Red. Tomasz Krzyżak: milczenie nie rozwiązuje problemów, a jedynie prowadzi do utraty zaufania

Red. Tomasz Krzyżak na spotkaniu osób zaangażowanych w system ochrony małoletnich w Kościele w Polsce na Górze św. Anny wygłosił wykład: „Jak, kiedy i kogo informować – komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna”. Skupił się na problematyce komunikacji w kontekście przestępstw seksualnych w Kościele. „Milczenie nie rozwiązuje problemów, a jedynie prowadzi do utraty zaufania” – mówił.

Tomasz Krzyżak podkreślił, że przestępstwa seksualne są przyczyną wielkiego zgorszenia i że Kościół podejmuje próby reakcji, zmiany prawa i dążenia do sprawiedliwości. Zwrócił szczególną uwagę na prawa osób pokrzywdzonych, podkreślając, że choć jest ich stosunkowo dużo, to w systemie prawa kanonicznego są one rozproszone, a nie ujęte w jednym katalogu.

W związku z tym postulował stworzenie katalogu praw, który umożliwi wiernym skuteczne dochodzenie ich uprawnień. Podkreślił, że prawo do informacji jest fundamentalne i od jego właściwego traktowania wiele zależy.

Dziennikarz zaznaczył, że opracował taki katalog praw ofiar, który został opublikowany w formie książeczki. Zwrócił uwagę na pozytywne zmiany w przepisach, które obecnie zobowiązują do udzielania pokrzywdzonym niezbędnych informacji, w tym o wyniku postępowania, z zachowaniem dyskrecji i poufności oraz równowagi między poufnością a przejrzystością.

Podkreślił, że kolejni papieże, począwszy od Jana Pawła II, mocno akcentują troskę o skrzywdzonych jako istotny element oczyszczenia Kościoła. Zaznaczył, że informowanie pokrzywdzonych powinno być obligatoryjne i stanowić moralny obowiązek Kościoła, zabezpieczony prawnie.

Wskazał, że w wielu wytycznych diecezjalnych brak jest jasnych wytycznych dotyczących informowania pokrzywdzonych, podając dwa przykłady diecezji, gdzie mówi się o tym wprost jako o obowiązku delegata. Zauważył też, że żadna norma nie określa częstotliwości kontaktów z osobą pokrzywdzoną, co pozostawia pole do indywidualnego wyczucia i odpowiedzi na pytanie, czy kontaktować się tylko w przypadku odpowiedzi w procesie, czy częściej.

Ostrzegł, że brak kontaktu z pokrzywdzoną osobą może prowadzić do frustracji i poczucia, że Kościół nie traktuje jej poważnie. Podkreślił, że utrzymywanie kontaktu, okazywanie troski i empatyczne podejście to czysto ludzkie rozwiązanie i zadanie dla delegata i duszpasterza.

Krzyżak wspomniał też o postulacie ustanowienia pełnomocnika osoby pokrzywdzonej, który reprezentowałby jego interesy w kontaktach z Kościołem. Zauważył, że osoby pokrzywdzone bywają odbierane jako roszczeniowe i uciążliwe, ale zastanawiał się, czy nie jest to spowodowane traktowaniem ich jak petentów i intruzów oraz brakiem reakcji na ich prośby, co rodzi uzasadnioną frustrację. Podkreślił, że wielu sytuacjom konfliktowym można by zapobiec poprzez przekazywanie informacji, kontaktowanie się i zapewnianie o pamięci o danej osobie i toczącym się procesie. Jednocześnie przestrzegł przed składaniem pustych obietnic.

Red. Krzyżak poruszył także kwestię informowania oskarżonego o zarzutach oraz informowania wspólnoty parafialnej. Podkreślił, że dobrą praktyką jest przygotowanie komunikatu wyjaśniającego podjęte kroki wobec oskarżonego i wsparcie dla pokrzywdzonej osoby. Zaznaczył, że konieczne jest stworzenie standardów dobrej komunikacji, podając pozytywny przykład reakcji kurii w Sosnowcu na przeciek informacji o poważnych zarzutach wobec kapłana, co pozwoliło na „rozbrojenie bomby”.

Prelegent zwrócił również uwagę na znaczenie komunikacji wewnętrznej w Kościele, wskazując, że jej brak może prowadzić do opłakanych skutków. Jako przykład podał sytuację, gdy we wspólnocie kapłańskiej nie ma informacji o ograniczeniach nałożonych na danego kapłana, co może prowadzić do zgorszenia i dodatkowych kar.

Podkreślił ponadto potrzebę transparentności Kościoła w informowaniu o problemach z instytucjami świeckimi, takimi jak prokuratura, która nie zawsze dzieli się wiedzą, co ogranicza działanie sądów kościelnych. Podał przykład swojej interwencji w mediach, która przyczyniła się do udostępnienia przez prokuraturę zarekwirowanych materiałów.

Na zakończenie Tomasz Krzyżak zaapelował o nieunikanie kontaktu z dziennikarzami i korzystanie z konsultacji z ekspertami zewnętrznymi. Zaznaczył, że milczenie nie rozwiązuje problemów, a jedynie prowadzi do utraty zaufania.