednowoczesnej biedy, „ale o ponowne odkrycie tego, co greccy filozofowie nazywali „metron” – właściwą miarą”.

Bartłomiej podkreślił, że nie należy ona „jednej osobie, ale wizji, która od trzech dekad inspiruje Patriarchat Ekumeniczny”. Przypomniał, że już jego poprzednik, patriarcha Demetrios, w 1989 roku ustanowił 1 września kościelnym „Dniem Stworzenia”. Bartłomiej kontynuuje tę tradycję. Od kilku lat wiele innych Kościołów również obchodzi 1 września w tym duchu.

„Patriarcha Bartłomiej otrzymuje Nagrodę Templetona za to, że troska o środowisko naturalne stała się dla niego głównym zobowiązaniem jako zwierzchnika duchowego” – uzasadniła przyznanie nagrody Heather Templeton Dill, przewodnicząca Fundacji Johna Templetona. Podkreśliła, że Bartłomiej wykorzystał swą rolę honorowego zwierzchnika światowego prawosławia, aby zgromadzić wokół siebie grupy naukowców, badaczy, przywódców politycznych i duchownych ze świata katolickiego, żydowskiego i muzułmańskiego.

85-letni patriarcha Bartłomiej jest światowej sławy teologiem i ekumenistą. Doktor prawa kanonicznego, który włada siedmioma językami, uważany jest za godnego zaufania rozmówcę islamu i judaizmu. Za swoje zaangażowanie w ochronę środowiska zyskał światowe uznanie, co przyniosło mu honorowy tytuł „zielonego patriarchy”.

Nagroda Templetona jest przyznawana za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki i religii, powszechnie nazywana jest „teologicznym Noblem”. Ufundował ją w 1972 r. brytyjski inwestor finansowy Sir John Templeton (1912-2008). Przyznawana corocznie przez Fundację Templetona nagroda pieniężna, celowo przekracza kwotę Nagrody Nobla, aby podkreślić szczególne znaczenie duchowości. To wyróżnienie nie jest związane z żadną konkretną religią. W skład jury wchodzą członkowie różnych wspólnot religijnych oraz ateiści.

Nagroda za „postęp w badaniach lub odkryciach w dziedzinie rzeczywistości duchowej oraz budowanie mostów między religią a naukami” wynosi równowartość 1,28 miliona euro. Jest to jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień dla pojedynczych osób na świecie. Pierwszą jej laureatką została w 1973 r. Matka Teresa z Kalkuty, założycielka Zgromadzenia Misjonarek Miłości, w następnym roku założyciel Wspólnoty z Taizé, Brat Roger. Wśród laureatów są m.in. również XIV Dalajlama, belgijski kardynał Leo Suenens, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham, były dysydent sowiecki, pisarz Aleksander Sołżenicyn, benedyktyn i astrofizyk o. prof. Stanley L. Jaki, czy niemiecki fizyk, prof. Carl Friedrich von Weizsäcker. W 2008 r. Nagrodę Templetona otrzymał światowej sławy polski kosmolog, ks. prof. Michał Heller.