Smutne święta Bożego Narodzenia w Ziemi Świętej

W tym roku z powodu eskalacji konfliktu palestyńsko-izraelskiego na obchody świąt Bożego Narodzenia do Ziemi Świętej w porównaniu z ubiegłymi latami przybyło o wiele mniej pielgrzymów z zagranicy. Oczekuje się, że w rozpoczynających się uroczystościach do Betlejem, miasta narodzenia Jezusa przybędzie ok. 30 tys. wiernych, głownie miejscowych chrześcijan oraz z Izraela.

W tym roku na okres Bożego Narodzenia miasto wybrało sobie hasło: „Jest na Ziemi coś, co jest warte pokoju”.

Jak poinformowało izraelskie ministerstwo turystyki ułatwiono dostęp do w dużej mierze zamkniętego miasta Betlejem i złagodzono kontrolę na punktach granicznych.W czwartek przez całe popołudnie i wieczór między Jerozolimą a checkpointem w kierunku Betlejem uruchomiono bezpłatną linię autobusową.

Władze Izraela udzieliły 600 zezwoleń dla chrześcijan ze Strefy Gazy na odwiedzenie miejsc świętych, a zwłaszcza Betlejem. Nie mogą na nie jednak liczyć osoby w wieku 12-30 lat. W ten sposób nie pozwolono, aby jeszcze młodzi rodzice mogli wyjechać razem ze swymi dziećmi. Większość chrześcijan w Strefie Gazy stanowią wyznawcy prawosławia, katolików jest ok. 15 procent.

Na tradycyjnej choince na centralnym Placu Żłóbka w Betlejem od 5 grudnia płoną światełka. Przez cały okres Bożego Narodzenia przewidziane są liczne koncerty, wystawy i inne wydarzenia religijno-kulturalne. Jak przypomniała katolicka burmistrz Vera Baboun Betlejem cierpi na skutek ran zadanych miastu, na skutek braku sprawiedliwości i godności. Przypomniała m.in. „męczenników i rannych” na skutek niedawnych aktów przemocy w konflikcie izraelsko-palestyńskim. Ponadto miasto walczy obecnie z budową dalszej części izraelskiego muru bezpieczeństwa oraz z trwającą okupacją.

W tegorocznym przesłaniu na Boże Narodzenie łaciński patriarcha Jerozolimy abp Fouad Twal napisał: „Przywódcom izraelskim i palestyńskim mówimy, że nadeszła chwila, by dać dowód odważnego działania na rzecz stabilnego pokoju opartego na sprawiedliwości. Dość już odkładania tego na później!” Wezwał w nim przywódców politycznych Izraela i Palestyny, aby zgodnie z rezolucjami międzynarodowymi i interesami obu stron doprowadzili do pokoju, który obu narodom Ziemi Świętej zapewni prawo do niepodległego państwa i trwałego bezpieczeństwa. Pisząc o strasznej wojnie na Bliskim Wschodzie autor przesłania wzywa do nawrócenia tych, którzy słowami nawołują do dialogu i pokoju, a jednocześnie sprzedają broń: „Wasza odpowiedzialność za tę tragedię jest wielka i będziecie musieli odpowiedzieć przed Bogiem za krew swoich braci”.

Patriarcha przypomniał również, że przemoc nigdy nie rozwiąże problemów niesprawiedliwości, lecz odpowiedzią na nie powinno być praktykowanie miłosierdzia w polityce. Zaproponował, aby na znak solidarności z ofiarami ostatnich ataków terrorystycznych i z ich rodzinami na pięć minut wyłączyć światełka na choince i w ich intencji odprawić Pasterkę.

W wigilię Bożego Narodzenia po południu o godz. 13.30 czasu miejscowego na centralny plac w Betlejem zwany Placem Żłóbka przybył abp Twal. W tym roku przybycie patriarchy wyglądało nieco inaczej. Wspólny komitet patriarchatu i franciszkańskiej Kustodii Ziemi Świętej postanowił bowiem zapewnić takie środki, które pozwolą na uporządkowane przejście procesyjne na Plac Żłóbka oraz na uniknięcie opóźnień w przebiegu ceremonii. Łacińskiego patriarchę Jerozolimy powitały przedstawiciele władz miasta i instytucji katolickich, duchowieństwo oraz licznie zebrani mieszkańcy i pielgrzymi. Po ceremonii powitania, we franciszkańskim kościele św. Katarzyny odprawione zostały pierwsze nieszpory Narodzenia Pańskiego.

O 23.00 we franciszkańskim kościele świętej Katarzyny odbyło się modlitewne czuwanie, a o północy pod przewodnictwem abp. Twala została odprawiona Pasterka oraz ceremonia otwarcia Drzwi Świętych. Tradycyjnie w uroczystościach wzięli udział m. in. prezydent Autonomii Palestyńskiej Mahmud Abbas wraz z delegacją rządową oraz władze miasta Betlejem. Po Eucharystii odbyła się procesja do Groty Narodzenia, gdzie patriarcha złożył figurkę Dzieciątka na 14-ramiennej gwieździe, gdzie na miejsce narodzin Jezusa wskazuje czternastoramienna gwiazda z łacińską inskrypcją: „Hic de Virgine Maria Iesus Christus natus est – 1717” – „Tutaj narodził się z Maryi Dziewicy Jezus Chrystus – [i rok] – 1717”.

W nocy swoje własne Msze św. pasterskie w grotach i na polach w okolicach Betlejem odprawiają wspólnoty chrześcijańskie z całego świata.

Po łacińskich świętach Bożego Narodzenia kolejny napływ turystów i pielgrzymów spodziewany jest na początku Nowego Roku, gdy do Ziemi Świętej przybędą prawosławni, zwłaszcza z Rosji, Ukrainy i Rumunii na „swoje” obchody tych świąt. 6-7 stycznia – według kalendarza juliańskiego – liturgią wigilii Bożego Narodzenia rozpoczną swoje święta Kościoły tradycji wschodniej. Jako ostatni, będą świętowali Ormianie, którzy Boże Narodzenie obchodzą według własnego kalendarza, 19 stycznia.

Spośród blisko 8 mln mieszkańców Izraela, chrześcijanie stanowią ok. 2 proc. (ok. 158 tys. ludzi) – wynika z najnowszych danych centralnego biura statystycznego Izraela. 80,6 proc. wyznawców Chrystusa ma pochodzenie arabskie. Pozostali, w większości, pochodzą z krajów byłego ZSRR, którzy przybyli wraz ze swoimi żydowskimi rodzinami.

71 proc. arabskich chrześcijan żyje w północnej część i kraju. Ich największymi skupiskami są: Nazaret ok. 22 tys., Hajfa ok. 14. tys. i Jerozolima ok. 11. tys. Arabscy chrześcijanie w porównaniu z innymi wielką wagę przywiązują do edukacji i są bardzo dobrze wykształceni.

Wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Bazylika Narodzenia Pańskiego w Betlejem, przechodzi właśnie pierwszy od lat remont. Świątynia stoi przy Placu Żłóbka, nad grotą, w której według tradycji chrześcijańskiej narodził się Chrystus. Cesarz rzymski Konstantyn Wielki polecił zbudować tam kościół w IV w. Znaczną jego część zburzyli Samarytanie w czasie buntu w 529 r. Przez wiele lat walczyły o niego armie krzyżowców i muzułmanów.

Kościół odbudowano za panowania cesarza rzymskiego Justyniana ok. 530 r. Krzyżowcy bogato go ozdobili, a z biegiem wieków kościół był odnawiany i rozszerzany o nowe kaplice i klasztory. Nadzór nad Bazyliką Narodzenia sprawują od 1852 r. Kościoły: prawosławny, ormiański i rzymskokatolicki.

Najbardziej czczonym miejscem w kompleksie świątyni jest Grota Narodzenia, zlokalizowana pod prezbiterium. Srebrną, 14-ramienną gwiazdę na białym marmurze posadzki groty umieścili katolicy w 1717 r. – dokładnie w miejscu, w którym Jezus miał przyjść na świat. Na gwieździe widnieje łaciński napis „Hic de Virginae Maria Jesus Christus natus est” (tu z Dziewicy Maryi narodził się Jezus Chrystus).

Grota ma 12 m długości, 3,5 m szerokości i ok. 3 m wysokości. Obwieszona jest 15 srebrnymi lampami oliwnymi.