Przemyśl: projekcje filmów otworzą dziś 14. Ogólnopolski Dzień Judaizmu

Projekcje filmów o bł. ks. Emilianie Kowczu i Sługach Bożych rodzinie Ulmów, którzy zostali zamordowani za pomoc Żydom, rozpoczną dziś w Przemyślu główne obchody 14. Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim.

Spotkanie, które rozpocznie się o 17.00 w auli Wyższego Seminarium Duchownego będzie zatytułowane „Pochyleni nad ludzką miłością". Poprowadzą je: ks. mitrat dr Stefan Batruch z Lublina i ks. kan. Stanisław Ruszała, proboszcz z Markowej, gdzie mieszkała rodzina Ulmów. Rozpocznie je projekcja filmów o bł. ks. Emilianie Kowczu, nazywanym „proboszczem Majdanka” oraz o rodzinie Ulmów z Markowej, którzy poświęcili życie, ratując Żydów w czasie II wojny światowej.

Ks. Emilian Kowcz był kapłanem greckokatolickim. Urodził się w 1884 roku w Kosmaczu na Huculszczyźnie. W 1911 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna, a rok wcześniej poślubił Marię-Annę Dobrzańską. W 1922 r. został proboszczem parafii Przemyślany. Po wkroczeniu Niemców przestrzegał przed wstępowaniem do tworzonej przez nowego okupanta policji ukraińskiej i prowadzeniu akcji pacyfikacyjnej przeciwko Polakom. Katechizował i chrzcił Żydów, którzy o to prosili. Któregoś dnia uratował Żydów zamkniętych w płonącej synagodze.

Został za to aresztowany 30 grudnia 1942 r. i najpierw wtrącony do lwowskiego więzienia, a potem osadzony w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Prowadził tam szeroką działalność duszpasterską wśród kilkudziesięciu tysięcy więźniów różnych narodowości i wyznań. „Próbowano go uwolnić, on jednak nie zgodził się, mówił, że są tylko dwa miejsca, gdzie może być: na Majdanku albo w niebie” – mówi abp Jan Martyniak, metropolita przemysko-warszawski Kościoła greckokatolickiego. Zmarł 25 marca 1944 roku. 27 czerwca 2001 r. papież Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym.

Rodzina Ulmów mieszkała w Markowej na Podkarpaciu. Józef Ulma urodził się w 1900 r., jego żona Wiktoria była 12 lat młodsza. Mieli sześcioro dzieci: Stanisławę, Barbarę, Władysława, Franciszka, Antoniego i Marię. W czasie okupacji ukrywali w swoim gospodarstwie ośmioro Żydów – rodzinę Szallów i Goldmanów. 24 marca 1944 r. w nocy do ich domu zapukali hitlerowcy. Najpierw zamordowali ukrywanych Żydów, a potem na oczach dzieci Józefa i Wiktorię, która była w dziewiątym miesiącu ciąży. Na końcu życie straciły dzieci, z których najstarsze miało 8 lat, a najmłodsze 1,5 roku. Ich proces beatyfikacyjny jest w toku. W 1995 r. zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.

„Postawy rodziny Ulmów nie wstydzi się ani wioska, ani naród, ani Kościół. To fakt, który staje się własnością całego świata. Męczennik to świadek, a świadectwo ma różne wymiary. Czy w zalewie niemoralności dzisiejszej nie jest bohaterstwem zachowanie się godziwie, zachowanie czystości przedmałżeńskiej, czy nie jest bohaterstwem przyjęcie szóstego, siódmego dziecka w normalnej, zdrowej, rodzinie? Dzisiaj takiego potrzeba nam heroizmu. Jeżeli go zabraknie, koniec z Polską” – powiedział abp Józef Michalik w 2003 r. podczas poświęcenia pomnika ku czci Ulmów w Markowej.

Główne uroczystości zaplanowano na niedzielę. O 11.00 w ratuszu nastąpi otwarcie wystawy „Żydzi w Przemyślu – różne aspekty przeszłości" oraz wykład historyczny na temat sytuacji Żydów w wielonarodowej wspólnocie Przemyśla. O 12.30 rozpocznie się konferencja prasowa w ratuszu z udziałem abp. Józefa Michalika, metropolity przemyskiego obrządku łacińskiego i abp. Jana Martyniaka, metropolity przemysko-warszawskiego Kościoła greckokatolickiego, bp. Mieczysława Cisło, przewodniczącego Komitetu do spraw Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski, naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha oraz prezydenta Przemyśla Roberta Chomy. Poprowadzi ją Marcin Przeciszewski redaktor naczelny KAI.

O godz. 15.15 na przemyskim kirkucie przy ul. Słowackiego odbędzie się modlitwa za zmarłych, a pół godziny później nabożeństwo ku czci bł. ks. Emiliana Kowcza w archikatedrze greckokatolickiej. O 16.30 rozpocznie się wspólne nabożeństwo Słowa Bożego w archikatedrze obrządku łacińskiego.

O godz. 17.30 w auli Wyższego Seminarium Duchownego nastąpi otwarcie wystawy poświęconej rodzinie Ulmów z Markowej oraz panel dyskusyjny, prowadzony przez red. Zbigniewa Nosowskiego, wiceprzewodniczącego Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów. Wezmą w niej udział: bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski, Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski, Piotr Kadlcik, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce, Boaz Pasch, Naczelny Rabin Krakowa, prof. Jan Grosfeld z UKSW, ks. Stefan Batruch z Kościoła greckokatolickiego, ks. prof. Stanisław Haręzga, biblista i Rober Choma, prezydent Przemyśla.

Obchody Dnia Judaizmu w Przemyślu zakończy o godz. 20.00 koncert przemyskiego zespołu „Family Klezmer Band” na Zamku Kazimierzowskim.

Organizatorami 14. Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim w Polsce są: metropolita przemyski obrządku łacińskiego abp Józef Michalik, prezydent miasta Przemyśla Robert Choma oraz Komitet ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski.