Redemptoryści pomogli ocalić Torę

Do synagogi w Dąbrowie Tarnowskiej po ponad 70 latach wróciła Tora. Świętą Księgę można podziwiać od 6 sierpnia w Sali Modlitw w Ośrodku Spotkania Kultur, jak obecnie nazywa się ta zabytkowa bożnica.

Torę przekazali redemptoryści, którzy przechowali ją w klasztorze tuchowskim. Tam podczas II wojny światowej zdeponowała ją anonimowa osoba, aby uchronić Torę przed zniszczeniem przez żołnierzy niemieckich.

Tora jest napisana ręcznie, na pergaminie, szerokość zwoju wynosi 54 cm. Jest pamiątką dynamicznego rozwoju przedwojennej gminy żydowskiej w miasteczku, które stanowiło jeden z ważniejszych ośrodków życia religijnego, kulturalnego i gospodarczego w regionie. Świadczy o tym również XIX-wieczna synagoga, uznawana za jedną z największych i najpiękniejszych synagog na terenie Małopolski.

Tora trafiła do klasztoru redemptorystów w Tuchowie prawdopodobnie na przełomie 1941 i 1942 r. Można przypuszczać, iż dokonało się to przed splądrowaniem synagogi w Dąbrowie Tarnowskiej. Ze względów bezpieczeństwa przy przekazywaniu Tory nie spisano żadnych dokumentów. Należy pamiętać, iż w tamtym czasie część klasztoru redemptorystów w Tuchowie zajęli na kwatery żołnierze niemieccy.

Osoba, która przekazała Torę, wyraziła wolę, by ją przechować do czasu, gdy synagoga znowu stanie się miejscem modlitwy. W przypadku, gdyby synagoga została zniszczona, Tora miała pozostać w klasztorze w Tuchowie – miejscu, gdzie jest oddawana cześć Bogu.

O. Kazimierz Piotrowski, który reprezentował Prowincję Warszawską Redemptorystów podczas przekazania Tory burmistrzowi Dąbrowy Tarnowskiej, tak przedstawia jej powojenne losy: "Osoba powierzająca Torę na przechowanie absolutnie nie była w stanie przewidzieć, iż zaledwie niewielka liczba Żydów z Dąbrowy Tarnowskiej zdoła ocalić życie z wojennej zawieruchy, a synagoga nie będzie już nigdy pełnić swej zasadniczej funkcji miejsca kultu w takim zakresie, w jakim to miało miejsce przed 1939 r. W okresie powojennym przez wiele lat budynek synagogi ulegał systematycznej dewastacji. Zgodnie więc z wyrażoną wolą, Tora była przechowywana w klasztorze w Tuchowie".

W ostatnich latach, staraniem władz Gminy Dąbrowa Tarnowska, nastąpiła rewitalizacja synagogi. Jakkolwiek budynek ten pełni obecnie funkcje muzealno-kulturalne, to zapewne w murach zabytkowej bożnicy niejeden raz zabrzmią słowa modlitwy krewnych rodzin Żydów z Dąbrowy Tarnowskiej, których prochy spoczywają na miejscowym cmentarzu. Mając to na uwadze, uznaliśmy, że Tora powinna wrócić na swe dawne miejsce. Niech Bóg, który nas stworzył, da wieczne szczęście zmarłym, a żywych niech obdarzy swoim błogosławieństwem – tłumaczy o. Piotrowski.

W 2010 r. redemptoryści przekazali Torę na ręce burmistrza Dąbrowy Tarnowskiej. Po koniecznych pracach konserwatorskich znalazła się ona w stałej ekspozycji Ośrodka Spotkania Kultur.