Płock: odsłonięcie Tablicy Ponarskiej ku czci Polaków zamordowanych na Kresach Wschodnich

Uroczystego odsłonięcia tablicy, która upamiętnia Polaków, zamordowanych w Ponarach na Litwie w latach 1941-1944, dokonano w kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa na cmentarzu parafialnym przy Alejach Kobylińskiego w Płocku. Egzekucje Polaków, poprzedzone torturami, pochłonęły blisko 100 tysięcy ofiar – przypomniała Renata Buśko, wiceprezes Stowarzyszenia „Rodzina Ponarska”, które ufundowało tablicę.

„Pamięci tysięcy Polaków, którzy służąc Ojczyźnie, ponieśli śmierć męczeńską w Ponarach k. Wilna w latach 1941-1944” – napisano na tablicy umieszczonej w kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa na zabytkowym cmentarzu w Płocku. Aktu jej poświęcenia dokonał ks. Stefan Cegłowski, proboszcz parafii katedralnej w Płocku i dziekan dekanatu płockiego zachodniego.

Mszy św. w kaplicy przewodniczył ks. kan. Wiesław Gutowski, proboszcz parafii farnej w Płocku, na której terenie znajduje się cmentarz z kaplicą. „Wiele słyszeliśmy o Katyniu i Oświęcimiu, ale zbrodnia w Ponarach pozostaje jakby w ukryciu. Dziś chodzi nam o to, aby dać świadectwo prawdzie i upamiętnić męczeństwo Polaków. Trzeba powiedzieć: «Wybaczamy i prosimy o wybaczenie». Nie ma innej drogi dla wierzących w Jezusa. Pamiętając o tej zbrodni, trzeba zdobyć się jeszcze na coś więcej: na modlitwę za zbrodniarzy, aby Bóg przebaczył im winy” – podkreślił płocki kanonik.

Renata Buśko, wiceprezes Stowarzyszenia „Rodzina Ponarska”, córka Józefa Tobiasza ps. Niemirycz, zamordowanego w 1942 r., przypomniała uczestnikom uroczystości, że Ponary koło Wilna były miejscem największego ludobójstwa na Kresach Wschodnich. W czasie okupacji sowieckiej, w pobliżu Ponar władze sowieckie zaplanowały lotnisko i w lesie wykopano parę ogromnych dołów. Gdy wybuchła wojna litewsko-radziecka, budowa została przerwana, ale doły pozostały.

„Niemcy, po wkroczeniu do Wilna zdecydowali, że będzie to miejsce eksterminacji Polaków. Litwini jeszcze przed wkroczeniem wojsk niemieckich mieli przygotowane listy eksterminacyjne. Znalazła się na nich cała elita kulturalno-naukowa Wilna, wykładowcy Uniwersytetu Wileńskiego, szkół, księża, adwokaci i duże grupy młodzieży. Do tego doszło Państwo Podziemne, Armia Krajowa, Związek Wolnych Polaków” – wymieniała Renata Buśko. Przypomniała też, że egzekucje, często poprzedzone torturami, trwały od 11 lipca 1941 r. do 1943 r. i pochłonęły blisko 100 tys. ofiar. Do wykonywania egzekucji powołano specjalny, ochotniczy oddział litewski, tzw. strzelców ponarskich.

Prezes stowarzyszenia Maria Wieloch dodała, że szuka ono miejsc, w których mogłyby znajdować się Tablice Ponarskie. Przy okazji ich umieszczania Polacy często po raz pierwszy dowiadują się o Ponarach. „Zależy nam szczególnie na edukacji młodzieży” – podkreśliła M. Wieloch.

W Ponarach zginęło ponad 30 tys. Polaków, a także Żydów (ok. 70 tys.), jeńców radzieckich, Cyganów, kilkunastu komunistów litewskich i litewskich dygnitarzy, którzy byli przeciwni poborowi do wojska niemieckiego. Symbolem martyrologii są trzy krzyże, wyryte na tablicy ponarskiej.

W programie uroczystości w Płocku znalazł się również montaż słowno-muzyczny w wykonaniu Kameralnego Zespołu Wokalnego Płockiego Ośrodka Kultury i Sztuki, aktorki Teatru Dramatycznego w Płocku Barbary Misiun i uczniów I LO PUL im. 4 Pułku Strzelców Konnych w Płocku.

Stowarzyszenie „Rodzina Ponarska” założyła w 1994 r. Helena Pasierbska, Wilnianka, łączniczka AK, więźniarka Łukiszek. Celem działalności organizacji jest utrwalanie pamięci o tej największej zbrodni na Kresach Wschodniej. Egzekucji dokonywał litewski ochotniczy oddział specjalny w służbie niemieckiej – Ypatingas Burys. Obecnie w kraju stoi 5 pomników i umieszczono 28 tablic, upamiętniających tę zbrodnię. Szczególną pamięcią otoczone jest miejsce straceń w Ponarach. Na okalającym murze z licznymi tablicami pamiątkowymi wypisane są nazwiska zgładzonych w tym miejscu żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego.