Pytania pomogą w refleksji nad Relacją Synodu o Rodzinie

Sekretariat Generalny Synodu Biskupów opublikował we wtorek Lineamenta XIV Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, które będzie obradować w Rzymie 4-25 października 2015 r. W skład dokumentu – zgodnie z decyzją Ojca Świętego – wschodzi Relacja Synodu, wypracowana przez III Zgromadzenie Nadzwyczajne Synodu Biskupów, obradujące w Rzymie w październiku br. oraz seria pytań, które mają ułatwić kontynuowanie procesu synodalnego oraz przygotowanie Instrumentum Laboris.

Ankieta składa się z 46 pytań i jednego wstępnego. Dotyczy ono całego dokumentu. Zapytano o to, czy opisana w nim rzeczywistość jest zgodna z tym, co dostrzegamy we współczesnym Kościele i społeczeństwie? Jakie brakujące aspekty można by do niej włączyć?

Cztery pierwsze pytania dotyczą rozdziału Relacji pt: „Słuchanie: kontekst i wyzwania dotyczące rodziny”. Pierwsze – odnosi się do wyzwań jakie stawiają przed rodziną przeciwieństwa kulturowe, a także inicjatyw już istniejących i planowanych. Drugie – stosowanych narzędzi analizy przemian antropologiczno-kulturowych oraz jej wyników. Trzecie – sposobów obecności Kościoła u boku rodzin znajdujących się w sytuacjach skrajnych, strategii, aby im zapobiec, a także umocnienia rodzin wiernych złożonej przysiędze. Ostatnie w tej grupie pytań dotyczy działań duszpasterskich Kościoła w obliczu wpływu relatywizmu i odrzucenia przez wielu modelu rodziny tworzonej przez kobietę i mężczyznę.

Piąte pytanie dotyczy części dokumentu końcowego, zatytułowanej: „Znaczenie życia emocjonalnego”. Jak rodziny chrześcijańskie mogą świadczyć o postępie na drodze dojrzałości emocjonalnej? Jak pomóc w formacji duchownych do tego zagadnienia? Jaki typ wyspecjalizowanych pracowników duszpasterskich jest najpilniej potrzebny?

Następne pytanie dotyczy wyzwań dla duszpasterstwa. W jaki sposób zwyczajne duszpasterstwo rodzinne skierowane jest do tych, którzy są daleko? Jak rozbudzić istniejące w sercu każdego człowieka „pragnienie rodziny”?

Drugiej części Relacji Synodu, noszącej tytuł „Spojrzenie na Chrystusa: Ewangelia rodziny” dotyczy 15 pytań. Są one także przyporządkowane poszczególnym podrozdziałom dokumentu. Pierwszego z nich, zatytułowanego: „Spojrzenie na Jezusa i boska pedagogia w historii zbawienia” dotyczy pięć pytań. Siódme każe się zastanowić jak nauczanie Pisma Świętego jest wykorzystywane w duszpasterstwie rodzin. Ósme – realizowanych w życiu wartości małżeństwa i rodziny, które dostrzegają młodzi i małżonkowie, a także wymiarów grzechu, które należy unikać i przezwyciężać. Dziewiąte – pedagogiki niezbędnej, by zrozumieć, co wymagane jest od duszpasterstwa Kościoła w obliczu dojrzewania do małżeństwa. Dziesiąte – co uczynić, by ukazać wspaniałość i piękno daru nierozerwalności, tak aby rozbudzić pragnienie, by nią żyć i coraz bardziej budować? Ostatnie w tej grupie pytań dotyczy relacji z Bogiem, która pomaga przezwyciężać trudności, obdarza błogosławieństwem, a łaska sakramentu wspiera małżonków w całym ich życiu.

Treści zawartych w podrozdziale „Rodzina w zbawczym planie Boga” dotyczą trzy pytania: jak pomóc zrozumieć, że małżeństwo chrześcijańskie jest doświadczeniem pełni, a nie ograniczeń? Jak ją pojmować jako „Kościół domowy” oraz krzewienia świadomości zaangażowania misyjnego rodziny.

Kolejnemu podrozdziałowi: „Rodzina w dokumentach Kościoła” towarzyszą dwa pytania: jak rozwijać duchowość rodziny? Oraz jak rozwijać i krzewić inicjatywy katechezy pomagające zrozumieć i żyć nauczaniem Kościoła?

Podrozdziałowi czwartemu: „Nierozerwalność małżeństwa i radość życia razem” odpowiadają trzy pytania: o inicjatywy pozwalające zrozumieć wartość małżeństwa, jako miejsca radości, a także docenienie w duszpasterstwie diecezjalnym wartości małżeństwa naturalnego.

Ostatniemu podrozdziałowi tej części: „Prawda i piękno rodziny oraz miłosierdzie wobec rodzin zranionych i kruchych” odpowiadają trzy pytania: jak pomóc zrozumieć, że nikt nie jest wykluczony z Bożego miłosierdzia i wyrazić tę prawdę w duszpasterstwie? Jak wierni mogą okazywać gościnność wobec osób, które nie zrozumiały jeszcze w pełni daru miłości Chrystusa, nie rezygnując z głoszenia wymagań Ewangelii? Co czynić, by osoby nie żyjące w sakramencie małżeństwa wspomóc w osiągnięciu pełni małżeństwa chrześcijańskiego?

Ostatniej, trzeciej części Relacji – „Konfrontacja: perspektywy duszpasterskie” – odpowiadają 24 pytania.

Pierwszemu podrozdziałowi: „Głosić Ewangelię rodziny dzisiaj, w różnych kontekstach” podporządkowanych jest pięć pytań, dotyczących: uwzględnienia wymiaru rodzinnego w formacji przyszłych duchownych; skutecznego świadczenia o prymacie łaski, aby życie rodzinne planowano i przeżywano jako przyjęcie Ducha Świętego; „nawrócenia duszpasterskiego”, koniecznego, by każda rodzina była taką, jakiej pragnie jej Bóg, oraz była uznawana społecznie w swej godności i misji; współpracy z władzami i animowania polityki pro-rodzinnej; krzewienia wsparcia dla rodziny na arenie międzynarodowej.

Drugiemu podrozdziałowi: „Prowadzenie narzeczonych na drodze przygotowania do małżeństwa” odpowiadają dwa pytania: dotyczące kursów przedmałżeńskich, aby proponowały prawdziwe doświadczenie kościelne, a także potrzeby ich odnowy i udoskonalenia, drugie natomiast dotyczy katechezy wtajemniczenia chrześcijańskiego oraz przedstawianej w niej wizji małżeństwa.

Kolejnemu podrozdziałowi: „Towarzyszenie w pierwszych latach życia małżeńskiego” znów przyporządkowano dwa pytania: dotyczące roli rodzin w przygotowaniu i przeżywaniu tego okresu oraz możliwości rozwijania tej formy zaangażowania i apostolstwa laikatu.

W odniesieniu do jednego z najżywiej dyskutowanych podrozdziałów: „Duszpasterstwo tych, którzy żyją w cywilnym związku małżeńskim lub w konkubinacie” przygotowano trzy pytania: pierwsze dotyczy kryteriów poprawnego rozeznania duszpasterskiego poszczególnych sytuacji; drugie zaangażowania takich związków w duszpasterstwo wspólnoty chrześcijańskiej, w tym dopomożenie osobom żyjącym bez ślubu w podjęciu decyzji o małżeństwie; trzecie odpowiedzi na problemy jakie stanowi istnienie pewnych form tradycyjnych, jak „małżeństwo etapami” czy „uzgadniane między rodzinami”.

Czwartemu podrozdziałowi: „Troska o rodziny zranione (żyjące w separacji, rozwiedzeni, którzy nie zawarli nowych związków, rozwiedzeni w nowych związkach, rodziny z jednym rodzicem)” odpowiada pięć pytań: czy wspólnota chrześcijańska gotowa jest zatroszczyć się o rodziny zranione by mogły doświadczyć miłosierdzia Ojca? Możliwości wspólnych wytycznych duszpasterskich poszczególnych Kościołów partykularnych; ułatwienia i usprawnienia procedur stwierdzania o nieważności małżeństwa; duszpasterstwa sakramentalnego osób rozwiedzionych, żyjących w nowych związkach; czy konieczne są zmiany praktyki duszpasterskiej wobec małżeństw mieszanych wyznaniowo i religijnie?

Kolejnej „gorącej” kwestii – „Trosce duszpasterskiej o osoby o skłonnościach homoseksualnych” – poświęcone jest jedno pytanie. Dotyczy ono podejścia wspólnoty chrześcijańskiej do rodzin, wśród których są osoby o skłonnościach homoseksualnych, otoczenia ich opieką duszpasterską i proponowania wymagań woli Bożej dotyczących ich sytuacji.

Szóstemu podrozdziałowi: „Przekaz życia i wyzwanie spadku urodzeń” podporządkowano cztery pytania. Pierwsze z ich dotyczy głoszenia i skutecznego krzewienia otwarcia na życie w świetle encykliki „Humanae vitae” a także krzewienia dialogu z nauką, by w przekazywaniu życia respektowano ekologię ludzką. Drugie – solidarności chrześcijan z rodzinami wielodzietnymi. Trzecie ukazywaniu w katechezie macierzyństwa i ojcostwa jako odpowiedzi na powołanie. Czwarte: „Jak Kościół zwalcza plagę aborcji, krzewiąc skuteczną kulturę życia”?

Ostatnie dwa pytania dotyczą wychowania i roli rodziny w ewangelizacji. Pierwsze wskazuje na konieczność solidarności wspólnoty chrześcijańskiej z rodzicami pełniącymi swoją rolę wychowawczą, w tym na poziomie społeczno-politycznym. Ostatnie natomiast brzmi: „Jak krzewić w rodzicach i rodzinie chrześcijańskiej świadomość obowiązku przekazywania wiary, jako istotnego wymiaru samej tożsamości chrześcijańskiej”.