Sierpc: Boże Narodzeniu na wsi 100 lat temu – wystawa w skansenie

Lemiesz od pługa, wkładany pod wigilijny stół, snop zboża w rogu chałupy czy prezenty ukryte w sianie na ławie to tylko niektóre elementy wystawy „Boże Narodzenie na Mazowszu”, która została otwarta 13 grudnia w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu w diecezji płockiej. Prezentowana w zabytkowych chałupach i kościele na terenie skansenu, każdego roku gromadzi wielu zwiedzających, chcących w ten sposób wrócić do swych korzeni.

Wystawa „Boże Narodzenie na Mazowszu” pokazywana jest w chałupach oraz we dworze na terenie skansenu. Ukazuje tradycje ludowe, związane z jednymi z najważniejszych świąt w roku. I tak na przykład w jednej z izb można ujrzeć darcie pierza, którym później wypełniano poduchy i pierzyny. W innej – gospodarza, mocującego choinkę na drewnianym krzyżaku oraz wykonane przez dzieci ozdoby, które umieszczano na świerkowych gałązkach.

Aby prawdzie historycznej stało się zadość, w chłopskiej chałupie zobaczyć można też snop zboża – miały one wróżyć urodzaj w kolejnym roku. Dekorowano go światami, czyli ozdobami wykonanymi z opłatka.

W innym z domostw można się przyjrzeć tradycyjnej, staropolskiej Wigilii, zarówno wieczerzy chłopskiej, jak i dworskiej. Sto lat temu przygotowywana była z plonów, zebranych na polu, w ogrodzie, w lesie i w wodzie.

Zwiedzający wystawę mogą zobaczyć także liczne rytuały, towarzyszące przygotowywaniu wigilijnej kolacji, na przykład żelazny lemiesz od pługa, wkładany pod wigilijny stół czy ławę, czy też nogi stołu obwiązane przez gospodarza łańcuchem, zanim wszyscy zasiedli do tego wyjątkowego posiłku.

Nieodzownym elementem świąt Bożego Narodzenia były też prezenty, na które najbardziej oczekiwali najmłodsi. Zgodnie z tradycją układano je na ławie w warstwie siana tak, by dzieci znalazły je własnoręcznie.

Na wystawie o Bożym Narodzeniu na Mazowszu nie mogło zabraknąć figur kolędników, którzy odwiedzali wiejskie chałupy z szopką i z gwiazdą, Trzech Królów w błyszczących szatach i koronach, jak również innych grup kolędniczych, aktywnych w okresie od 25 grudnia do 6 stycznia.

Elementy bożonarodzeniowej ekspozycji można podziwiać także we wnętrzu XVIII-wiecznego zabytkowego kościoła z Drążdżewa. Jego głównym elementem jest bożonarodzeniowa szopka, przypominająca o Narodzeniu Pańskim.

Aby zwieńczyć okres świąt Bożego Narodzenia, w jednej z chałup zaprezentowano ekspozycję o święcie Matki Boskiej Gromnicznej i zanikający już dziś, archaiczny sposób odlewania gromnic woskowych.

Ekspozycja „Boże Narodzenie na Mazowszu” będzie prezentowana w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu do końca lutego 2015 r.