Przewodniczący Episkopatu Niemiec: pojednanie jest możliwe dzięki sile Ewangelii i odwadze przebaczenia

Pojednanie jest możliwe dzięki sile Ewangelii i odwadze przebaczenia. Jest to droga wymagająca, ale możliwa – „nie przez odpłacanie tym samym, lecz przez pokonanie nienawiści miłością i winy przebaczeniem” – powiedział przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec bp Georg Bätzing podczas Mszy św. z okazji 60. rocznicy wymiany listów polskich i niemieckich biskupów, sprawowanej we wtorek w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu.

Msza święta w archikatedrze wrocławskiej celebrowana była pod przewodnictwem abp. Tadeusza Wojdy SAC, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, z udziałem polskich i niemieckich biskupów, a także nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Antonio Guido Filipazziego. W Eucharystii uczestniczyli przedstawiciele władz obu krajów, parlamentarzyści, delegacja władz samorządowych miasta Wrocławia oraz mieszkańcy stolicy Dolnego Śląska.

We wstępie do liturgii abp Józef Kupny przypomniał, że uczestnicy liturgii zgromadzili się w archikatedrze wrocławskiej, aby dziękować Bogu za dar pojednania i pokoju, którego znakiem i początkiem był list biskupów polskich do biskupów niemieckich ogłoszony przed 60 laty, w listopadzie 1965 r. – List, którego głównym autorem był arcybiskup wrocławski, późniejszy kardynał Bolesław Kominek, stał się jednym z najważniejszych świadectw odwagi chrześcijańskiej i ewangelicznego ducha przebaczenia w powojennej Europie – wskazał metropolita wrocławski.

„Zawarte w nim słowa 'Przebaczamy i prosimy o przebaczenie’, wypowiedziane w czasie głębokich ran i podziałów, stały się fundamentem nowego początku w relacjach między naszymi narodami i kościołami. Dziś, po sześciu dziesięcioleciach, wspominamy tamten profetyczny gest i modlimy się o to, by jego duch nadal ożywiał naszą wspólnotę wiary, Europę i świat spragniony pojednania. Niech ta Eucharystia będzie dziękczynieniem za owoce tamtego dialogu, a zarazem prośbą o odnowienie serc w duchu wzajemnego zrozumienia, szacunku i pokoju” – powiedział.

Jak dodał, „niech wspólne sprawowanie tej Mszy świętej stanie się znakiem wdzięczności i nadziei, że słowa sprzed 60 lat wciąż niosą światło Ewangelii i wezwanie do budowania mostów braterstwa”.

Homilię wygłosił bp Georg Bätzing, przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec. Nawiązał w niej najpierw do słów św. Jadwigi Śląskiej o „leczeniu przeciwieństw przeciwieństwami”. Przypomniał okrucieństwa II wojny światowej oraz „polityczny program mordu” nazistów, który – jak mówił – wypaczył biblijne wezwanie do czynienia dobra.

Bp Bätzing wskazał, że orędzie polskich biskupów z 1965 r. – „przebaczamy i prosimy o przebaczenie” – było aktem proroczej odwagi i gestem, który poprzedził niemieckie rozliczenie ze zbrodniami.

– Świętujemy dziś wydarzenie, które miało miejsce zaledwie 20 lat po masowej śmierci w wojnie światowej i masowych mordach podczas niej. Kiedy rany były jeszcze otwarte, wydarzyło się coś, co do dziś wywołuje w nas, Niemcach, wstyd, a jednocześnie daje nadzieję: biskupi polscy zwrócili się w orędziu do swoich niemieckich braci – a w pewnym sensie także do narodu niemieckiego – wskazał hierarcha.

Jak zaznaczył, polscy biskupi w orędziu „nie wystąpili jako moralni sędziowie, co byłoby zrozumiałe”. – Napisali natomiast niezapomniane słowa: „Wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Nie jest to przejaw słabości, ale siły Ewangelii. Słowa te padły jak promień światła w czasach, gdy większość Niemców była jeszcze daleka od zmierzenia się z rozmiarem zbrodni popełnionych przez ich kraj – stwierdził bp Bätzing.

Podkreślił też, że „samo przebaczenie nie oznacza jeszcze pojednania” – przebaczenie może być jednostronne, ale pojednanie wymaga współdziałania i zaufania obu stron.

Odwołując się do słów św. Pawła i błogosławieństw z Ewangelii, Bätzing mówił, że chrześcijaństwo oferuje logikę odmienną od logiki odwetu, a jej aktualność potwierdzają współczesne napięcia w Europie, wzrost nacjonalizmów i erozja zaufania między państwami.

Hierarcha zaznaczył, że rocznica listów nie jest jedynie wspomnieniem, lecz zobowiązaniem do dalszej pracy na rzecz pokoju. Cytując prezydenta RFN Richarda von Weizsäckera, zaapelował, by „uczyć się żyć razem, a nie przeciwko sobie”.

Bp Georg Bätzing zakończył stwierdzeniem, że pojednanie jest drogą wymagającą, ale możliwą – „nie przez odpłacanie tym samym, lecz przez pokonanie nienawiści miłością i winy przebaczeniem”.

na zakończenie Eucharystii głos zabrał nuncjusz apostolski w Polsce abp Antonio Guido Filipazzi, który podkreślił, że wydarzenia sprzed 60 lat są wciąż żywe, nie tylko we wspomnieniach Kościoła, ale także w sercach ludzi, którzy zbudowali na nich drogę pojednania i zaufania.

„Wtedy, w 1965 roku, polscy biskupi wykazali się odwagą, która była owocem wiary. Odwagą, która pozwoliła im wyciągnąć rękę do sąsiadów, mimo bolesnej i trudnej historii. Ich słowa ‚przebaczamy i prosimy o przebaczenie’ są dla nas wezwaniem również dzisiaj. Bo pokój nie jest czymś, co raz osiągnięte, pozostaje na zawsze. Pokój jest zadaniem. Każdego dnia” – zaznaczył nuncjusz.

Jako przedstawiciel Stolicy Apostolskiej podkreślił, że ważne jest, aby dziś kontynuować tę misję. – Świat, w którym żyjemy, znów doświadcza wojny, przemocy i nienawiści. Dlatego naszym obowiązkiem jest być świadkami pokoju — tu, w Europie, i wszędzie tam, gdzie Bóg nas posyła – powiedział abp Filipazzi.

– Niech przykład biskupów sprzed sześćdziesięciu lat będzie dla nas inspiracją. Niech uczy nas odwagi, która nie polega na sile, ale na zdolności przebaczenia. I niech nas prowadzi ku przyszłości, w której pojednanie staje się fundamentem wspólnoty między narodami – zakończył nuncjusz apostolski w Polsce.