70. rocznica uwolnienia z internowania bp. Fulmana (zapowiedź)

W najbliższy poniedziałek, 9 lutego br. w Nowym Sączu abp Stanisław Budzik, duchowieństwo i wierni archidiecezji lubelskiej będą dziękować Bogu za gorliwego pasterza, śp. bp Mariana Leona Fulmana (1866 – 1945). Okazją do świętowania jest przeżywana w tym roku 70. rocznica uwolnienia biskupa z hitlerowskiego internowania.

Uroczystości odbędą się o godz. 12:00 w kościele kolegiackim pw. św. Małgorzaty w Nowym Sączu (Plac Kolegiacki 1). Po Mszy świętej uczestnicy przejdą na miejscową plebanię, gdzie metropolita lubelski abp Stanisław Budzik dokona poświęcenia tablicy upamiętniającej okres internowania przez hitlerowców lubelskiego hierarchy na ziemi nowosądeckiej. Bp Fulman nawet podczas internowania w Nowym Sączu potajemnie kierował diecezją za pośrednictwem wikariuszy generalnych – ks. Surdackiego i ks. Kruszyńskiego. – Chcemy, aby bohaterskie świadectwo naszego Pasterza nie zostało zapomniane – zaznacza metropolita lubelski.

Marian Leon Fulman się 27 marca 1866 r. w Starym Mieście k. Konina. Od 1882 r. studiował w Diecezjalnym Seminarium Duchownym we Włocławku, a następnie w Akademii Duchownej w Petersburgu (1886-1890). W 1889 r. przyjął święcenia kapłańskie.

Po zakończeniu studiów przez pięć lat wykładał teologię dogmatyczną i liturgikę we Włocławku. Swoją patriotyczną działalnością w Związku Kapłanów Absolwentów Akademii Petersburskiej naraził się władzom carskim, za co najpierw został pozbawiony praw do nauczania, a następnie osadzony w więzieniu na Pawiaku i skazany na pięć lat zsyłki w Niżnym Nowogrodzie. Po blisko roku zesłania został zwolniony dzięki amnestii ogłoszonej w związku z koronacją Mikołaja II. Po powrocie na ziemie polskie zaangażował się w pracę duszpasterską w Piotrkowie Trybunalskim, Lubiniu, Kowalu i Rozprzy, a także w działalność Ligi Narodowej. W 1905 r. został wybrany na posła do Dumy Państwowej. Od 1907 r. pełnił funkcję proboszcza w parafii św. Zygmunta w Częstochowie. Podczas I wojny światowej prowadził akcję charytatywną.

17 listopada 1918 r. w Warszawie został wyświęcony na biskupa lubelskiego. Sakrę przyjął z rąk abpa Aleksandra Kakowskiego. Brał aktywny udział w organizacji Uniwersytetu Lubelskiego. Został mianowany delegatem Episkopatu Polski przy Uniwersytecie (1918-1939) oraz jego pierwszym kanclerzem (1928-1933), a następnie wielkim kanclerzem (1928-1939).

Jako ordynariusz lubelski wprowadził szereg nowoczesnych zmian w zarządzaniu diecezją, opierając się przede wszystkim na dekanatach, a nie na kurii. Dzięki jego zabiegom na terenie diecezji wybudowano ponad czterdzieści kościołów oraz gimnazjum biskupie w Lublinie. Erygował 7 dekanatów i 86 parafii, przekształcając na katolickie kościoły wiele świątyń pounickich. Propagował kult Najświętszego Serca Jezusa, przeprowadził pierwszy synod diecezjalny, powołał do życia Instytut Wyższej Kultury Religijnej, zakładał katolickie uniwersytety ludowe i robotnicze. W 1939 r. afiliował do Wydziału Teologicznego KUL Wyższe Seminarium Duchowne w Lublinie.

W początku okupacji niemieckiej został aresztowany pod fikcyjnym zarzutem gromadzenia broni i w listopadzie 1939 r. skazany przez Niemców na karę śmierci, którą zamieniono na obóz koncentracyjny w Sachsenhausen. Zwolniony z obozu dzięki staraniom papieża Piusa XII, w latach 1940-1945 był internowany w Nowym Sączu, skąd potajemnie kierował diecezją za pośrednictwem wikariuszy generalnych – ks. Z. Surdackiego i ks. J. Kruszyńskiego (byłego rektora KUL). Do Lublina powrócił 9 lutego 1945 r.
Zmarł 18 grudnia 1945 r. Pochowany został w grobowcu biskupów lubelskich pod katedrą św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty.