Prezentacja przewodnika po zbiorach Biblioteki Watykańskiej

14 czerwca, po dwunastu latach pracy, zostanie zaprezentowany „Guida ai fondi manoscritti, numismatici, a stampa della Biblioteca Vaticana” (Przewodnik po zbiorach rękopiśmiennych, numizmatycznych, drukowanych Biblioteki Watykańskiej).

Dwóch redaktorów, 25 współpracowników, dwanaście lat pracy – oto cyfry dotyczące tej pracy opublikowanej w serii „Studi e testi” tejże Biblioteki. Można dodać ostatnią cyfrę, która natychmiast informuje o ogromie tego przedsięwzięcia: 1557 stron w dwóch potężnych tomach. Pisze na ten temat w swym noszącym jutrzejszą datę wydaniu „L’Osservatore Romano”. Tekst dostęny jest na stronie: www.osservatoreromano.va

Guida ai fondi manoscritti, numismatici, a stampa della Biblioteca Vaticana, prezentowany oficjalnie 14 czerwca, nie jest tylko podręcznikiem – instrukcją użytkowania, podobnie zresztą jak Apostolska Biblioteka Watykańska nie jest tylko biblioteką. Prywatny zbiór Biskupa Rzymu „ze wszystkimi jego materiałami, manuskryptami i archiwami, tomami drukowanymi, monetami i medalami, rysunkami, rycinami, matrycami, fotografiami, jest wspaniałym skarbem do zbadania” – pisze prefekt Cesare Pasini. Skarbem, który od ponad pół tysiąca lat wraz z Muzeami Watykańskimi i Archiwum Watykańskim jak najlepiej wyraża owocną obecność papiestwa w historii kultury, dając materialne świadectwo o tym, w jakim stopniu wiara chrześcijańska, w szczególności katolicyzm rzymski, była i jest zdolna konfrontować się i rodzić najrozmaitsze formy wyrazu kultury.

Tekst taki jak Guida – będący owocem pracy redakcyjnej i koordynacji wkładu 27 uczonych, trwającej 12 lat, zmuszonej przez wielorakość form i złożoność materii, którą się zajmuje, do poddania się nieprzewidywalnym na etapie projektu rytmom rozwoju – na koniec przypomina bardziej żywy organizm niż bedekera, bardziej mozaikę niż rysunek; Rashömona z zamierzenia policentrycznego i polifonicznego, by wspomnieć obraz przywołany przez dwóch redaktorów – Francesca D’Aiuta i Paola Viana – w przedmowie do obydwu tomów. Cytat z arcydzieła Kurosawy nie jest przypadkowy: „to, co traci się z bezpośredniej jasności – piszą dwaj uczeni – zyskuje się w postaci rozległości i wielości perspektyw (…) na stronicach Przewodnika pojawiają się papieże, bibliotekarze, „kustosze”, scriptores, którzy znaczyli wiekową drogę tej instytucji, a obraz, który można ułożyć na nowo z różnych perspektyw, ostatecznie sam staje się historią Biblioteki Watykańskiej, jednak bardziej pod względem zawartości niż pomieszczenia: od dołu, a nie od góry, przez poszczególne segmenty, a nie w ciągłości jednego strumienia historii. W tej perspektywie – można dodać – jeszcze lepiej uwidacznia się wieloraka natura Biblioteki Watykańskiej, aglomeratu różnych bibliotek, włączonych w jedną strukturę przechowywania”.

O dwóch tomach tego „przewodnika o ludzkim obliczu” – zdolnego dostarczyć również wskazówek, których potrzebę uczony nie zawsze sobie wyraźnie uświadamia, oraz jasne i trafne „oznakowanie”, które pomaga mu formułować właściwe pytania, a także znajdować drogę do odpowiedzi, których szuka – rozmawialiśmy z redaktorami Franceskiem D’Aiuto, bizantynistą pracującym na rzymskim uniwersytecie Tor Vergata, który przez kilka lat był bibliotekarzem Biblioteki Watykańskiej, i Paolem Vianem, który obecnie jest dyrektorem działu manuskryptów Biblioteki Watykańskiej.