Sandomierz: promocja książki „Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w historii i pamięci”

Promocja książki pt. „Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w historii i pamięci” (Europejski kontekst dzieł w katedrze sandomierskiej) odbyła się 16 stycznia br. Muzeum Diecezjalnym Domu Długosza w Sandomierzu. Poprowadziły ją redaktorki dzieła – prof. Magda Teter i Urszula Stępień.
Książka „Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w historii i pamięci” jest pokłosiem konferencji naukowej, która odbyła się 11 stycznia 2013 r. w Sandomierzu.

W słowie wstępnym bp Krzysztof Nitkiewicz zwrócił uwagę, że „po długich stuleciach zawikłanej historii, relacje Kościoła katolickiego z Żydami i Judaizmem stają się w ostatnich dziesięcioleciach coraz bardziej przyjazne i owocne”. „Budowanie prawdziwego braterstwa Chrześcijan i Żydów wymaga w jednakowej mierze uwzględnienia wspólnych teologicznych korzeni, bezpośrednich międzyludzkich kontaktów oraz złożonej historii wzajemnych stosunków” – podkreślił biskup sandomierski.

Zdaniem redaktor Urszuli Stępień, umieszczone w publikacji rozprawy mają na celu przedstawienie wstępnego zarysu, ułatwiającego zrozumienie sandomierskich obrazów w ich szerszym kontekście artystycznym, historycznym i historiograficznym na tle wydarzeń zarówno europejskich, jak i lokalnych. Pierwsze dwie rozprawy bezpośrednio poruszają problematykę stosunków chrześcijańsko-żydowskich.

Prof. Magda Teter opisała historię stosunków chrześcijańsko-żydowskich oraz rolę, jaką odgrywali i nadal odgrywają historycy, w kształtowaniu zrozumienia i percepcji tych stosunków. Wskazała, że zmiany, jakie nastąpiły od II Soboru Watykańskiego pozwalają na otwarte podejście nie tylko do tematyki stosunków chrześcijan do Żydów, ale także Żydów do chrześcijan. Esej prof. Teter także wskazuje na wizualne wpływy ikonografii europejskiej na sandomierskie obrazy przedstawiające mordy rytualne, a szczególnie na rolę, jaką odegrała ikonografia Szymona z Trydentu.

W dalszej części książki szkic Sary Lipton przedstawia przemiany, jakie nastąpiły w Średniowieczu i ich znaczenie w kulturze i społeczeństwie Europy. Rozprawy Piotra Krasnego i Henryka Wąsowicza rzucają natomiast światło na złożoną historię ikonograficzną, hagiograficzną i centralne znaczenie serii „Martyrologium Romanum”. Henryk Wąsowicz w swym eseju wyjaśnia długą historię wpływów lokalnych na kształtowanie się kalendarza „Martyrologium Romanum.”

Książkę zamykają prace Feliksa Kiryka i Urszuli Stępień, które pomagają lepiej zrozumieć tło historyczne wydarzeń z XVIII-wiecznego Sandomierza. Rozprawa Feliksa Kiryka po raz pierwszy ukazuje niemalże pełny portret ks. Stefana Żuchowskiego, nie tylko jako inspiratora spraw antyżydowskich, ale także bibliofila, mecenasa kolegiaty, utalentowanego administratora, jak i pieniacza i intryganta. Portret ten pozwala na lepsze zrozumienie mentalności i sposobu myślenia człowieka, którego działalność sprzed 300 lat do dzisiaj wzbudza kontrowersje.

Urszula Stępień przedstawiła, na podstawie zachowanych listów Karola de Prevo pisanych w latach 1708-1728 r., zawiłości związane ze zleceniem wykonania obrazów z serii „Martyrologium Romanum”.

Redaktorki książki złożyły podziękowania bp. Krzysztofowi Nitkiewiczowi i Kurii Diecezjalnej Sandomierskiej za zorganizowanie ubiegłorocznej konferencji i za wsparcie w wydaniu publikacji książkowej.

Promocję książki poprzedziła dyskusja panelowa, której jednym z wątków były kontrowersje wokół obrazu Karola de Prevo w katedrze, z udziałem prof. Moniki Adamczyk-Garbowskiej z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, prof. Magdy Teter z Wesleyan University w USA, Michaela Schudricha, bp. Mieczysława Cisło i prof. Jana Grosfelda z UKSW w Warszawie. Prowadziła ją prezes KAI Marcin Przeciszewski.