Prezentacja roślin w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa

Prezentacja, mająca na celu zapoznanie z walorami smakowymi roślin opisanych przez kanonika sandomierskiego Marcina z Urzędowa – wielkiego botanika i medyka polskiego renesansu – odbyła się 19 września w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa w Muzeum Diecezjalnym w Sandomierzu.

Podczas spotkania zorganizowanego pod hasłem „Lukrecja słodziuchna bardziej niż w Kapadocji. Smaki dziedzictwa kanonika sandomierskiego Marcina z Urzędowa” zaprezentowane zostały w Domu Długosza rośliny oraz ich owoce, nasiona i korzenie o charakterystycznym smaku, rzadko wykorzystywane w polskiej kuchni i medycynie, lecz znane przez przodków co najmniej od XVI wieku.

Wymienione zostały pospolicie występujące: orzechy pinii, kasztan jadalny, morwa czarna, muszkatołowiec korzenny, ruta, lukrecja, anyż, fenkuł włoski, lucerna, hyzop lekarski, lawenda wąskolistna, cykoria, czy kurkuma. Była również mowa o innych roślinach i produktach obecnie zapomnianych, a stosowanych w Sandomierzu w XVI wieku, czego dowodem są przepisy zawarte w „Herbarzu polskim”.

Do prezentacji roślin i ich smaków posłużyły rośliny rosnące w Ogrodzie Marcina z Urzędowa zrekonstruowanym przy Domu Długosza. Uczestnicy wzięli udział w degustacji niektórych z nich. Odwiedził ich bp Krzysztof Nitkiewicz.

Jak poinformowała uczestników Urszula Stępień, kustosz Muzeum Diecezjalnego, kanonik sandomierski Marcin z Urzędowa w swoim dziele „Herbarz polski” wydanym w 1595 r. opisał około 400 gatunków roślin leczniczych. Był to pierwszy oryginalny polski zielnik, oparty na badaniach terenowych, m. in. w ziemi sandomierskiej.

¬– W tym dziele oprócz właściwości leczniczych i występowania roślin autor zawarł również subiektywne opisy smaków wielu z nich. Jest to nierozpoznane dotąd dziedzictwo polskiej kultury medycznej i kulinarnej. Przykładem jest smak lukrecji, którego Marcinowy opis posłużył do sformułowania nazwy wydarzenia Europejskich Dni Dziedzictwa: „Lukrecja słodziuchna bardziej niż w Kapadocji” – wyjaśniała kustosz.

Prowadząca spotkanie Anna Suchecka ze szkoły doktorskiej Nauk Humanistycznych UMCS dodała, że, jak czytamy w „Herbarzu polskim”, Marcin z Urzędowa lukrecję wraz innymi roślinami służącymi do leczenia mieszczan, uprawiał w swoim sandomierskim ogrodzie.

– Szereg przepisów przytoczonych przez Marcina możemy wykorzystać współcześnie. Warto odkrywać te używane dawniej potrawy i ich smaki. Wszak stanowią one część naszego dziedzictwa, w tym wypadku pochodzącego z epoki Złotego Wieku – podkreśliła Anna Suchecka.

Tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa przebiegają pod hasłem „Smaki dziedzictwa”. W całej Polsce odbywa się szereg wydarzeń upowszechniających wiedzę o tradycjach kulinarnych, których celem jest odkrywanie przenikania się różnych kultur.