Drukuj Powrót do artykułu

Radio Watykańskie ma 80 lat

12 lutego 2011 | 11:51 | Krzysztof Gołębiowski / ju. Ⓒ Ⓟ

Za datę powstania Radia Watykańskiego przyjmuje się 12 lutego 1931, gdy o godz. 16.49 w świat popłynęły słowa włoskiego wynalazcy Guglielmo Marconiego. Zapowiadał on przemówienie Piusa XI.

Było to pierwsze wystąpienie papieża w eterze, które można było usłyszeć od razu, na żywo, poza najbliższym jego otoczeniem.

Zanim jednak doszło do tego historycznego wydarzenia, musiało upłynąć kilka lat, w czasie których najpierw zrodziła się idea wykorzystania tego środka przekazu w służbie Kościoła i papiestwa. Ten niezwykły wynalazek z przełomu XIX i XX wieku, polegający na bezprzewodowym przesyłaniu dźwięku na znaczne odległości, w latach dwudziestych przeżywał okres gwałtownego i burzliwego rozwoju i przyswajało go sobie coraz więcej krajów w Europie i Ameryce.

Dość szybko zainteresowano się nim także w Stolicy Apostolskiej. Włoski jezuita o. Giuseppe Gianfranceschi poruszył ten temat w liście do Kurii Rzymskiej z 25 lipca 1925, a więc zanim jeszcze rząd włoski zawarł 11 lutego 1929 ze Stolicą Apostolską Układy Laterańskie, które regulowały stosunki między obu stronami i umożliwiały papiestwu powrót na arenę międzynarodową. Po wymianie listów z Kurią włoski zakonnik uzyskał w 1927 zgodę na kontaktowanie się z G. Marconim, który z entuzjazmem odniósł się do propozycji opracowania projektu rozgłośni radiowej w służbie Kościołowi powszechnemu. Znamienne jest, że przez kilka lat pracował on dla papieża całkowicie bezpłatnie.

Po zawarciu Układów nastąpiło przyspieszenie prac, a ich przebiegiem bardzo interesował się osobiście Pius XI, o którym córka G. Marconiego, sędziwa Maria Elettra powiedziała kilka dni temu rzymskiemu dziennikowi „La Repubblica”, że „był człowiekiem nauki, związanym z moim ojcem głębokimi więziami przyjaźni”. „W badaniach naukowych papież widział dar Boga, który każdy oświecony człowiek powinien oddawać do dyspozycji ludzkości. Znał podejmowane przez ojca próby przesyłania głosu bez drutu i od razu zrozumiał potencjał tego wielkiego odkrycia” – wspominała Maria Marconi.

W końcu uruchomiono nadajnik i – jak wspomniano – 12 lutego 1931 papież Achille Ratti wygłosił swe inauguracyjne przemówienie, wzbudzając wielkie zainteresowanie na całym świecie. W owym czasie radio nie miało jeszcze oczywiście takiego zasięgu jak obecnie, niemniej jednak lokalne rozgłośnie istniały już w wielu krajach (m.in. od 1924 w Polsce), toteż przesłanie papieskie odebrano w różnych częściach świata.

Kierownictwo nowej stacji Ojciec Święty powierzył jezuitom, a pierwszym jej dyrektorem generalnym mianował wspomnianego o. G. Gianfranceschiego, zresztą z wykształcenia fizyka i matematyka.

Chociaż rozgłośnia watykańska jeszcze dość długo nadawała swój program eksperymentalnie, szybko jednak pojawiły się na jej antenie stałe pozycje, np. przegląd działalności Papieskiej Akademii Nauk pt. „Scientiarum Nuntius Radiophonicus”.

W miarę zwiększania mocy i zasięgu Radia Watykańskiego wzrastała też jego rola w życiu Kościoła i coraz więcej wydarzeń było przez nie transmitowanych. Gdy 9 lutego 1939 zmarł Pius XI – „ojciec chrzestny” tego środka przekazu – Radio pokazało w całej rozciągłości swe zalety: informowało o jego śmierci i transmitowało jego pogrzeb, a następnie na żywo śledziło przebieg konklawe, wybór i koronację nowego papieża, Piusa XII. Ale nie tylko śledziło, lecz informowało i komentowało wszystkie te wydarzenia w 9 językach.

Szczególne znaczenie rozgłośnia papieska zyskała z chwilą wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r., stając się cennym środkiem wolnej informacji, mimo utrudnień i ograniczeń, jakie niosły trudne czasy. Choć główny propagandzista III Rzeszy Herman Göring obiecywał wówczas, że zmusi stację do milczenia, to jednak była ona jednym z głównych przekaźników orędzi i apeli m. In. francuskiego Ruchu Oporu, a jej wiadomości i komentarze rozpowszechniano potajemnie w wielu miejscach. Podczas wojny Pius XII za pośrednictwem radia wygłaszał kilkakrotnie swe orędzia i apele o pokój.

Już w pierwszych miesiącach wojny, w styczniu 1940 powstało Biuro Informacji Watykańskich, które nadawało apele mające za zadanie odnajdywanie zaginionych w wyniku działań zbrojnych cywilów i wojskowych oraz przekazywało wiadomości, życzenia i inne orędzia więźniom w obozach i innych miejscach od ich rodzin. Do 1946 Radio Watykańskie nadało ponad 1,2 mln takich materiałów, co zajęło mu 12,1 tys. godzin transmisji.

Po wojnie rozgłośnia podjęła się innego ważnego zadania: przekazywania orędzi papieskich i wiadomości z życia Kościoła wiernym i obywatelom państw za „żelazną kurtyną” w ich językach. Powstał wówczas serwis Informacje Radia Watykańskiego (IRVAT), nadający w 7 językach, który w 1957 zmienił nieco charakter i nazwę na Radiogiornale (Dziennik radiowy), istniejący do dzisiaj. Aby sprostać tym obowiązkom, w 1954 rozpoczęto budowę Ośrodka Nadawczego w Santa Maria di Galeria pod Rzymem, który poświęcił i otworzył 27 października 1957 Pius XII. W tym samym czasie rozszerzono również i wzmocniono zakres programów nadawanych poza Europę – do Afryki, obu Ameryk i Azji.

W 1958 r., na przełomie pontyfikatów Piusa XII i bł. Jana XXIII, powstały nowe studia i wydziały RV w pomieszczeniach dawnego Muzeum Piotrowego ze względu na potrzeby dalszego rozwoju rozgłośni w związku z Soborem Watykańskim II. Relacje z tego wydarzenia trwały łącznie ponad 3 tys. godzin w 30 językach.

Wybór Pawła VI w czerwcu 1963, a zwłaszcza rozpoczęcie przezeń pielgrzymowania po świecie postawiły przed Radiem Watykańskim nowe, zwiększone zadania. Wielkim sprawdzianem była tu już pierwsza papieska podróż zagraniczna – w dniach 4-6 stycznia 1964 do Ziemi Świętej; Ojcu Świętemu towarzyszył w niej spory zastęp dziennikarzy i pracowników technicznych. Odtąd towarzyszyli oni i nadal towarzyszą zarówno temu papieżowi, jak i jego następcom w podróżach po całym świecie. Paweł VI zachęcał personel rozgłośni do rozszerzania i urozmaicania zakresu działania. W tej sytuacji Radio niebawem przeniosło się do Palazzo Pio na początku Via della Conciliazione – głównej arterii Rzymu, prowadzącej do Watykanu.

Nową, obszerną siedzibę stacji poświęcił i uroczyście otworzył 29 stycznia 1970 ówczesny sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Jean Villot. W owym czasie RV nadawało już 19-20 godzin na dobę w 32 językach, zatrudniało 260 osób z 38 krajów a łączna moc jego nadajników przekraczała 1000 kilowatów.

Kolejnym ważnym etapem w działalności papieskiej stacji miał się okazać wybór 16 października 1978 na Stolicę Piotrową kard. Karola Wojtyły na Jana Pawła II i jego niezwykła aktywność na wielu płaszczyznach: podróże apostolskie po świecie i Włoszech, odwiedziny parafii rzymskich, liczne beatyfikacje i kanonizacje, którym osobiście przewodniczył, spotkania z przywódcami religijnymi i politykami, z ludźmi kultury, nauki, sztuki i wiele innych działań. O wszystkim tym radio informowało swych słuchaczy, a często było obecne przy niektórych z tych wydarzeń. Również sam papież żywo interesował się działalnością „swojej” rozgłośni – 5 lutego 1980 odwiedził jej siedzibę w Palazzo Pio a 15 czerwca 1991, gdy obchodziła ona 60-lecie istnienia, przybył do Ośrodka Nadawczego w Santa Maria di Galeria.

Radio szybko zaczęło korzystać z nowych technologii, jakie w ciągu tych lat pojawiały się na świecie: przekazów satelitarnych (od 1993 – dla Europy i od 1996 – dla reszty świata), komputerów i internetu. Coraz częściej też korzystano i nadal się korzysta z coraz liczniejszych rozgłośni katolickich (i nie tylko) w różnych krajach, które retransmitowały programy RV w językach tych krajów. Już w 2005 liczba takich stacji przekroczyła tysiąc. Obecnie doszły do tego techniki YouTube i Twitter.

3 marca 2006, z okazji 75-lecia istnienia Radia Watykańskiego, jego siedzibę odwiedził Benedykt XVI, który spotkał się z jego pracownikami i zachęcił ich, aby byli nie tylko, tak jak dotychczas, głosem papieża, ale także wielojęzycznym chórem w służbie pokoju i dialogu między religiami.

W 2007 roku, gdy obchodzono 50-lecie Ośrodka w Santa Maria di Galeria, nawiązano bliższą współpracę z Watykańskim Ośrodkiem Telewizyjnym (CTV), dzięki której na stronie internetowej radia pojawiły się codzienne „videonews” – jednominutowe „pigułki” telewizyjne, informujące o działalności papieża dzięki obrazom przygotowanym wcześniej przez CTV.

Dziś rozgłośnia papieska, którą kieruje włoski jezuita ks. Federico Lombardi, a jego zastępcą jest polski jezuita o. Andrzej Koprowski, zatrudnia 355 osób, w tym 240 mężczyzn i 115 kobiet; w tym gronie jest 36 księży i 8 sióstr zakonnych, pozostali to osoby świeckie. W dyrekcji generalnej pracuje 8 osób, w poszczególnych programach – 206, w dziale technicznym – 116 i w pionie administracyjnym – 25 osób. Wszyscy oni pochodzą łącznie z 59 krajów oraz 13 zakonów i zgromadzeń.

Radio nadaje w 45 językach, przy czym na stronach internetowych ukazują się wiadomości w 38 językach a msze i nabożeństwa transmitowane są w 10 językach. Wydarzenia papieskie są komentowane w 8 językach, łącznie z arabskim i chińskim. Codziennie rozgłośnia nadaje 51 godzin i 39 minut audycji o charakterze informacyjno-kulturalnym, 3 godziny i 38 minut transmisji liturgicznych oraz 10 godzin i 58 minut programów muzycznych.

W 2010 na falach RV pojawiło się 146 bezpośrednich transmisji z różnych uroczystości i wydarzeń kościelnych: audiencji ogólnych, spotkań na modlitwie Anioł Pański, mszy papieskich itp. Łącznie w ciągu roku nadano 24117 godzin i 36 minut wszystkich audycji i programów.

Rozgłośnia korzysta z 39 anten, w tym 32 dla fal krótkich, 3 – dla średnich i 4 – dla nowych fal cyfrowych (FM+DAB+DRM) i z 21 przekaźników: po 6 nadających na falach krótkich i średnich oraz z 7, wykorzystujących nowe techniki cyfrowe. Radio używa ponadto 8 kanałów satelitarnych, z których 2 pokrywają Europę i Bliski Wschód i po 3 – Atlantyk i Ocean Spokojny.

Radio Watykańskie jest członkiem-założycielem Europejskiego Związku Rozgłośni i Telewizji Publicznych (UER) oraz członkiem kilku innych organizacji: Afrykańskiej Unii Radiofonii (UAR), Światowego Katolickiego Stowarzyszenia Środków Przekazu (SIGNIS), Europejskiej Konferencji Rozgłośni Chrześcijańskich (CERC) i Włoskojęzycznej Wspólnoty Radiotelewizyjnej. Reprezentuje Stolicę Apostolską bądź Państwo Miasta Watykanu w Międzynarodowej Unii Telekomunikacji (UIT), w Europejskiej Konferencji Zarządów Poczt i Telekomunikacji (CEPT) oraz w Międzynarodowej Organizacji Telekomunikacji Satelitarnej(ITSO).

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.