Patriarchat Bułgarski nawiązał łączność eucharystyczną z Kościołem w Macedonii

Święty Synod Patriarchatu Bułgarskiego na swym posiedzeniu w pełnym składzie 21 czerwca ogłosił o ustaniu rozłamu w Macedońskim Kościele Prawosławnym – Arcybiskupstwie Ochrydzkim (MKP-AO). Odpowiednią decyzję w tej sprawie biskupi przegłosowali po zapoznaniu się z listami od patriarchów: Konstantynopola – Bartłomieja i Serbskiego – Porfiriusza w sprawie kanonicznego statusu MKP-AO.

„Patriarchat Bułgarski z wdzięcznością Bogu i radością duchową wita postanowienie o zakończeniu rozłamu oraz wchodzi w kanoniczną i eucharystyczną współlnotę z Prawosławnym Kościołem Macedonii Północnej” – stwierdza oświadczenie Synodu. Jednocześnie biskupi zaznaczyli, iż nie rozstrzygnęli ostatecznie sprawy nazwy „Macedoński Kościół Prawosławny – Arcybiskupstwo Ochrydzkie” i będzie ona jeszcze przedmiotem rozważań.

Jest to pierwsza decyzja tego rodzaju, podjętą przez lokalny Kościół prawosławny po postanowieniach, jakie zapadły w maju br. w Konstantynopolu i Belgradzie o kanonicznym uznaniu MKP, choć jeszcze bez oficjalnego ogłoszenia jego autokefalii przez Patriarchat Ekumeniczny.

Rozłam, a wcześniej napięcia między prawosławnymi Kościołami Serbii i Macedonii mają długą historię, a ich uwieńczeniem było jednostronne ogłoszenie autokefalii na III Macedońskim Soborze Kościelno-Ludowym 17 lipca 1967 w Skopje. Decyzji tej nie uznał ani Patriarchat Serbski, ani – na jego prośbę – żaden inny lokalny Kościół prawosławny na świecie. Brak uznania kanonicznego oznaczał jednocześnie nieuznawanie ważności sakramentów sprawowanych w MKP.

Po wielu dziesięcioleciach niemal całkowitego braku jakichkolwiek kontaktów, Kościół serbski, chcąc choć trochę uregulować napiętą sytuację, przywrócił po kilku wiekach, 17 maja 2002, arcybiskupstwo ochrydzkie w ramach Patriarchatu Serbskiego. Jednak nie zaspokoiło to narodowo-kościelnych ambicji Macedończyków i rozłam się utrzymywał. W 2009 MKP poprosił o pomoc w rozwiązaniu problemu i o oficjalne udzielenie mu autokefalii Bułgarski Kościół Prawosławny, który chętnie na to przystał, ale sprzeciwił się temu stanowczo Konstantynopol, powołując się na swe uprawnienia w tym zakresie i podkreślając, że jest on Kościołem macierzystym dla prawosławia na Bałkanach (i nie tylko tam).

Sprawa rozstrzygnęła się w końcu 9 maja br., gdy Święty Synod Kościoła Konstantynopola postanowił uznać kanoniczność Macedończyków i nawiązać z nimi pełną jedność eucharystyczną. Jednocześnie zapowiedział, że MKP będzie istniał tylko pod nazwą Arcybiskupstwo Ochrydzkie, a jego jurysdykcja obejmie jedynie obszar Macedonii Północnej. Konstantynopol zaznaczył także, że ostateczne rozwiązanie problemu winno nastąpić w następstwie bezpośrednich rozmów między SKP a MKP.

Patriarchat Serbski ze swej strony już 16 maja ogłosił, iż jest gotów uznać autokefalię macedońską. A w 3 dni później patriarcha Porfiriusz i metropolita ochrydzki Stefan wraz z biskupami i księżmi z obu Kościołów sprawowali wspólnie liturgię w belgradzkim soborze św. Sawy, pierwszą od ponad pół wieku. Obecni byli na niej przedstawiciele władz i liczni wierni z obu krajów. Od tamtego czasu Kościół macedoński pozostaje już w praktyce w łączności eucharystycznej ze światem prawosławnym, choć formalnie nie otrzymał jeszcze autokefalii od Konstantynopola.