Radca prawny: wytwory sztucznej inteligencji nie zawsze są zwolnione z praw autorskich

– Każdy wytwór sztucznej inteligencji nie stanowi utworu w rozumieniu prawa autorskiego przynależnego do algorytmu czy maszyny. Nie zawsze jednak takie utwory będą zwolnione z jakichkolwiek praw autorskich – powiedział radca prawny Artur Gontarczyk w czasie wykładu w ramach cyklu Bioethics Lab organizowanego przez Interdyscyplinarną Akademię Bioetyki.

Radca prawny na początku przywołał definicję utworu z Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. „Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia” (art. 1 ust. 1). – Tylko i wyłącznie człowiek może być beneficjentem praw autorskich dzieła, które zostało stworzone – podkreśla Artur Gontarczyk wskazując także na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 2019 r., w którym stwierdzono, że „aby przedmiot można było uznać za oryginalny, konieczne i zarazem wystarczające jest to, by stanowił on odzwierciedlenie osobowości autora, przejawiające się w jego swobodnych i twórczych wyborach”. – To autor jest główną przesłanką oryginalności utworu. Takiej przesłanki nie spełnia wytwór pochodzący od sztucznej inteligencji, która stanowi pewien element odtwórczy, a nawet jeśli jest twórczy, to nie można mówić o odzwierciedleniu osobowości czy swobodzie twórczej autora, jaką przejawia człowiek – zaznacza prawnik.

– Każdy wytwór sztucznej inteligencji nie stanowi utworu w rozumieniu prawa autorskiego przynależnego do algorytmu czy maszyny. Nie zawsze jednak takie utwory będą zwolnione z jakichkolwiek praw autorskich – dodaje.
Przedstawił też inne poglądy na ten temat. Pierwszy głosi, że beneficjentem praw autorskich do wytworu działalności sztucznej inteligencji powinien być operator maszyny, która wytworzyła dane dzieło. Ale są też takie, które chciałaby prawa – także autorskie – przyznać samej maszynie czy algorytmowi, którym ona się posługuje.
Prawnik zachęcił użytkowników narzędzi AI do zapoznawania się z zasadami korzystania z danego algorytmu czy maszyny, które dostarczają ich twórcy. Większość botów AI posiada stosowne regulaminy i licencje.

Artur Gontarczyk zwrócił uwagę, że sztuczna inteligencja zasadniczo tworzy swoje dzieła korzystając z udostępnionych jej baz danych, albo z zasobów znajdujących się w internecie – te zaś często są przedmiotem praw autorskich innych osób. Wykorzystując taki wytwór sztucznej inteligencji można naruszyć prawa osób trzecich i narazić się na konsekwencje, także finansowe.
Prawnik wskazał także na brak ochrony prawnoautorskiej wytworów sztucznej inteligencji. Zaznaczył, że bez głębszej ingerencji w takie dzieła, nie można sobie przypisać do nich autorstwa.

Wykład „AI a prawa autorskie – pytania i problemy” jest dostępny na kanale YouTube Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki. W w czwartek 11. maja o godz. 19.00 zaplanowana jest sesja Q&A, w czasie której ekspert odpowie na nadesłane pytania. Szczegóły na stronie www.akademiabioetyki.pl, na której również można bezpłatnie subskrybować newsletter, aby otrzymać linki do spotkania i przypomnienie o wydarzeniu.

Artur Gontarczyk jest radcą prawnym, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i byłym słuchaczem studiów licencjacko – doktoranckich z zakresu prawa kanonicznego w Instytucie Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Był uczestnikiem Acton University w Grand Rapids, Michigan (USA) i Sonntagberg (Austria) oraz stażystą Biura Głównego World Youth Alliance w Brukseli (Belgia) i Federacji Konsumentów w Krakowie. Jest absolwentem Szkoły Prawa Słowackiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, był stypendystą Instytutu Państwa i Prawa Słowackiej Akademii Nauk w Bratysławie. Ukończył aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Prowadzi Kancelarię Radcy Prawnego. Specjalizuje się m.in. w prawie o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisami o swobodnym przepływie danych osobowych (RODO).

Bioethics Lab to nowatorski dwuletni cykl spotkań kierowany głównie do międzynarodowej społeczności bioetyków i naukowców z różnych dziedzin oparty o interdyscyplinarne wykłady wybitnych ekspertów. Dostęp do dyskusji i wykładów jest bezpłatny, otwarty dla wszystkich zainteresowanych, w tym studentów.

Bioethics Lab to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.

Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.