Solidarni z papieżem

Pełną solidarność z Benedyktem XVI i wolę przestrzegania jego decyzji w sporze między diecezją Poreč i Pula a benedyktynami z włoskiego klasztoru w Praglii, wyrazili biskupi chorwaccy.

Mówi o tym oświadczenie ogłoszone 3 sierpnia w Zagrzebiu po posiedzeniu Rady Stałej Chorwackiej Konferencji Biskupiej, któremu przewodniczył stojący na jej czele metropolita Đakova i Osijeku abp Marin Srakić. Dokument zwraca uwagę, że spór, dotyczący praw własnościowych i odszkodowania dla włoskich zakonników, jest sprawą wyłącznie wewnątrzkościelną, nie związaną z innymi środowiskami. Jest ona skutkiem działań reżymów – najpierw faszystowskiego, a następnie komunistycznego, które prześladowały inaczej myślących ludzi, łamiąc podstawowe prawa człowieka, zabierając majątki zarówno pojedynczym osobom, jak i całym instytucjom. W gronie tym znaleźli się też benedyktyni z Dajli – miejscowości w dzisiejszej Chorwacji na półwyspie Istria, gdzie znajdował się ich dawny klasztor.

Biskupi chorwaccy przypomnieli, że gdy w 1999 r. – już po upadku komunizmu – dawne opactwo benedyktyńskie przeszło na własność parafii w Dajli na terenie diecezji Poreč i Pula, dość szybko doszło do konfliktu między nią a zakonnikami z Praglii. Uznali oni, że mają prawo do odszkodowania za mienie skonfiskowane im w 1948 przez władze komunistyczne byłej Jugosławii.

Rada Stała potwierdziła, że episkopat będzie nadal strzegł i rozwijał wspólnotę kościelną oraz zapewniła, że biskupi pozostają „mocno zjednoczeni w pełnieniu swej posługi, zwłaszcza gdy chodzi o postanowienia i miłość do Ojca Świętego, Stolicy Apostolskiej i różnych instytucji kościelnych”. Jednocześnie odrzucono „to wszystko, co mogłoby zakłócić pokój między wiernymi, narodami i państwami”. „Jak to wielokrotnie okazywało się w przeszłości, tylko kierując się prawdą i sprawiedliwością, możemy świadczyć o swym umiłowaniu naszej ojczyzny” – stwierdziła Rada Stała episkopatu chorwackiego.

Oświadczenie nawiązuje do ogłoszonego 2 dni wcześniej komunikatu Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej w tej sprawie. Przedstawiał on pokrótce dzieje problemu, który – jak przypomniano – ciągnie się od 1991 r., gdy nowo powstałe niepodległe państwo chorwackie zaczęło zwracać zagarnięte niegdyś przez komunistów jugosłowiańskich majątki ich prawowitym właścicielom. Dawne opactwo przekazano parafii w Dajli, która sprzedała część nieruchomości. Ale roszczenia do swej dawnej własności zaczęli zgłaszać benedyktyni z Praglii.

Dla władz chorwackich sprawa była zamknięta, gdyż wszelkie spory dotyczące granicy między Włochami a ówczesną Jugosławią zakończył traktat, podpisany we włoskim mieście Osimo 10 listopada 1975 r. Dzielił on sporny dotychczas region Triestu (na którego terenie leży m.in. wspomniany klasztor) między oba państwa i przyznawał odszkodowania różnym instytucjom, w tym kościelnym, które w wyniku postanowień układu musiały opuścić te ziemie.

Rozmowy w celu doprowadzenia do rozwiązania sporu toczyły się od 2004 r., ale gdy nie przyniosły wyniku, 21 listopada 2008 r. Benedykt XVI powołał Komisję Kardynalską pod przewodnictwem kard. Attilio Nicory z udziałem m.in. kard. Josipa Bozanicia z Zagrzebia. Dokument watykański przyznał, że napotkała ona w swych działaniach na pewne trudności, spowodowane „jednostronnymi decyzjami władz diecezji Poreč i Pula”.

W grudniu 2010 r. udało się jednak wypracować ostateczne wnioski i przedstawiono je papieżowi, który je zatwierdził. Stwierdzały one m.in., że sporne nieruchomości miała otrzymać fundacja chorwacka z udziałem przedstawicieli opactwa Praglia. Ustalono też, że diecezja wypłaci benedyktynom 6 mln euro odszkodowania za tę część spornego majątku, którą w międzyczasie sprzedała lub której nie można było zwrócić.

Ale podpisania ugody odmówił biskup Poreču i Puli Ivan Milovan. Papież mianował wówczas 6 lipca br. byłego nuncjusza apostolskiego w krajach postjugosławioańskich, a obecnie wicekamerlinga Kościoła – abp. Santosa Abrila y Castelló komisarzem „ad actum” (doraźnego) Komisji w celu rozwiązania problemu.

Równolegle do obrad Rady Stałej ponad 70 księży diecezji Poreč i Pula, zebranych 4 sierpnia w Pazinie na Istrii, wyraziło jednomyślne poparcie dla swego biskupa Ivana Milovana. „Duchowieństwo istryjskie udziela pełnego poparcia biskupowi i idei zwrotu nieruchomości państwu chorwackiemu” – powiedział dziennikarzom kanclerz kurii ks. Ivan Jakovljević. Wyraził przy tym nadzieję, że nie dojdzie już do powołania nowej komisji kardynalskiej w sprawie ich diecezji, gdyż nie będzie to już własność kościelna. „Nie chcemy dalszych dyskusji” – dodał ks. kanclerz.

„Państwu przekażemy też odszkodowanie za ziemie, które w międzyczasie zostały sprzedane” – zapewnił ks. Jakovljević. Podkreślił, że „państwo chorwackie ma do tego prawo, a nawet gdyby go nie miało, to i tak oddamy mu nieruchomości”.