„Prymas Wyszyński. Wiara, Nadzieja, Miłość” – najnowsza książka Ewy Czaczkowskiej

W okresie poprzedzającym beatyfikację Prymasa Tysiąclecia ukazuje się przystępna, a zarazem pasjonująca i świetnie napisana problemowa biografia kard. Wyszyńskiego, autorstwa dr. Ewy K. Czaczkowskiej. Książka kreśli główne rysy portretu niebawem błogosławionego prymasa, ukazując najważniejsze jego cechy i dokonania, poprzez które przebija świętość.

Autorka biografii Prymasa, dr Ewa Czaczkowska, podkreśla, że choć mamy obowiązek zachowywania w pamięci tego, co kard. Wyszyński dokonał i jak ważne pełnił funkcję w trudnych dla Polskich czasach komunistycznego zniewolenia, to musimy też pamiętać, że będzie on beatyfikowany niejako pomimo tych zadań, gdyż odkrywał w sobie świętość i pielęgnował ją. A dziś może być nadzwyczaj aktualnym wzorcem i przykładem świętości dla każdego z nas.

Czaczkowska tworzy zatem portret człowieka prawdziwego – pełnego pasji, męstwa i miłości, konsekwentnie realizującego swoją życiową, kościelną i narodową misję. Ale na pierwszym miejscu autorka ukazuje człowieka, który nosi w sobie tajemnicę świętości i tę tajemnicę stara się odkryć na kolejnych kartach swej książki.

Pierwszym takim kluczem jest wiara, silna, prosta i nadzwyczaj konsekwentna, charakteryzująca się jednością myślenia i działania – co sprawiało, że był on człowiekiem spójnym, integralnym, dającym oparcie, o wielkiej sile oddziaływania na zewnątrz. A specyficznym rysem duchowej sylwetki prymasa była jej maryjność. Ta właśnie nuta uległa wzmocnieniu po śmierci matki, która zmarła 31 października 1910 r. (miał wtedy 11 lat). Jednym z dowodów tego jest fakt, że podczas swej mszy prymicyjnej, jaką odprawił 5 sierpnia 1924 r. na Jasnej Górze, powiedział, że teraz będzie „mieć Matkę, która nie umiera”.

Drugim kluczem jest postawa miłości, widoczna jako wewnętrzny motor jego działań w każdym okresie życia. „Całe nasze życie tyle jest warte, ile jest w nim miłości – mówił prymas Wyszyński – ile jest w nim miłości do Boga i do człowieka”. Czaczkowska ukazuje, że czasem wielkiej próby dla prymasa był czas jego internowania, który wytrzymał tę próbę miłości, ukazując taką właśnie postawę prześladowcom. Miłość w wydaniu Prymasa miała też swój konkretny wyraz w jego obfitym nauczaniu społecznym, gdzie nawoływał zawsze do miłości, wbrew wszelkim ideologiom. Autorka podkreśla, że jego wyjątkowo silna miłość do ojczyzny, nie miała nic z wrogości przeciwko innym. A ostateczny program konkretnej realizacji miłości prymas skreślił w swych 10 przykazaniach „Społecznej Krucjaty Miłości”, która miała być programem dla Polski na dziesięciolecia.

Trzecim kluczem jest postawa przebaczenia, charakteryzujące cale życie prymasa. Istotnym elementem tej postawy ma być także przebaczenie. – To jest w życiu Prymasa wielka sprawa. Prymas mówił, że nie ma takich krzywd, których nie można by przebaczyć. A tych krzywd i upokorzeń, których on doznawał, poczynając od trzyletniego uwięzienia, było bardzo dużo. Doznawał ich nie tylko od wrogów, czyli komunistów, ale też wewnątrz Kościoła. Przebaczył i to jest jedna z cech jego świętości – dodaje Ewa Czaczkowska.

Czwartym kluczem jest odwaga i niezłomność prymasa, która towarzyszyła wszelkiej jego działalności, a szczególnie tej jaką była konfrontacja z ateistycznym i zbrodniczym reżimem, jaki rządził w tej części Europy a wyrażająca się w słowach „Non possumus”. A odwaga ta cechowała go nie tylko wobec mających krew na rękach komunistów, ale także kreatorów błędnej polityki wschodniej Stolicy Apostolskiej, z którymi jako Prymas Polski nieustannie polemizował.

Piątym kluczem jest postawa dialogu, bo przecież prymas zawsze gotów był rozmawiać, nawet z ewidentnymi wrogami Kościoła. Z tego ducha wyrosło porozumienie z komunistami z 1950 r., świadczące o niezwykłej elastyczności prymasa, ale połączonej z doskonałą intuicją i dalekowzrocznością, dzięki czemu prowadzony przezeń dialog nigdy nie poprowadził go, ani Kościoła na manowce.

Szóstym kluczem do zrozumienia jego drogi duchowej jest stosunek prymasa do pracy, jako drogi do uświęcania się człowieka jak i uświęcania wszelkich stosunków i struktur społecznych.

W kolejnych rozdziałach Ewa Czaczkowska opowiada o przyjaźni Prymasa z Karolem Wojtyłą, i wreszcie o najważniejszych kobietach w jego życiu. Prymas bowiem był założycielem instytutu zakonnego, a Maria Okońska i inne „ósemki” pomogły mu najpierw w stworzeniu a później w realizacji programu Wielkiej Nowenny, który był jednym z największych w tej skali programów odnowy duchowej w historii Kościoła. Zdaniem Czaczkowskiej obchody te stały się fundamentem rewolucji moralnej, która osiągnęła swój szczytowy moment w 1980 r. i w powołaniu „Solidarności”. Z kolei w ostatnim okresie życia czynił wszystko, aby załagodzić narastające w Polsce konflikty społeczne, gdyż był w istocie – jak zaznacza – człowiekiem ładu społecznego.

Autorka opisuje też cuda, które dokonały się za jego wstawiennictwem już po śmierci. Książka zawiera również rozmowę z o. Zdzisławem Kijasem, relatorem w procesie beatyfikacyjnym kardynała Wyszyńskiego.

Książka Ewy Czaczkowskiej może więc stać się doskonałym materiałem edukacyjnym i katechetycznym poprzedzającym zaplanowaną na 7 czerwca beatyfikację Prymasa Tysiąclecia. A skoro – jak można się domyślać – termin beatyfikacji zostanie przesunięty, więc książka ta możne stanowić podstawę programów zaplanowanych na o wiele dłuższy czas.

***

Ewa K. Czaczkowska – doktor historii, dziennikarka, pisarka. Autorka wielu książek, także tłumaczonych na języki obce, m.in. biografii prymasa S. Wyszyńskiego i ks. J. Popiełuszki oraz „Mistyczek. Historii kobiet wybranych”, „Cudów św. Faustyny”, „Bajek mariackich”. Laureatka czterech Feniksów – nagród Stowarzyszenia Wydawców Katolickich.