Słowo rodzi melodię

W śpiewie gregoriańskim słowo rodzi melodię i jest na jej wyłączny użytek – podkreślił podczas IX Międzynarodowego Kongresu Śpiewu Gregoriańskiego prof. Johannes Berchmans Göschl.

Specjaliści chorału z najbardziej znaczących ośrodków akademickich i liturgicznych z całego świata dyskutują w Poznaniu nad podstawami interpretacji śpiewu gregoriańskiego.

Prof. Göschl przypomniał w wygłoszonym podczas kongresu wykładzie, że jego temat wyraża jedność fundamentalnych kwestii dotyczących interpretacji śpiewu gregoriańskiego oraz wielość indywidualnych możliwości tej samej interpretacji. – Śpiew gregoriański może być realizowany we właściwy sposób tylko wówczas, gdy zbliżymy się, jak tylko to możliwe, do zamysłu kompozytorów, a droga do tej wiedzy prowadzi poprzez studium najstarszych rękopisów – mówił prof. Göschl. Z kolei różnice w interpretacji charakterystyczne dla kultury narodowej ukazują w sposób słuszny zakorzenienie śpiewu gregoriańskiego w różnych państwach i kulturach i przez to swój uniwersalizm.

Prof. Göschl skupił się na zagadnieniu tekstu jako pierwotnego źródła kompozycji i interpretacji chorału. – Śpiew gregoriański jest słowem śpiewanym – podkreślił przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Śpiewu Gregoriańskiego. – W śpiewie gregoriańskim nie ma żadnej oryginalnej melodii oderwanej od tekstu, słowo stanowi zawsze początek i koniec. To słowo rodzi melodię i jest na jej wyłączny użytek – mówił prof. Göschl.

Dlatego tak ważnym pozostaje postulat domagania się od wykonawców ścisłego związku z tekstem, który determinował kompozytora na wszystkich etapach procesu tworzenia utworu. – Wykonawca, przystępując do pracy nad utworem od strony analitycznej i artystycznej, jak i w trakcie realizacji wokalnej, musi absolutnie rozpocząć od tekstu, musi podporządkować intuicję artystyczną tekstowi – mówił prof. Göschl.

Twórca monachijskiej Schola Gregoriana podjął się także szczegółowej analizy kilku utworów muzycznych, przypominając dokonania naukowe mnichów z Solesmes, wśród nich duchowego opiekuna stowarzyszenia, nieżyjącego już ojca Eugène Cardine, oraz opata Prospera Guérangera. – Dla niego śpiew gregoriański był na pierwszym miejscu modlitwą śpiewaną liturgii, muzyczną medytacją tekstu sakralnego stosowanego w liturgii. W konsekwencji, według intencji ojca Guérangera, interpretacja i styl śpiewu muszą być inspirowane duchem liturgii i zatopieniem się w duchowe treści tekstu – podkreślił prof. Göschl.

IX Międzynarodowy Kongres Śpiewu Gregoriańskiego odbywa się w Poznaniu pod hasłem „Jedność w wielości: podstawy interpretacji śpiewu gregoriańskiego”. Jak zapowiedział podczas ceremonii otwarcia przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Śpiewu Gregoriańskiego, organizatorzy zadedykowali prace kongresowe bł. Janowi Pawłowi II. Kongres potrwa do soboty 4 czerwca.