Rychwałd: wystawa najcenniejszych dzieł sanktuarium beskidzkiego

W jednej z wież kościelnych rychwałdzkiego sanktuarium otwarto 18 lipca stałą wystawę najcenniejszych dzieł sztuki ze zbiorów podżywieckiej parafii pw. św. Mikołaja. Znalazło się na niej, między innymi, 6 nieprezentowanych dotąd publicznie obrazów, które zostały poddane gruntownej konserwacji. Obejrzeć można na wystawie także cenny egzemplarz „Rychwalda Monumenta” z 1728 roku Andrzeja Komonieckiego, będący unikatowym dziejopisem Ziemi Żywieckiej.

Podczas sobotniej konferencji prasowej, poprzedzającą inaugurację wystawy, kustosz sanktuarium, o. Bogdan Kocańda OFMConv. podkreślił, że wystawa ma być swoistym świadectwem wielowiekowej tradycji tego miejsca.
„Ta wystaw to swoiste dopełnienie tego, co dotąd uczyniliśmy dla przybliżania pielgrzymom tej tradycji. To nie jest kropka nad 'i’. Będą jeszcze dalsze prace pojmowane w sprawie uwypuklenia historii sanktuarium” – powiedział franciszkanin konwentualny. Zakonnik wyraził nadzieję, że ekspozycja przyczyni się do tego, by głębiej, bardziej duchowo spojrzeć na rzeczywistość. „Odrodzenie w sobie życia duchowego – to prawdziwy cel tej wystawy” – dodał.

Konserwacja obrazów i aranżacja wystawy mogły zostać zrealizowane dzięki wspólnemu projektowi parafii p.w. św. Mikołaja w Rychwałdzie i Towarzystwa Naukowego Żywieckiego. Został on dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 29, 5 tys. złotych Koszt całego projektu wyniosła 44.5 tys. złotych.

Koordynatorka projektu i autorka scenariusza wystawy Dorota Firlej – historyk sztuki oraz prezes TNŻ – wyjaśniła, że ze zbiorów parafii wybrano 6 najcenniejszych obrazów, które poddano konserwacji, gdyż były bardzo zniszczone. Dzieła te nie były dotąd prezentowane i opisane w literaturze. Są to: stacje Drogi Krzyżowej (stacja nr I, II, III, VII) z 1826 roku, autorstwa Antoniego Chrząstkiewicza i Jana Fignowskiego; obraz św. Franciszka z Asyżu, autorstwa Wincentego Chrząstkiewicza z 1860 r.; – obraz św. Marka Ewangelistę z XVIII w. , autorstwa anonimowego malarza.

Konserwacją obrazów zajmowała się konserwator Małgorzata Mietlicka. W czasie prac konserwatorskich odkryto prawdziwe autorstwo jednej ze stacji Drogi Krzyżowej oraz odsłonięto napis identyfikujący pierwotnego bohatera obrazu – Franciszka z Asyżu.

Obrazy Jana Fignowskiego Antoniego Chrząstkiewicza (1790-1870) i jego syna Wincentego (1821-1889) należą do najwybitniejszych dzieł regionalnego malarstwa żywieckiego XIX w. Artyści należeli do grona najbardziej znanych i wziętych malarzy pogranicza polsko-słowackiego swoich czasów, a ich prace można dziś znaleźć w muzeach w Cieszynie, Bielsku-Białej i Żywcu oraz w wielu kościołach i kaplicach na ziemi żywieckiej i suskiej. Pojedyncze przykłady dzieł tych artystów znajdują się również w zbiorach Galerii Lwowskiej na Ukrainie oraz Galerii Orawskiej w Dolnym Kublinie na Słowacji. Z kolei obraz św. Marka jest znakomitym przykładem anonimowego dzieła dotychczas słabo poznanych malarzy żywieckich z XVIII w.
Na ekspozycji znalazły się także naczynia liturgiczne – monstrancje, mszały, trybularze, kielichy, ornaty, oraz rękopisy i 10 rzeźb sakralnych. Ciekawym eksponatem jest dar z Tanzanii – głowa Chrystusa wykonana z korzenia i pnia drzewa kokosowego.

W gablotce umieszczono także odnalezione w 2013 r. w archiwach sanktuarium w Rychwałdzie dzieło autorstwa zasłużonego dla regionu wójta Żywca Andrzeja Komonieckiego –„Monumenta seu collectio antiquorum operum, ornamentorum, pietatum et benignitatum Divinorum per imaginem miraculosam Matris Dei Virginis Mariae in parochia Ecclesiae Rychwaldensis”.

Jak wyjaśnił prof. Rafał Kosiński, pracownik Zakładu Historii Starożytnej Instytutu Historii Uniwersytetu w Białymstoku, dzieło to przede wszystkim wotum złożone przez wójta. „Jest tu część historyczna i mały traktat maryjny z wypisami z dzieł średniowiecznych i antycznych różnych utwór mariologicznych. Zapraszam do lektury. To fascynujące dzieło” – dodał. Na konserwację tego dzieła potrzeba obecnie około 50 tys. złotych.

Przeplatane poezją „Rychwalda Monumenta” ukazuje piękno folkloru opartego na wierze, nadziei i miłości. Wydanie drukiem „Rychwalda Monumenta” Andrzeja Komonieckiego doszło do skutku w roku 2015.
W niedzielę 19 lipca odbędą się w Rychwałdzie uroczystości jubileuszowe 50. rocznicy koronacji łaskami słynącego wizerunku Matki Bożej. Eucharystii z udziałem hierarchów, księży i zakonników, przewodniczyć będzie prymas Polski abp Wojciech Polak. Swój udział w uroczystościach zapowiedział prezydent elekt Andrzej Duda z rodziną.