„Pojednanie dla Europy” – wernisaż wystawy i konferencja w gmachu Senatu RP

Jakie wyglądają relacje polsko-niemieckie? Po raz pierwszy zostaną publicznie pokazane razem oryginały trzech fundamentalnie ważnych dla pojednania europejskiego dokumentów. W ramach prezentowanej do 20 maja br. w gmachu Senatu RP wystawy „Pojednanie dla Europy” będzie można zobaczyć skreślony ręką wrocławskiego arcybiskupa Bolesława Kominka rękopis listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z epokowym zdaniem „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, ostateczną wersję tego Orędzia wysłaną przez biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz odpowiedź hierarchów niemieckich. Wernisażowi wystawy będzie towarzyszyć konferencja o tym samym tytule z udziałem naukowców i polityków.

Polska – Niemcy – pojednanie…

Ekspozycja ukazuje znaczenia Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z roku 1965 w procesie jednoczenia Europy po II wojnie światowej. To, oparte na wzajemnych przebaczeniu win, przesłanie przełamywało żelazną kurtynę dzielącą stary kontynent na dwa wrogie bloki – demokratyczny Zachód i kraje komunistyczne zdominowane przez Związek Sowiecki, oraz wykraczało poza schemat ofiara–oprawca. List biskupów polskich w pewnym sensie ignorował istnienie podziału Niemiec na dwa państwa, gdyż był skierowany do wszystkich katolickich biskupów niemieckich, nie różnicując ich na rezydujących po jednej lub po drugiej stronie Łaby.

Idea wystawy

Wystawa pokazuje, że współczesna Europa zbudowana jest na pojednaniu, ponieważ wrogowie z okresu II wojny światowej wspólnie podjęli decyzję o budowaniu wspólnoty. Do roku 1989 projekt europejski obejmował tylko jedną – zachodnią część kontynentu, ponieważ konsekwencją II wojny światowej były zmiany granic państwowych w Europie Środkowej, masowe przesiedlenia ludności i trwający prawie pół wieku podział Europy. Po zachodniej stronie żelaznej kurtyny pozostał wolny i demokratyczny świat, natomiast kraje po jej wschodniej stronie znalazły się pod dominacją Związku Sowieckiego, tracąc swoją niezależność i podmiotowość.

Impuls do naprawy stosunków polsko-niemieckich

Tymczasem to właśnie od biskupów zza żelaznej kurtyny wyszedł impuls do budowania od nowa stosunków polsko-niemieckich, opierając je na prawdzie i wzajemnym przebaczeniu win. Wystawa „Pojednanie dla Europy” pokazuje wyjątkowość Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich wskazując na to, że Polska była pierwszym państwem napadniętym przez Niemcy w 1939 roku, podczas II wojny światowej wymordowano 6 mln polskich obywateli, Niemcy zabili niemal 20 proc. polskich kapłanów i duchownych. Każda rodzina straciła kogoś podczas wojny, a wśród obywateli pochodzenia żydowskiego, jeśli komuś udało się  przeżyć, to najczęściej jako jedynemu ze swojej rodziny. Mimo takich doświadczeń, z narodu polskiego wyszło przesłanie, które można streścić zdaniem „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Ten gest na zawsze zmienił sposób myślenia o wzajemnych relacjach w Polsce i Niemczech. I dlatego wymiana listów pomiędzy biskupami polskimi a niemieckimi ma walor uniwersalny, a pokazane w nich takie wartości jak prawda, dialog i gotowość do dostrzeżenia własnych win stanowią część dziedzictwa współczesnej Europy.

Konferencja w Senacie o pojednaniu polsko-niemieckim

Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie konferencja „Pojednanie dla Europy” organizowana wspólnie przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej i Centrum Historii Zajezdnia (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”) z Wrocławia. Otworzą ją Małgorzata Kidawa-Błońska, marszałek Senatu RP, senatorowie Halina Bieda i Kazimierz Michał Ujazdowski oraz abp dr Józef Kupny, metropolita wrocławski.

O trudnych relacjach polsko-niemieckich, o emocjach, które im towarzyszą, ale też o ich kontekście europejskim i historycznym czy o rozliczaniu zbrodni niemieckich będą w panelu dyskusyjnym rozmawiać senator dr hab. Kazimierz Michał Ujazdowski, Konrad Szymański, prof. Klaus Ziemer, prof. Joanna Lubecka i dr hab. Wojciech Kucharski. Spotkanie będzie moderować senator Halina Bieda, wiceprzewodnicząca Komisji Kultury i Środków Przekazu.