Sandomierz: prace konserwatorskie w zabytkowej katedrze

Rozpoczęły się prace konserwatorskie w sandomierskiej bazylice katedralnej, w ramach których odnowione zostaną sklepienia oraz nawa główna i dwie nawy boczne. W zawiązku z prowadzonymi pracami będą utrudnienia dla turystów zwiedzających zabytkową świątynię.

Rozpoczęcie renowacji wczesnogotyckiej świątyni, która jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce i w województwie świętokrzyskim nastąpiło dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznanemu dla projektu, z którym wystąpiła parafia katedralna. Wkład własny parafii katedralnej w całość projektu pochodzi z prywatnych ofiar księży diecezji sandomierskiej.

Prace konserwatorskie prowadzi konsorcjum Roland Róg ART SERVICE Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki z Krakowa. Jak informuje Roland Róg, kierownik prac konserwatorskich, prace konserwatorskie w katedrze potrwają do końca 2019 r. i będą podzielone na cztery etapy.

– W pierwszym etapie zostaną przeprowadzone prace w części nawy głównej, do czwartego przęsła włącznie. W drugim, prace będą wykonywane w części chórowej i w przedsionku, zaś w ostatnich dwóch etapach, renowacji zostaną poddane nawy boczne świątyni – wyjaśnia kierownik.

Konserwacja obejmie prace przy warstwach malarskich na sklepieniu oraz będą prowadzone prace badawcze, których celem będzie określenie czy występują cenne nawarstwienia z okresów wcześniejszych. Będą prowadzone także prace kamiennych żebrach, łukach i filarach.

Historia sandomierskiej bazyliki katedralnej znajdującej się w parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny sięga X i XI w., gdy na jej miejscu znajdował się drewniany kościół pw. Św. Mikołaja, który rozebrany został pod koniec XI wieku.

W drugiej połowie wieku XII staraniem króla Kazimierza Sprawiedliwego wzniesiono kolegiatę romańską pw. Najświętszej Maryi Panny, którą uroczyście poświęcono w 1191 r. Kościół ten został zniszczony w czasie najazdu tatarskiego w 1259 r.

Obecna świątynia wybudowana w stylu gotyckim została w czasach króla Kazimierza Wielkiego ok. 1360 r. Uroczyście poświęcono ją 1382 r. W połowie XV wieku kolegiata została powiększona przez bp. Zbigniewa Oleśnickiego. Dobudowano wówczas kaplicę Mansjonarską (obecna kaplica Najświętszego Sakramentu). Po spaleniu kościoła w czasie wojny ze Szwedami, dopiero w 1748 r. wybudowano nowe sklepienie barokowe.

W 1818 r. utworzono w Sandomierzu stolicę biskupią i dotychczasowa kolegiata otrzymała tytuł katedry. W 1960 r. Ojciec Święty Jan XXIII nadał katedrze tytuł Bazyliki Mniejszej.

W 1983 r. dokonano restauracji podziemia katedry, gdzie pochowani są biskupi sandomierscy i urządzono tam kaplicę pw. Błogosławionych Męczenników Sandomierskich.

Kilka lat temu rozpoczął się program gruntownej renowacji bazyliki katedralnej. Pierwszym etapem odrestaurowania była renowacja prezbiterium i kaplicy Najświętszego Sakramentu. Pracom konserwatorskim poddano m.in. bizantyjskie freski oraz wiele innych elementów wystroju tej części świątyni. Renowacji poddano kilka ołtarzy bocznych, dwa obrazy z cyklu Karola de Prevo oraz wymagające natychmiastowej interwencji zabezpieczenie ściany nad wejściem do zakrystii.