31. rocznica wydarzeń „Lubelskiego Lipca” (zapowiedź)

Poświęcenie dzwonnicy dla Dzwonu Wolności będzie jednym z wydarzeń obchodów 31. rocznicy Lubelskiego Lipca. Uroczystości upamiętniające masowe strajki na Lubelszczyźnie i zawarcie pierwszego porozumienia strajkujących z władzami rozpoczną się 8 lipca w Świdniku.

Marian Król, przewodniczący Zarządu Regionu Środkowowschodniego NSZZ „Solidarność” przypomina, że wydarzenia Lubelskiego Lipca w znaczący sposób wpisały się w polską drogę do odzyskania niepodległości. "Wówczas w Świdniku przełamaliśmy barierę strachu, to był pierwszy pokojowy zryw do wolności, zakończony pierwszym podpisaniem porozumienia z ówczesną władzą" – mówi. Dodaje, że ten pierwszy zwycięski etap był wstępem do sukcesu Sierpnia 1980.

Zdaniem Waldemara Jaksona, burmistrza Świdnika, wydarzenia sprzed 31 lat warto świętować z kilku powodów. Po pierwsze, ze względu na ich rangę. "Był to etap kruszenia systemu komunistycznego, część pewnego procesu, który się dział, prolog do wydarzeń sierpniowych i logiczny etap w tworzeniu się «Solidarności»” – powiedział burmistrz. Dodał, że dla Świdnika miasta w którym strajki się rozpoczęły i skąd rozlały się na całą Lubelszczyznę – jest to jeden z głównych filarów tożsamości.

Burmistrz podkreślił też potrzebę przekazywania pamięci o tamtych dniach kolejnym pokoleniom oraz docenienia ludzi, którzy brali w nich udział, zwłaszcza tych, którzy „nie byli na pierwszym planie, ale wykonywali solidną robotę”.

Uroczystości rozpoczną się 8 lipca o 10.00 złożeniem kwiatów przed obeliskiem upamiętniającym świdnicki strajk na terenie zakładu WSK „PZL-Świdnik”. Główne wydarzenia zaplanowano na niedzielę 10 lipca w Świdniku. Mszę św. w kościele pw. NMP Matki Kościoła odprawi o godz. 12.00 lubelski biskup pomocniczy Ryszard Karpiński.

Po mszy nastąpi odsłonięcie i poświęcenie dzwonnicy, która dźwigać będzie Dzwon Wolności, ufundowany przez związkowców świdnickich przy wsparciu podziemnej struktury „Solidarności” i poświęcony w 1986 r. Pomysł pojawił się w marcu 1983 r. – „Solidarność” chciała wówczas ofiarować dzwon budowanemu od kilku lat pierwszemu kościołowi w Świdniku. "Poświęcenie tego dzwonu to wówczas było największe, kilkudziesięciotysięczne zgromadzenie opozycji z całego kraju" – wspomina Marian Król.

Po odśpiewaniu „Pieśni Dzwonu Wolności" autorstwa lubelskiego barda Jana Kondraka zgromadzeni przejdą pod pomnik Świdnickich Spacerów, postawiony na pamiątkę masowych spacerów mieszkańców miasta w czasie emisji „Dziennika Telewizyjnego” w stanie wojennym. Tam zostaną złożone kwiaty. Inne uroczystości, m.in. konferencja plenerowa, w której uczestniczyć ma przedstawiciel prezydenta RP Henryk Wujec i zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej Tadeusz Majchrowicz, odbędą się na terenie Miejskiego Centrum Usług Socjalnych. Zostaną wówczas wręczone ordery i odznaczenia ludziom zasłużonym, odbędzie się także koncert Lubelskiej Federacji Bardów.

Wcześniej tego dnia w Lublinie zostaną złożone kwiaty przy Pomniku Wdzięczności, upamiętniającym strajki oraz pod bramą główną dawnej Fabryki Samochodów Ciężarowych.

Wydarzenia towarzyszące obchodom to m.in. wystawa „Świdnicki Lipiec” w Miejsko-Powiatowej Bibliotece Publicznej i wystawa IPN „Zaczęło się w lipcu. Solidarność w Regionie Środkowo-Wschodnim 1980-1989”, czynna od 8 do 15 lipca.

Uroczystości, organizowane przez miasto Świdnik, Komisję Międzyzakładową PZM Świdnik i Zarząd Regionu Środkowowschodniego, odbędą się pod patronatem honorowym Prezydenta RP i przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Piotra Dudy.

"Lubelskim lipcem" określa się okres strajków, które od 8 do 24 lipca 1980 r. objęły Lubelszczyznę. Łącznie strajkowało wówczas 150 zakładów pracy i około 50 tys. ludzi.

Strajki były związane z głębokim kryzysem gospodarczym w PRL w końcu lat 70. Ich bezpośrednią przyczyną było wprowadzenie przez komunistyczne władze kolejnych podwyżek cen. W trakcie strajków po raz pierwszy zastosowano demokratyczną formę protestu – robotnicy pozostali w swoich zakładach pracy, utworzyli komitety strajkowe, wysunęli postulaty, negocjowali ich realizację z władzami. Obok postulatów socjalnych wysunęli także żądania polityczne, domagając się m.in. zaprzestania represji wobec ich uczestników, wprowadzenia wolności słowa i demokratycznych wyborów do rad zakładowych. Skala i forma lubelskich strajków była całkowitym zaskoczeniem dla komunistycznych władz, które zmuszone zostały po raz pierwszy w historii do zawarcia porozumienia ze strajkującymi.

Doświadczenia lubelskich strajków wykorzystano w sierpniu 1980 r. podczas strajków na Wybrzeżu, w wyniku których narodziła się NSZZ „Solidarność”.