Prof. Radwański: pojęcie „kultury” obejmuje też „kulturę prawną”

„Nie ulega wątpliwości, że pojęcie «kultury» zakresem swym obejmuje «kulturę prawną»” – powiedział prof. Zbigniew Radwański podczas międzynarodowej konferencji interdyscyplinarnej w Bydgoszczy „Jeden świat – wiele kultur”.

Prelegent Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, w siedzibie której ma miejsce konferencja, przedstawił analizę systemów prawnych, określanych mianem prawa prywatnego. – Chodzi tu o relacje zachodzące między jednolitym ich systemem ogólnym – wyrażonym zwłaszcza w postaci kodeksów – a prawem partykularnym. Pierwotne, przede wszystkim przyswajane prawo rzymskie oraz prawo kanoniczne, kształtowało wspólne europejskie wzorce prawa prywatnego w znacznej sferze stosunków cywilnoprawnych. Natomiast od czasów oświecenia dominowała koncepcja krajowych kodyfikacji prawa cywilnego – powiedział.

Prof. Radwański zaznaczył, że po drugiej wojnie światowej „odżyła” koncepcja prawa natury w postaci praw człowieka, co wraz z przemianami gospodarczymi wywołało potrzebę nie tylko głębokich reform treści norm cywilnoprawnych, ale także ich ujednolicenia w przestrzeni europejskiej. – Dla realizacji tych celów stworzona została Unia Europejska, wyposażona w kompetencję prawotwórczą, wiążącą państwa członkowskie – w szczególności w zakresie stosunków gospodarczych prowadzących do powstania wspólnego rynku – mówił.

Naukowiec zaznaczył, że zwolennicy dalszej integracji europejskiej postulują poszerzenie zakresu jednolitego prawa unijnego poza obecny zakres wyznaczony kompetencjami Unii Europejskiej, co znajduje wyraz w zgłaszanych projektach europejskiego kodeksu cywilnego. – Realizacja takiego zamierzenia prowadziłaby do nieuchronnego konfliktu owej europejskiej kodyfikacji z kodeksami cywilnymi państw członkowskich – a tym samym kultur prawnych owych krajów – stwierdził.

Według prof. Radwańskiego dla zredukowania napięć, współcześnie przeważa pogląd, że aspiracje te nie powinny sięgać poza koncepcję ograniczoną do Europejskiego Prawa Kontraktów, gdzie owa kodyfikacja byłaby prawem opcjonalnym, wiążącym nie powszechnie, lecz tylko na mocy porozumienia stron. – Niezależnie od tego, wszystkie państwa członkowskie zobowiązane są respektować wartości wyznaczone prawami człowieka. W ich szczegółowej regulacji istotną rolę odgrywają normy moralne i tradycje społeczeństw państw członkowskich – zakończył prelegent.