Prof. Zieliński: protestantyzm dopuszcza różne oblicza kultury

– Protestantyzm uwzględniając indywidualizm jednostki dopuszcza różne oblicza kultury. Nie istnieje jeden model stosunku do niej – mówił prof. dr hab. Tadeusz J. Zieliński z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej podczas wykładu „Protestantyzm wobec współczesnej kultury”. Był to referat wygłoszony w ramach Międzynarodowego Kongresu Ekumenicznego odbywającego się obecnie w Lublinie.

Prof. Zieliński na początku naświetlił wewnętrzne zróżnicowanie protestantyzmu (wyznania, denominacje, typy pobożnościowe), które determinują stosunek poszczególnych wspólnot i wiernych wobec przejawów kultury współczesnej.

Wyjaśnił, że protestantyzm klasyczny charakteryzuje się największą otwartością na najnowsze wytwory cywilizacyjne, często je inspiruje i współkształtuje. Protestantyzm ewangelikalny tradycyjnie wykorzystuje najnowsze technologie do intensyfikowania swojego przekazu, lecz zwykle zachowuje większy lub mniejszy sceptycyzm wobec awangardowych innowacji kulturowych. Protestantyzm marginalny odznacza się dystansem i odsuwa się od osiągnięć oraz wartości głównego nurtu życia społeczeństw, w których istnieje.

Prelegent w prezentowanym wystąpieniu ukazał podejścia podstawowych typów protestantyzmu do głównych przejawów kultury wysokiej i popkultury, w tym muzyki, sztuk pięknych, literatury, teatru, filmu, telewizji i nowoczesnych technologii wykorzystywanych przez twórców i menedżerów kultury. Prof. Zieliński wskazał też, że twórczość protestancka na każdym polu bardzo rzadko nosi wyraźne znamiona religijności. Jeśli już pojawiają się jakieś nawiązania do duchowości, odnoszą się one raczej do szeroko rozumianego chrześcijaństwa.

Uwzględnił także stosunek głównych odmian protestantyzmu do kulturowo warunkowanych wzorców zachowań, których przyjmowanie wiąże się z wyborem etycznym. Wskazał jednocześnie odmienności w podejściu do ekspresji kulturowej w zależności od kontekstu historycznego i geograficznego.

– Ważnym aspektem jest pochwała codzienności, czego wynikiem jest zniesienie celibatu, dzięki czemu życie małżeńskie i rodzinne trafiło na plebanię. Wytworzyło to kulturę praktycyzmu. Profesor podkreślił też istotną rolę kobiecej ekspresji w kulturze. Już historia wskazuje ten czynnik jako korzenie zniesienia celibatu i dopuszczenia kobiet do święceń oraz obejmowania urzędów kościelnych.

Trzydniowy Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny „Lublin-Miasto zgody religijnej” jest zorganizowany z okazji kilku rocznic: 700-lecia przyznania Lublinowi praw miejskich, 500-lecia Reformacji oraz 100. rocznicy powstania Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Uczestnicy kongresu w czasie trwania obrad pochylą się nad trzema kwestiami dotyczącymi historycznej i współczesnej perspektywy prawosławia, katolicyzmu i ewangelicyzmu. Prelegenci zastanowią się także nad znaczeniem chrześcijaństwa, jako daru i drogi dla współczesnych wyznawców oraz nad perspektywą dalszego dialogu ekumenicznego.