Sandomierz: powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Bazyliki Katedralnej

W Sandomierzu powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Bazyliki Katedralnej, które zadba o promowanie świątyni i pozyskiwanie środków na jej renowację. Utworzyło je ponad 20 osób. Są to przedstawiciele różnych środowisk i instytucji, społecznicy, świeccy i duchowni. Pod koniec kwietnia br. zorganizowane będzie jego walne zebranie, na którym wybrane zostaną władze.

Kilka lat temu rozpoczął się program gruntownej renowacji bazyliki, która stanowi najważniejszą świątynię diecezji sandomierskiej, a zarazem jeden z najcenniejszych zabytków regionu i turystyczną perłę Sandomierza. Pomimo niezwykłych walorów historycznych i artystycznych, jest ona wciąż za mało znana, a brak środków na przeprowadzenie niezbędnych prac odbija się na jej stanie.

– Aby katedra mogła rozbłysnąć swym pierwotnym blaskiem oraz w celu jej popularyzacji, powstało Stowarzyszenie Przyjaciół Katedry. Będzie ono wspierało działania konserwatorskie, a także inicjatywy o charakterze turystycznym i wydarzenia kulturalne. Jesteśmy otwarci na nowych chętnych, którzy zechcą zaangażować się w ten piękny cel – informuje ks. Zygmunt Gil, proboszcz parafii katedralnej.

Pierwszym etapem odrestaurowania katedry była renowacja prezbiterium i kaplicy Najświętszego Sakramentu. Podczas tego etapu, dofinansowanego z funduszy norweskich, pracom konserwatorskim poddano m.in. bizantyjskie freski oraz wiele innych elementów wystroju tej części świątyni.

– Był to początek olbrzymiego zadania, które z mozołem i małymi krokami realizujemy. W kolejnych etapach renowacji poddano kilka ołtarzy bocznych, dwa obrazy z cyklu Karola de Prevo oraz wymagające natychmiastowej interwencji zabezpieczenie ściany nad wejściem do zakrystii – wymienia proboszcz katedry.

W ostatnim czasie konserwację zabytkowego krucyfiksu z XV w. dofinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

– Jesteśmy wdzięczni za okazaną pomoc w tym wspólnym dziele. Jest to jednak kropla w morzu potrzeb. Wkład własny, jaki zakłada ten projekt zostanie dofinansowany z ofiar złożonych przez księży diecezji sandomierskiej, bo parafia jest zbyt biedna, a nie mamy na razie innych sponsorów. Obecnie czekamy na decyzję w sprawie projektu złożonego u marszałka województwa świętokrzyskiego Adama Jarubasa, który umożliwiłby wykonanie kolejnych prac i gruntownych remontów, których wymaga architektoniczna i kulturowa perła Ziemi Świętokrzyskiej – informuje ks. Tomasz Lis, rzecznik Kurii Diecezjalnej.

Kolejne etapy renowacji bazyliki zakładają odnowienie i zabezpieczenie następnych ołtarzy bocznych, malowideł ściennych oraz zabezpieczenia i odrestaurowania sklepienia nawy głównej i naw bocznych.

– Oczywiście cieszylibyśmy się gdyby instytucje i władze samorządowe wsparły wspólne dzieło odrestaurowania bazyliki, gdyż diecezja nie jest w stanie sama udźwignąć tego ciężaru. Katedra zaś, moim zdaniem, jest wspólnym dziedzictwem kulturowym i zasługuje na priorytetowe potraktowanie – dodał ks. Tomasz Lis.

Aby zobaczyć monumentalną budowlę bazyliki, jej zabytkowe wnętrze i unikatowe bizantyjskie freski do miasta przybywają turyści nie tylko z Polski, ale i z całego świata. – Nasza katedra jest wizytówką miasta. Jeszcze nie spotkałem grupy turystów, którzy w swoich planach zwiedzania miasta ominęliby tę świątynię. Jest nie tylko atrakcją turystyczną, ale miejscem, w którym zapisana jest historia Sandomierza oraz źródłem duchowych i religijnych tradycji – podkreśla jeden z przewodników po mieście.

Już od najbliższej niedzieli, 17 kwietnia, w Sandomierzu rozpocznie się sezon turystyczny. Bazylika stanie otworem dla wszystkich pragnących ją zwiedzać, podziwiać i pomodlić się w jej wnętrzach. Po niej oprowadzać będzie audio-przewodnik, dzięki któremu nawet indywidualni turyści będą mogli poznać szczegółowo historię świątyni i jej najbardziej cenne zabytki.

W trwającym Roku Miłosierdzia bazylika została decyzją bp. Krzysztofa Nitkiewicza ustanowiona kościołem stacyjnym, w którym otwarto Bramę Miłosierdzia. Przekroczenie tej bramy i wypełnienie określonych warunków umożliwia wierzącym otrzymanie łaski odpustu.

Historia sandomierskiej bazyliki katedralnej znajdującej się w parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny sięga X i XI w. kiedy to na jej miejscu znajdował się drewniany kościół pw. św. Mikołaja, który rozebrany został pod koniec XI wieku. W drugiej połowie wieku XII staraniem króla Kazimierza Sprawiedliwego wzniesiono kolegiatę romańską pw. Najświętszej Maryi Panny, którą uroczyście poświęcono w 1191 r. Kościół ten został zniszczony w czasie najazdu tatarskiego w 1259 r.

Obecna świątynia wybudowana w stylu gotyckim została w czasach króla Kazimierza Wielkiego ok. 1360 r. Uroczyście poświęcono ją w 1382 r. W połowie XV wieku kolegiata została powiększona przez bp. Zbigniewa Oleśnickiego. Dobudowano wówczas kaplicę Mansjonarską (obecna kaplica Najświętszego Sakramentu). Po spaleniu kościoła w czasie wojny ze Szwedami, dopiero w 1748 r. wybudowano nowe sklepienie barokowe.