Przygotowania do 76. rocznicy pogromu kieleckiego

Modlitwy w intencji ofiar oraz pokoju na świecie przy grobie ofiar z 4 lipca 1946 r., Marsz Pamięci spod pomnika Menora i koncert muzyki kameralnej w Muzeum Narodowym – złożą się na obchody 76. rocznicy pogromu kieleckiego. W gronie członków Stowarzyszenia im. Jana Karskiego rozpoczęły się już przygotowania do uroczystości rocznicowych.

Uroczystości rocznicowe poświęcone pogromowi kieleckiemu rozpoczną się 4 lipca o godz. 14.00 na cmentarzu żydowskim w Kielcach nad grobem kieleckich ofiar nienawiści i uprzedzeń z 4 lipca 1946 roku.

– Duchowni różnych wyznań będą się modlić w intencji ofiar oraz pokoju w Ukrainie, Polsce, Europie i na świecie – informuje w imieniu organizatorów Andrzej Białek, wiceprezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego.

O godz. 16.00 wyruszy Marsz Pamięci spod pomnika Menora przy alei IX Wieków Kielc, przejdzie do Memoriału Sprawiedliwych przy budynku dawnej synagogi (ul. Warszawska 17) i zakończy się przy kamienicy przy ul. Planty 7/9, w której w lipcu 1946 r. dokonano mordu na mieszkających tam Żydach.

O godz. 18.00 odbędzie się koncert muzyki kameralnej w Muzeum Narodowym – dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich – w wykonaniu wybitnych muzyków polskich i amerykańskich: Neal Brostoffa, Marka Jeżewskiego, Ludmiły Jeżowskiej i Dominika Płocińskiego. Artyści wykonają klasyczne utwory inspirowane motywami żydowskimi takich kompozytorów jak Ernest Bloch, Maurice Ravel czy Alexander Krein. Wstęp na koncert wolny.

Organizatorzy ponadto zapraszają na specjalny pokaz filmu „Przy Planty 7/9”, który odbędzie się 1 lipca (piątek) o godz. 20.00 w kinie Moskwa. Jest to dokument w reżyserii Michała Jaskulskiego i Lawrence’a Loewingera, który otrzymał wiele prestiżowych nagród.

„Przy Planty 7/9” („Bogdan’s Journey”) przez blisko 10 lat był realizowany w Kielcach, Izraelu i Stanach Zjednoczonych. Opowiada o pogromie kieleckim oraz o kilkunastoletnim wysiłku wykonanym przez Bogdana Białka, prezesa Stowarzyszenia im. Jana Karskiego i jego przyjaciół w Kielcach na rzecz dialogu i pojednania.

W niedzielę 10 lipca o godz. 18.30 w rektoralnym kościele akademickim pw. św. Jana Pawła II przy ul Wesołej 54 w Kielcach odprawiona zostanie Msza św. w intencji ofiar i sprawców pogromu kieleckiego oraz o pokój i pojednanie.
Pogrom kielecki miał miejsce w Kielcach 4 lipca 1946 r. Do masowej zbrodni na ludności żydowskiej doprowadziła nieprawdziwa pogłoska o porwaniu i zamordowaniu przez Żydów dziecka, ale także podzielane przez część społeczeństwa nastroje antysemickie (m.in. stereotyp „żydokomuny”) oraz niezrozumiała, niewiarygodna wręcz bierność i nieudolność tych, którzy kierowali formacjami sił porządkowych, mogąca być uznana za przyzwolenie i prowokację.

Trwające wiele godzin zajścia antyżydowskie (z udziałem cywili, milicjantów, funkcjonariuszy UB i żołnierzy z różnych jednostek wojskowych) spowodowały, według śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej, śmierć 37 Żydów oraz 3 Polaków. Rannych zostało 35 Żydów. W niektórych dokumentach i publikacjach liczba ofiar jest większa. W dziewięciu procesach oskarżonych zostało 38 osób.

Po pogromie, pod zarzutem odpowiedzialności za tragiczne wydarzenia, władze komunistyczne przeprowadziły gwałtowną kampanię propagandową wymierzoną w podziemie niepodległościowe, Polskie Stronnictwo Ludowe, Kościół katolicki i władze RP na uchodźstwie.

Zdaniem naukowców IPN, problemem ciągle otwartym i spornym pozostaje pytanie – czy przebieg i dynamika zajść antyżydowskich w Kielcach spowodowane były szeregiem działań o charakterze prowokacyjnym, czy też były wynikiem spontanicznych działań tłumu lub poszczególnych grup ludzi.