Prof. Andrzej Grzegorczyk doktorem honoris causa

Wybitny polski matematyk, logik i filozof prof. Andrzej Grzegorczyk otrzymał 13 maja tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uroczystość odbyła się w ramach obchodów 649. rocznicy powstania uczelni.

– Profesor Grzegorczyk argumentuje, że epoka współczesna z jej rozwojem technologicznym stwarza nowe wyzwania przed człowiekiem. Sprostanie im wymaga zarówno właściwej postawy etycznej, w szczególności zdolności poświęcenia dla innych, świadomego samoograniczania się i gotowości do kompromisu, ale także postawy racjonalistycznej. Tylko takie połączenie tych dwóch składowych pozwoli rozwiązać problemy ekonomiczne, polityczne i społeczne bez użycia przemocy” – mówił w laudacji podczas uroczystości w Collegium Maius prof. Jan Woleński.

Zwrócił uwagę, że prof. Grzegorczyk „przypisuje filozofii ważną rolę w kształtowaniu świata, a od filozofa trzeba oczekiwać postawy aktywnej”. Przypomniał o zaangażowaniu profesora w inicjatywach ekologicznych i ruchu non-violence w sensie Mahatmy Ghandiego i Martina Luthera Kinga, których uważa za swoich duchowych przewodników.

Podkreślił, że przyznanie prof. Grzegorczykowi doktoratu honorowego jest „wyrazem hołdu dla wybitnego uczonego i humanisty, który jak mało kto, umiał połączyć bardzo techniczne i specjalistyczne badania naukowe z głęboką zadumą nad losem i perspektywami współczesnego człowieka a także niestrudzonemu bojownikowi o poprawę kondycji ludzkiej”.

Na zakończenie mówca przywołał sławną maksymę Cycerona: „Mater omnium bona rum rerum est sapientia”. „Nieco parafrazując możemy to oddać słowami: 'Nie ma dobra bez mądrości, nie ma mądrości bez dobra’. Profesor Andrzej Grzegorczyk całym swoim życiem zaświadcza, że nie tylko tak być powinno, ale tak być może” – powiedział prof. Jan Woleński.

Dorobek naukowy w dziedzinie logiczno-matematycznej, z podkreśleniem jego aspektu humanistycznego prof. Grzegorczyka przedstawił recenzent przyznania tytułu prof. Witold Marciszewski z Uniwersytetu w Białymstoku. Podkreślił najwyższej klasy dorobek w logice matematycznej laureata, wysoko ceniony w skali międzynarodowej, oryginalne pomysły w kwestii zastosowań logiki oraz refleksja filozoficzna nad kwestiami etyki nad kluczową rolą logiki w kształtowaniu kulturotwórczej postawy racjonalistycznej.

W uzasadnieniu przyznania godności honoris causa Senat UJ wyróżnił uczonego m.in. za „ogromny dorobek naukowy z zakresu logiki i filozofii pozwalający uznać prof. Grzegorczyka za najwybitniejszego żyjącego kontynuatora warszawskiej szkoły logicznej, uzyskanie fundamentalnych wyników w dziedzinie logiki, przede wszystkim w teorii funkcji rekurencyjnych, uogólnioną teorię konkatenacji (łączenia ciągów symboli), w ramach której w prosty sposób wyraził szereg własności arytmetyki, podjęcie szeregu problemów dotyczących logiki konstruktywnej i modalnej oraz szereg prac z zakresu antropologii filozoficznej i etyki”.

Prof. Andrzej Grzegorczyk, matematyk, logik i filozof, urodził się w 1922 r. w Warszawie. Ukończył stołeczne liceum im. Rejtana. W czasie wojny studiował na tajnych kompletach uniwersyteckich. Wówczas jego wykładowcami byli m.in. Czesław Białobrzeski z fizyki, Władysław Tatarkiewicz z filozofii i ks. Jan Salamucha z logiki. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim w działaniach na Starówce i Śródmieściu, w trakcie których został ranny. Po wojnie ukończył studia filozoficzne w Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wojnie ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat z podstaw matematyki obronił na Uniwersytecie Warszawskim. Potem pracował w Instytucie Matematyki PAN i na UW. Profesorem nadzwyczajnym został mianowany w 1961 r. a zwyczajnym w 1972 r.

W 1968 r. stracił pracę na Uniwersytecie Warszawskim w związku z podpisaniem wielu listów protestacyjnych przeciwko ówczesnej polityce władz, w szczególności przeciw represjom wobec środowiska akademickiego. W 1982 r. został kierownikiem Pracowni Etyki w PAN. Prof. Grzegorczyk bardzo czynnie uczestniczył w międzynarodowym i krajowym życiu filozoficznym. Wykładał m.in. w Holandii i Włoszech. Szczególnie zależało mu na kontaktach naukowych z kolegami z ZSRR, a potem Rosji i Ukrainy. Jest członkiem Międzynarodowego Instytutu Filozofii w Niemczech i Polskiej Akademii Umiejętności. W 2010 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Blaise Pascala w Clermont-Ferrand (Francja).

Obok prof. Grzegorczyka doktorat honorowy UJ otrzymał prof. Jacek Klinowski, matematyk i chemik z Uniwersytetu Cambridge.

Z okazji obchodów 649. rocznicy powstania UJ władze uczelni złożyły w Katedrze Wawelskiej kwiaty przed nagrobkami oraz pomnikami założycieli i fundatorów uniwersytetu: króla Kazimierza III Wielkiego, królowej Jadwigi i króla Władysława II Jagiełły.