Pionierska książka o kapelanach pomordowanych na Wschodzie

Książkę „Kapelani Wojska Polskiego pomordowani na Wschodzie 1940 – 1941” zaprezentowano w Warszawie. Pionierska praca Barbary Tarkowskiej gromadzi obszerne informacje na temat kapelanów różnych wyznań i religii, którzy zginęli w Katyniu, Twerze, Miednoje, Charkowie i innych miejscach kaźni na Wschodzie.

Publikacja ukazuje sylwetki 77 kapelanów polskich formacji mundurowych II Rzeczpospolitej. Reprezentowali oni wszystkie wyznania: są tu kapłani rzymsko- i greckokatoliccy, prawosławni, ewangelicy, wyznawcy religii mojżeszowej, a także islamu.

„Prawda nie dała się zabić” – powiedział biskup Józef Guzdek podczas prezentacji książki w gmachu Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski. Biskup polowy WP wyraził radość, że dzięki książce „poznajemy życiorysy i postawy ludzi, którzy do końca pozostali wierni”.

Bp Guzdek dodał, że uwzględnienie kapelanów innych wyznań podnosi rangę publikacji, bo ukazuje tragedię sprzed lat w szerszym świetle.

Zdaniem biskupa polowego publikacja ma także jak najbardziej współczesny wymiar, bowiem stanowi odpowiedź na wyrażane niekiedy wątpliwości czy Ordynariat Wojskowy jest w dzisiejszej Polsce potrzebny. „Ordynariat uczy gotowości do przelewania krwi w obronie najwyższych wartości” – podkreślił bp Guzdek.

Dr Andrzej Kunert, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa mówił z satysfakcją, że można dziś odnajdywać i ekshumować szczątki kolejnych osób i stawiać im tabliczki. „Wciąż nadrabiamy ale tych nazwisk jest już naprawdę sporo” – dodał.

Autorka książki Barbara Tarkowska powiedziała, że pracę nad książka rozpoczęła już 30 lat temu, kontynuując niejako dzieło kapelana Rodzin Katyńskich ks. Zdzisława Peszkowskiego. Do gromadzenia materiałów o kapelanach pomordowanych na Wschodzie zachęcił Rodzinę Katyńską sam Jan Paweł II.

Barbara Tarkowska, krewna ks. Jana Ziółkowskiego, jednej z ofiar zbrodni katyńskiej poinformowała, że w 2009 r. dokumentację dotyczącą 24 kapelanów przekazano Ośrodkowi Dokumentacji Męczenników Wschodu, który działa przy kurii w Drohiczynie. Osoby te pochodzą z różnych diecezji i niewykluczone, że po zgromadzeniu odpowiedniej dokumentacji oraz świadectw dotyczących życia tych postaci, będzie można podjąć działania na rzecz wyniesienia ich na ołtarze.

Obecny na prezentacji ks. Kazimierz Sowa, dyrektor kanału religia.tv poinformował, że 17 września zostanie wyemitowany film dokumentalny pt. „Śmierć ich połączyła”. Będzie to opowieść o kapelanach, którzy sprawując opiekę duszpasterską w wojsku II Rzeczpospolitej, towarzyszyli swoim towarzyszom broni do końca – do śmierci w Katyniu, Kijowie i innych sowieckich miejscach kaźni.

Książka „Kapelani Wojska Polskiego pomordowani na Wschodzie 1940-1941”, opracowana została staraniem Wolontariatu przy Stowarzyszeniu Rodzina Katyńska w Warszawie.

Dzięki pracy licznego grona społeczników zebrano materiały z archiwów państwowych, jak i kościelnych (w tym zakonnych), zarówno z kraju, jak i z zagranicy. Wykorzystane zostały także dokumenty rodzinne bohaterów publikacji. Dzięki temu zgromadzono niemal komplet informacji poświęconych tym 77 duszpasterzom, ofiarom stalinizmu.

Publikacja gromadzi także bogaty materiał ilustracyjny: kilkaset fotografii, przedstawiających m.in. przedmioty religijne znalezione w grobach katyńskich. W zdecydowanej większości fotografie prezentowane są po raz pierwszy.

Książka ukazuje też pracę kapelanów w czasie ich pobytu w sowieckich obozach jenieckich: w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, ich wpływ na liczne grono współjeńców.

Dokumentacja pozwala na prześledzenie roli, jaką odgrywali kapłani różnych wyznań w życiu środowiska wojskowego w okresie międzywojennym.

Zamieszczone wnioski odznaczeniowe ukazują, jak dostrzegana przez władze była praca duszpasterzy w kraju w latach 1918-1939 i wpływ kapłanów na życie mieszkańców Polski.

Praca powstała dzięki zaangażowaniu społeczników oraz licznych instytucji państwowych, kościelnych i społecznych. Swój udział ma tu także rosyjskie Stowarzyszenie „Memoriał”, które przesłało znajdujące się na terenie Rosji materiały dotyczące duszpasterzy.

Patronat honorowy nad książką objął minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak oraz biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. „Zachęcam do lektury tej publikacji i refleksji nad wartością i sensem ofiary złożonej przez księży kapelanów, którzy w ekstremalnych warunkach nie przestali być wysłannikami Boga, którzy towarzyszyli osadzonym i przygotowywali ich na ostateczne spotkanie z Bogiem w wieczności” – napisał bp Guzdek.

Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Zbroja.