Polacy wobec tragedii, katolicyzmu, historii i patriotyzmu

Katolicyzm, historia oraz patriotyzm i troska o dobro ojczyzny, ale także wielkie tragedie i sytuacje kryzysowe to czynniki, które najsilniej łączą Polaków – wynika z najnowszego badania CBOS.

Zdaniem 40% respondentów, Polaków tyle samo łączy, co dzieli. Podobny odsetek (40%) uznał, że Polaków więcej dzieli, niż łączy. Jedynie 14% uznało, że więcej jest spraw, które łączą, niż dzielą.

„Odpowiedzi na to pytanie zdają się zatem wskazywać, że wśród Polaków poczucie wspólnoty nie jest bardzo silne” – uznała w komentarzu do badania Barbara Badora z CBOS.

Niezależnie od odpowiedzi na to pytanie, CBOS zapytał przede wszystkim ankietowanych, co według nich Polaków łączy.

Okazało się, że „nie ma jednej dominującej wizji tego, co nas łączy. Nie ma wyraźnych symboli czy wartości, które większość uznaje za wspólnotowe – postrzega jako bliskie większości Polaków. Różnorodność odpowiedzi na to pytanie zdaje się zatem potwierdzać tezę, że czynników, o których można powiedzieć, że łączą większość Polaków, nie jest dużo” – czytamy w raporcie CBOS.

Najczęściej Polacy wspominali o klęskach, katastrofach, nieszczęściach, wielkich tragediach, zagrożeniach, kataklizmach czy sytuacjach kryzysowych (12%). Co setny badany (1%) podkreślał umiejętność mobilizacji i jednoczenia się Polaków w obliczu zagrożenia. Relatywnie często jako spoiwo łączące Polaków wymieniano też religię, wiarę, katolicyzm (11%).

„Pośrednio zatem – zdaniem autorki raportu – można mówić o odtwarzaniu stereotypu Polaka–katolika”.

Co dziesiąty ankietowany (10%) twierdzi, że Polaków łączy historia, przeszłość. Niewiele mniej respondentów wymieniało patriotyzm, miłość do ojczyzny, dbałość o jej dobro (9%).

Znaczące grupy ankietowanych wyrażały opinię, że Polaków łączy życie w biedzie, ciężka sytuacja materialna, a także rodzina, przywiązanie do niej, troska o jej dobro, więzy rodzinne oraz tradycja i obyczaje (po 7%). Nieco mniej osób (6%) mówiło, że Polaków łączy solidarność w trudnych sytuacjach, wzajemna pomoc, akcje charytatywne.

Co dwudziesty (5%) pytany o to, co łączy Polaków, wymienił język. Tyle samo osób mówiło o wspólnocie interesów, wspólnych problemach, wspólnocie losów (5%) oraz o tym, że łączy nas miejsce zamieszkania, kraj, sąsiedztwo (5%).

Jeszcze rzadziej twierdzono, że Polaków łączy po prostu narodowość, przynależność narodowa (4%) i, co ciekawe, wymieniane jako czynnik jednoczący: nienawiść/wrogość do polityków, rządu, władzy, formacji politycznych czy też pozostawanie w opozycji do rządzących (4%).

Pozostałe czynniki łączące Polaków, w tym symbole narodowe, wymieniło nie więcej niż 3% badanych.

Zdaniem jedynie 1% Polaków łączy śmierć znanych osób, pogrzeby i żałoba narodowa. Tyle samo uznało, że jednoczą nas wielcy ludzie, wielcy Polacy, np. wymienieni w raporcie Jan Paweł II i Tadeusz Mazowiecki.

Tylko co ósmy ankietowany (12%) nie potrafił wymienić żadnych kwestii, a czterech na stu (4%) wyraziło nawet pogląd, że Polaków nic nie łączy lub ograniczyło swoją wypowiedź do stwierdzenia, że łączy niewiele.

Respondenci, pytani o siłę związku z poszczególnymi środowiskami społecznymi, deklarowali najsilniejsze więzi z rodziną (78% utożsamia się z nią, a 18% czuje z nią silny związek). Do grup i środowisk społecznych, z którymi co najmniej silny związek odczuwa nie mniej niż połowa badanych, zaliczają się także najbliżsi przyjaciele i znajomi, Polska, naród, miejscowość zamieszkania, religia (Kościół), region, miejsce pracy oraz grupa zawodowa. Najsłabsze są więzi z partiami i stronnictwami politycznymi oraz organizacjami społecznymi, z którymi większość respondentów nie czuje żadnego związku.

Badanie CBOS zostało przeprowadzone w dniach 7-14 listopada br. na 990-osobowej grupie dorosłych Polaków.