Płock: wieczór pamięci bł. abpa Nowowiejskiego w 70. rocznicę męczeńskiej śmierci

Prelekcje o bł. abpie Antonim Julianie Nowowiejskim, wystawa o jego życiu i koncert muzyki sakralnej znalazły się w programie wieczoru poświęconego pamięci pasterza diecezji płockiej, który 70 lat temu zginął śmiercią męczeńską w hitlerowskim obozie w Działdowie. Spotkanie, które odbyło się 23 maja w Muzeum Mazowieckim w Płocku, poprowadzili dr Tomasz Kordala i ks. dr Andrzej Leleń.

W programie wieczoru poświęconego bł. abpowi Nowowiejskiemu, który zmarł śmiercią męczeńską w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Działdowie prawdopodobnie 28 maja 1941 roku, znalazły się prelekcje dotyczące dzieła życia pasterza diecezji płockiej w latach 1908-1941.

Ks. kan. Stefan Cegłowski, dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Płocku przypomniał, że Nowowiejski konsekrował w diecezji płockiej 30 kościołów i poświęcił 6 kamieni węgielnych pod świątynie. Poza tym, gdy był ordynariuszem m.in. dokonano przebudowy katedry płockiej, rozbudowy Seminarium Duchownego, powstał dom wypoczynkowy dla duchowieństwa „Antoniówka”, Zakład im. Anioła Stróża, około sto domów Akcji Katolickiej, nowe klasztory. Jako budowniczy „wytyczał ścieżkę”, której celem było odnowienie obiektów kościelnych.

„Arcybiskup Nowowiejski nie był historykiem, ale wielkim miłośnikiem przeszłości i jej pasjonatem – przekonywał historyk ks. kan. prof. dr hab. Michał M. Grzybowski. – Całe życie spędził wśród książek, miał dostęp do wielu opracowań historycznych, skatalogował bibliotekę seminaryjną. W swej pracy nawiązywał do nurtu badań związanych z tzw. opisem” – wyliczał płocki historyk. Do jednych z najważniejszych publikacji historycznych autorstwa Arcybiskupa zaliczył monumentalne dzieło „Płock. Monografia historyczna”, które do dziś jest wykorzystywane w opracowaniach naukowych.

O Nowowiejskim, jako reformatorze liturgii, mówił ks. kan. dr Andrzej Rojewski, wykładowca liturgiki w płockim Seminarium Duchownym. W jego opinii błogosławiony Arcybiskup był obrońcą łaciny w liturgii Kościoła, wielbicielem rytu rzymskiego, badaczem liturgii. Starał się też o piękno ceremonii i uważał, że „nie można być dobrym liturgistą bez posiadania dogłębnej wiedzy teologicznej”. Ponadto „chciał liturgią pociągnąć wiernych do większej miłości Boga”. „Ceremoniał parafialny” jego autorstwa stał się księgą wykładową w wielu seminariach duchownych w Polsce.

Podobną opinię o Arcybiskupie podzielał ks. kan. dr Andrzej Leleń, diecezjalny referent ds. muzyki kościelnej. Przekonywał obecnych, że Nowowiejski był „prekursorem ruchu liturgicznego”. Jawił się jako zwolennik chorału gregioriańskiego i polifonii renesansu, przekonywał, że muzyka kościelna musi rozbudzać większą wrażliwość religijną. Był także założycielem Szkoły Organistowskiej w Płocku, pierwszym prezesem sekcji muzyki kościelnej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, autorem wielu publikacji o muzyce w liturgii m.in. dzieła „Śpiew liturgiczny, muzyka i chóry Kościoła katolickiego”.

Po prelekcjach odbył się pokaz filmu „Arcybiskup” ks. Grzegorza Mierzejewskiego, opowiadającego m.in. o męczeństwie abpa Nowowiejskiego w obozie hitlerowskim w Działdowie. Na zakończenie wysłuchano koncertu utworów ks. Eugeniusza Gruberskiego, w wykonaniu Kameralnego Zespołu Wokalnego POKiS, pod kierunkiem Sławomira Gałczyńskiego. Śpiewakom akompaniował oraz kompozycje Gruberskiego grał na fortepianie Jarosław Domagała.

Bp Piotr Libera na zakończenie dziękował organizatorom spotkania za „dzieło utrwalania spuścizny po błogosławionym arcybiskupie”, poprzez ukazanie wielu obszarów jego działalności: „Mogliśmy się dowiedzieć, jak systematycznie i z rozmachem krzewił wiarę i moralność wśród diecezjan, rozwijał liturgię i budownictwo. Z nadzwyczajną troską pochylał się nad rodziną, bezrobotnymi, potrzebującymi pomocy. A w końcu upodobnił się do Zbawiciela, idąc drogą cierpienia i ponosząc śmierć męczeńską”, przypominał ordynariusz płocki.

Obecni na spotkaniu mogli także obejrzeć wystawę pt. „Dzieciństwo – kapłaństwo – męczeńska śmierć. Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski”, wykonaną przez Zespół Szkół Usług i Przedsiębiorczości im. Abpa A. J. Nowowiejskiego w Płocku. Uczniowie szkoły z okazji spotkania przygotowali także poczęstunek.

Wieczór poświęcony bł. abpowi A.J. Nowowiejskiemu zorganizowało Muzeum Mazowieckie, Muzeum Diecezjalne i Zespół Szkół Usług i Przedsiębiorczości im. Abpa A. J. Nowowiejskiego w Płocku. Patronowali mu biskup płocki Piotr Libera i marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik