77. rocznica „Nocy kryształowej”

Ponad 1400 zniszczonych synagog i miejsc modlitwy, ponad 400 osób zamordowanych lub zmuszonych do samobójstwa, splądrowanych i obrabowanych tysiące sklepów, mieszkań i cmentarzy żydowskich, ok. 30 tys. Żydów wywiezionych do obozów koncentracyjnych. Te wydarzenia w nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. na terenie Rzeszy Niemieckiej przeszły do historii pod nazwą „Nocy kryształowej” (Kristallnacht) i były preludium do tragedii Zagłady.

W tym roku przypada jej 77. rocznica. Do tych wydarzeń nawiązywali m. in. papieże: Franciszek i Benedykt XVI.

Był to pierwszy pogrom Żydów zainicjowany przez niemieckie władze państwowe, podczas którego naziści nadali wyraźnie zorganizowany charakter antysemickim prześladowaniom. Według różnych szacunków w okresie od 7 do 13 listopada 1938 roku na terenie ówczesnej Rzeszy Niemieckiej zamordowano lub zmuszono do samobójstwa od 400 do 1300 Żydów. Zniszczonych zostało ponad 1400 synagog, bożnic i innych miejsc zgromadzeń, a także tysiące sklepów, mieszkań oraz cmentarzy żydowskich.

Ok. 30 tys. Żydów przewieziono do obozów koncentracyjnych (Dachau, Buchenwald, Sachsenhausen). W samym Wiedniu podpalono 42 synagogi i domy modlitwy. Jako jedyna uratowała się tzw. miejska synagoga tylko dlatego, że znajduje się w gęsto zabudowanej części stolicy Austrii. Wewnątrz została jednak doszczętnie zniszczona.

W 2013 r. w 75. rocznicę do „Nocy kryształowej” nawiązał papież Franciszek podczas modlitwy Anioł Pański w Watykanie. „Przemoc z nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. przeciwko Żydom, synagogom, mieszkaniom i sklepom zaznaczyła smutny krok na drodze do Szoah. Ponawiamy naszą bliskość i solidarność z narodem żydowskim i modlimy się do Boga, aby pamięć przeszłości pomagała nam być zawsze czujnymi wobec wszelkiej formy nienawiści i nietolerancji” – powiedział Franciszek.

Natomiast w 70. rocznicę, 9 listopada 2008 r. podczas modlitwy Anioł Pański w Watykanie, do pogromu Żydów odniósł się Benedykt XVI. Papież zaznaczył, że 9 listopada 1938 r. „rozszalała się w Niemczech nazistowska furia przeciwko Żydom”. Przypomniał, że zostały zaatakowane i zniszczone sklepy, biura, mieszkania i synagogi. Zostały również zabite liczne osoby, co dało początek systematycznym i gwałtownym prześladowaniom niemieckich Żydów, zakończonych Szoah – Zagładą.

„Także dzisiaj odczuwam ból w związku z tym, co wydarzyło się w tych tragicznych okolicznościach, o których pamięć powinna służyć temu, aby podobna groza nigdy się nie powtórzyła i abyśmy na wszystkich szczeblach zobowiązali się do zwalczania wszelkiej postaci antysemityzmu i dyskryminacji, wychowując przede wszystkich młode pokolenia do wzajemnego szacunku i serdeczności” – powiedział Benedykt XVI i zachęcił do modlitwy „za ówczesne ofiary i do przyłączenia się do mnie w wyrażeniu głębokiej solidarności ze światem żydowskim”.