Sandomierz: sylwetki zasłużonych biskupów w czasie 200 lat diecezji – sympozjum

Sylwetkom biskupów sandomierskich, posługujących w diecezji sandomierskiej na przestrzeni 200 lat jej istnienia, poświęcone było sympozjum naukowe, które odbyło się 28 października w Sandomierzu.

W konferencji, która odbywała się w Katolickim Domu Kultury i Wyższym Seminarium Duchownym wraz z prelegentami  wzięli udział: gość specjalny bp Jan Kopiec, ordynariusz gliwicki, bp Krzysztof Nitkiewicz, biskup senior Edward Frankowski, przedstawiciele parlamentu, władz Sandomierza.

Obecni byli także  alumni i księża wykładowcy z sandomierskiego seminarium, kapłani z Kurii Diecezjalnej, duszpasterze z terenu diecezji, siostry zakonne oraz osoby zainteresowane historią diecezji i ziemi sandomierskiej.

Bp Krzysztof Nitkiewicz rozpoczynając konferencję podkreślił, że wpisuje się ona w całoroczne obchody 200 – lecie diecezji sandomierskiej.

– Biskup kojarzy się z pastorałem i mitrą. One są znakiem jego posługi: kierowania Ludem Bożym i uświęcania go, a także relacji ze światem. Biskup jest niejako „na ustach wszystkich”, co zacieśnia wzajemne więzy i kształtuje, utrwala jego wizerunek. W roku jubileuszu 200 – lecia diecezji chcemy odkrywać postacie biskupów sandomierskich, aby inspirować się ich dziełami na dziś i jutro – mówił hierarchia sandomierski.

Dr Piotr Sławiński przybliżył postać bp. Antoniego Sotkiewicza, który przed objęciem rządów w diecezji sandomierskiej był kilka lat administratorem archidiecezji warszawskiej, co ułatwiło mu dobre wypełnianie urzędu biskupiego.

– Bp Sotkiewicz zadbał o uporządkowanie prawne wielu aspektów życia diecezji. Był także wziętym pisarzem. Redagował „Przegląd katolicki”, był jednym z inicjatorów powstania „Encyklopedii kościelnej”, do której opracował około stu haseł. W jednej ze swoich wypowiedzi żalił się, że „pastorał odbiera ręce pióro”. Dbał o wykształcenie księży, dzięki czemu już za jego czasów diecezja sandomierska odgrywała znaczącą rolę w historii Kościoła Polskiego – podkreślał dr P. Sławiński.

O czasach zarządzania diecezją przez bp. Mariana Ryxa mówił ks. dr Piotr Tylec podkreślając, że za jego czasów odbył się I Synod Diecezjalny czy wizyta nuncjusza apostolskiego abp. Achillesa Rattiego.

Niestety, zdaniem prelegenta,  na jego aktywności biskupiej zaważyło słabe zdrowie, które nie pozwalało mu w pełni realizować wielu zadań duszpasterskich.

Postać bp Jana Kantego Lorka przybliżył ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek, który podkreślił, że był on postacią wybitną.

– Uważam, że był postacią wybitną, chociaż czasy, w których żył były bardzo trudne, był to czas II wojny światowej i okres powojenny. Niewątpliwie sprawdził się i jako administrator diecezji i jako jej biskup ordynariusz. Jest to jedna z wybitniejszych postaci biskupich w historii naszej diecezji, który zwycięsko przeszedł bardzo trudny czas konfrontacji z dwoma wrogimi systemami – podkreślał ks. B. Stanaszek.

Ks. dr Albert Warso zwrócił uwagę na to, że w herbie biskupa pomocniczego Pawła Kubickiego widniał – bez tarczy herbowej – emblemat franciszkanów, czyli wyłaniające się ze znajdujących się u dołu obłoków dwie skrzyżowane ręce, a za tymi skrzyżowanymi rękoma umiejscowiony był prosty krzyż łaciński.

Przyjęcie  przez bp. Kubickiego do swojego herbu znaku franciszkańskiego, zdaniem prelegenta, tłumaczy fakt, iż był promotorem i bratem w zakonie św. Franciszka, a w swojej diecezji i nosił imię „Brat Kazimierz”. Jednocześnie taki herb ukazał bliską mu duchowość franciszkańską.

-Bp Kubicki pod swym herbem nie umieścił żadnej dewizy. Mimo upływu stu lat od konsekracji biskupiej Pawła Kubickiego i ponad siedemdziesięciu od jego śmierci wciąż nie brakuje śladów jego pobożności, pracy i działalności. Ich przetrwanie świadczy o dalekowzroczności sandomierskiego biskupa pomocniczego – podkreślał ks. A. Warso.

Ks. dr hab. Tomasz Moskal podkreślał, że biskup pomocniczy  Franciszek Jop bardzo aktywnie działał na rzecz Kościoła lokalnego.

– Jak świadczą protokoły wizytacyjne, kładł on nacisk na zagadnienia prawne. Uwzględniał jednak i stronę duszpasterską pracy parafialnej. Chętnie udzielał się ze swą posługą biskupią przy różnych uroczystościach parafialnych. W początku wspominał żartobliwie, że uczy się „swego zawodu biskupiego” – mówił naukowiec.

Bp Jan Kopiec  opowiedział zebranym  o działaniach Stolicy Apostolskiej związanych z reorganizacją struktur Kościoła Katolickiego na ziemiach polskich w 1818 r.

Hierarcha gliwicki uwagę na to, że kontakty między caratem a Stolicą Apostolską nie należały do łatwych, gdyż imperium rosyjskie sprzyjało cerkwi prawosławnej.

Dlatego też, zdaniem biskupa, obecność Kościoła katolickiego była traktowana trochę na marginesie, jakby w tle i podobnie było z przestrzeganiem jej praw.

– Utworzone po zakończeniu epoki napoleońskiej przez cara Aleksandra I Królestwo Polskie było doskonałą okazją do tego, aby katolicy mogli się upominać o swoje prawa. Jak na tamte czasy kompromis był daleko idący: pozwolił na utworzenie metropolii warszawskiej i reorganizację diecezji, których granice dopasowane były do granic Królestwa i co najważniejsze dał Kościołowi konkretne oparcie w formie prawa – podkreślał bp Jan Kupiec.

Diecezja sandomierska powstała 30 czerwca 1818. Erygował ją papież Pius VII bullą „Ex imposita nobis”. Utworzona została z terenów ówczesnej diecezji krakowskiej. W ciągu 200 lat  posługiwało w niej 14 ordynariuszy i 9 sufraganów.