Płock: historyczny obraz powrócił do Kapituły Katedralnej

Kapituła Katedralna Płocka odzyskała historyczny obraz, przedstawiający nadanie jej herbu przez cesarza Maksymiliana I w 1518 roku. Dzieło Jana Czesława Moniuszki zaginęło w czasie II wojny światowej. Udało się je odzyskać dzięki staraniom bp. Piotra Libery.

Jan Czesław Moniuszko (1853-1908) był najmłodszym synem kompozytora Stanisława Moniuszki. Malował głównie sceny historyczne. Namalowany przez niego obraz pt. „Wręczenie herbu kapitule płockiej”, przedstawiający nadanie przez cesarza Maksymiliana I herbu Kapitule Katedralnej Płockiej w 1518 r., znajdował się w Muzeum Diecezjalnym w Płocku od 1908 r. Został przekazany przez ks. kan. Józefa Mrozowskiego z Warszawy.

W 1939 r. okupacyjne władze niemieckie „wypożyczyły” go na wyposażenie jakiegoś urzędu. Przed zakończeniem II wojny światowej obraz został wywieziony do Niemiec. Od 2000 r. pracownicy płockiego muzeum otrzymywali sygnały, że nadal istnieje.

Dzięki staraniom biskupa płockiego Piotra Libery, po długich negocjacjach z jego posiadaczem, obraz ostatecznie powrócił do diecezji. Dzieło można oglądać w Muzeum Diecezjalnym.

Historyczne okoliczności nadania herbu wyjaśnia ks. prof. dr hab. Michał M. Grzybowski: „W 1518 r. biskup płocki Erazm Ciołek, jako wysłannik króla polskiego Zygmunta Starego, przebywał na sejmie Rzeszy w Augsburgu. Tam jako wybitny orator zasłynął 10 sierpnia wygłoszoną mową przeciw Turkom i przeciw krzyżakom. Wówczas zyskał sobie życzliwość cesarza rzymsko-niemieckiego Maksymiliana I z dynastii Habsburgów i jego żony Marii Burgundzkiej” – relacjonował historyk.

Dodał, że 21 września 1518 r. biskup Ciołek miał prywatną audiencję u cesarza, podczas której otrzymał od niego hojne dary, za załatwienie u papieża Leona X różnych spraw, o które zabiegał cesarz. Podczas tej audiencji, gdy dowiedział się od biskupa, że w katedrze płockiej przechowywana jest relikwia głowy św. Zygmunta, króla burgundzkiego, nadał jego kapitule herb dawnych królów burgundzkich, przekazując jednocześnie pieczęć św. Zygmunta.

Był to wyraz sympatii cesarza do zręcznego dyplomaty, jakim był biskup Erazm Ciołek. Kapituła, jak zapisano w aktach, przyjęła ten dar z wdzięcznością. Odtworzony on został na tzw. dystynktorium kanonickim.

Historyczny obraz przedstawia scenę z kaplicy dworskiej po odprawionym nabożeństwie. Na tronie siedzi cesarz Maksymilian, a obok niego jego żona. Przy cesarzowej stoją dwie damy dworskie. Nieco w tyle za cesarzem stoi ochmistrz dworu ze szkatułką, z której Maksymilianowi podano herb. Obok ochmistrza znajduje się rycerz w pełnej zbroi i trzyma hełm cesarski oraz miecz państwowy.

Przed tronem miejsce zajął biskup płocki Erazm Ciołek. Towarzyszą mu kanonicy: pierwszy z nich trzyma infułę, drugi pastorał biskupa Krzyckiego, a trzeci hermę św. Zygmunta. Stoi też chłopiec, trzymający mszał. Na wzniesieniu, za dwoma pierwszymi kanonikami, herold w zbroi z hełmem na głowie, ozdobionym pawimi piórami, czyta dekret o nadaniu herbu. Na obrazie artysta odtworzył także rodzinę cesarza Maksymiliana. Zostali oni odtworzeni według portretów im współczesnych z galerii wiedeńskiej.