Sprawy nowej ewangelizacji w kontekście przypadającej obecnie 10. rocznicy adhortacji apostolskiej Jana Pawła II „Ecclesia in Europa” oraz nowych wyzwań, stojących przed Kościołem na naszym kontynencie, były głównymi tematami 41. spotkania sekretarzy generalnych episkopatów krajowych, które od 27 do 30 czerwca odbywa się w Warszawie.

O przebiegu i wynikach kończących się obrad mówili 29 bm. na spotkaniu z dziennikarzami sekretarze generalni: Konferencji Episkopatu Polski – bp Wojciech Polak i Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE), głównego organizatora spotkania – ks. Duarte da Cunha.

Bp Polak przypomniał, że wczoraj minęło 10 lat od ogłoszenia przez Jana Pawła II posynodalnej adhortacji apostolskiej „Ecclesia in Europa” i uczestnicy spotkania chcieli również „spojrzeć na tę rocznicę w kontekście trwającego obecnie Roku Wiary”.

„Zastanawialiśmy się, co udało się osiągnąć w tym czasie z punktu widzenia nowej ewangelizacji, jak wykorzystaliśmy ten okres” – powiedział sekretarz generalny episkopatu Polski.

Ważnym punktem było zapoznanie się uczestników obrad z obecną sytuacją finansowo-gospodarczą Europy i świata, którą przedstawił im prof. Paul Dembiński z Obserwatorium Finansowego w Genewie.

Bp Polak poinformował, że wiele uwagi poświęcono przedstawieniu bieżących spraw i problemów, jakimi żyją Kościoły w Europie. „Było to spojrzenie w przyszłość, mówiliśmy o tym, jak głosić tę samą, niezmienną Ewangelię w nowych warunkach ludziom naszych czasów” – stwierdził biskup.

„Troska o Kościół na naszym kontynencie była i jest naszym głównym zadaniem. Rada Konferencji Biskupich Europy, skupiająca w praktyce wszystkie Kościoły lokalne kontynentu, mocno to podkreśla i stara się być temu wierna” – oświadczył z kolei ks. D. da Cunha. Zauważył, że oznacza to m.in. zainteresowanie „ludźmi w ruchu”, a więc migrantami i tymi wszystkimi, którzy z różnych powodów przemieszczają się z jednego miejsca w drugie. Jest to obecnie jedno z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoi obecnie Kościół na naszym kontynencie.

Inny istotny problem to rodzina i małżeństwo – dwie instytucje przeżywające dziś wielki kryzys. Istnieje pilna potrzeba budowania trwałej wspólnoty między ludźmi, ale i obrony tradycyjnego małżeństwa i rodziny w obliczu licznych trudności, na jakie one napotykają.

W tym kontekście sekretarz generalny CCEE zwrócił uwagę na wielkie znaczenie ekumenizmu, a więc działań na rzecz jedności i wspólnoty chrześcijan różnych wyznań tak, aby byli oni bardziej wiarygodnymi świadkami Chrystusa. „Sprawa widzialnej jedności Kościoła jest bardzo istotna i to jest jednym z naszych głównych celów” – podkreślił portugalski kapłan. Dodał, że wiąże się z tym także ochrona życia od poczęcia po naturalną śmierć i zagadnienie to również łączy różne Kościoły chrześcijańskie.

Ks. da Cunha oświadczył także, iż Kościół katolicki w wymiarze zarówno powszechnym, jak i lokalnym, utrzymuje stałą więź z rządami i instytucjami europejskimi. Na przykład Stolica Apostolska ma status stałego obserwatora przy Unii Europejskiej i Radzie Europy, istnieje Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej, która pozostaje w stałym kontakcie z UE i jest wiele innych podobnych kanałów wymiany poglądów i myśli ze światem.

„Kościół zawsze głosi wiarę w Boga, którego zeświecczona Europa nie zawsze chce przyjąć” – podkreślił sekretarz generalny CCEE.

Z udziałem ponad 40 delegatów z ponad 30 krajowych konferencji biskupich naszego kontynentu oraz zaproszonych gości z innych regionów rozpoczęło się 27 czerwca w Warszawie 41. spotkanie sekretarzy generalnych krajowych episkopatów Europy.

Obrady, które przebiegają pod hasłem „Wiara i nadzieja. Odpowiedź Kościoła na «kryzys» człowieka”, potrwają do 30 bm. i zakończą się Mszą św., której w stołecznej katedrze św. Jana przewodniczyć będzie nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore.

Spotkanie rozpoczęło się odmówieniem Modlitwy Pańskiej i odśpiewaniem hymnu „Salve Regina”, po czym jego uczestników powitał przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski (KEP), metropolita przemyski abp Józef Michalik.

Zapoznał gości pokrótce z bieżącą sytuacją Kościoła i niektórymi problemami społecznymi naszego kraju, zwracając uwagę zwłaszcza na takie wyzwania i problemy, jak m.in. nie zawsze pomyślnie układające się stosunki z państwem, sprawy bezrobocia i emigracji, zwłaszcza młodych ludzi. Mówiąc o swojej archidiecezji, podkreślił, że z jednej strony styka się ona z tymi samymi problemami, co reszta kraju, z drugiej zaś nadal utrzymuje się tam żywa wiara i jest wysoki stopień praktyk religijnych.

Arcybiskup, który jest jednym z dwóch wiceprzewodniczących Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE) – głównego organizatora tego spotkania – wiele uwagi poświęcił również stosunkom z grekokatolikami. Zaznaczył, że właśnie w jego archidiecezji mieszka największe ich skupisko i dodał, że obecnie przebywa w Polsce oficjalna delegacja Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) ze swym zwierzchnikiem, arcybiskupem większym kijowsko-halickim Swiatosławem Szewczukiem na czele. Jutro obaj hierarchowie podpiszą w imieniu swych Kościołów podpiszą wspólną deklarację z okazji 70. rocznicy tragedii na Wołyniu, wzywającą do pojednania Polaków i Ukraińców – podkreślił przewodniczący episkopatu Polski.

Z kolei sekretarz generalny KEP bp Wojciech Polak przekazał wszystkim pozdrowienia od metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza, który – jak zaznaczył mówca – nie mógł przybyć osobiście, gdyż uczestniczy w nabożeństwie przebłagalnym za ofiary zbrodni wołyńskiej w stołecznej cerkwi greckokatolickiej.

Biskup przypomniał cel i temat tego spotkania, którym są sprawy nowej ewangelizacji na naszym kontynencie, zwłaszcza w świetle adhortacji apostolskiej „Ecclesia in Europa”, ogłoszonej przez Jana Pawła II równo 10 lat temu, 28 czerwca 2003. Mówca zwrócił też uwagę, że spotkanie to odbywa się w Warszawie, w której błogosławiony papież powiedział w 1979, że człowiek nie może do końca zrozumieć samego siebie ani swej godności i powołania bez Chrystusa. Zdaniem sekretarza episkopatu Polski, tamte słowa, wypowiedziane ponad 30 lat temu, „dotyczą również Europy, która nie jest w stanie zrozumieć samej siebie bez Chrystusa, będącego żywą nadzieją dla naszych Kościołów i naszych narodów”.

Następnie wykład „Od «Ecclesia in Europa» do Roku Wiary: 10 lat nowej ewangelizacji w Europie” wygłosił wiceprzewodniczący Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (ComECE) bp Virgil Bercea z Rumunii. Uczestniczył on w II zgromadzeniu specjalnym Synodu Biskupów dla Europy w 1999 i w ubiegłorocznym Synodzie Biskupów nt. nowej ewangelizacji.

W obszernym wystąpieniu, wychodząc od ujęcia antropologicznego, przedstawił blaski i cienie obecnej sytuacji na naszym kontynencie, starając się przy tym ukazać, jaką wizję człowieka przedstawia nam dzisiaj Europa. „Próbując wejść w dzisiejszą fenomenologię antropologiczną, zdajemy sobie sprawę z różnorodności problemów tego kontynentu i z wielkiego kryzysu, jaki dzisiaj przeżywa” – powiedział biskup diecezji Oradea Mare. Zauważył, że „coraz bardziej brakuje wizji przyszłości, wszyscy stają się więźniami teraźniejszości a ludzie tracą poczucie historii”.

Zamiast pragnienia wzrastania i spoglądania daleko przed siebie mamy do czynienia z namiętnościami i emocjami, które wypróbowuje się w naszych czasach. „Uczestniczymy w rozpadzie kultury rodziny i dobra wspólnego, które zastępuje egocentryzm” – ubolewał prelegent.

Podsumowując swe wystąpienie zauważył, że ciężki kryzys gospodarczy, „wywołujący ogromne szkody”, ma głębokie korzenie i nie wziął się sam z siebie. „Gospodarka świata, przeżywającego globalizację, weszła w wielki kryzys, kultura wkroczyła w etap postmodernizmu, duchowość osoby ludzkiej szuka nowych ujęć, a wstrząsy społeczne i oczekiwania ludzi nie odpowiadają możliwościom” – stwierdził bp Bercea.

W tej perspektywie Kościół jest wezwany do niesienia swego przesłania nadziei, którą jest Jezus Chrystus, o czym przypomina adhortacja „Ecclesia in Europa” – snuł swe rozważania hierarcha rumuński. Zaproponował „wyjaśnienie podstawowych treści wiary i kultury (…), wspieranie i przyczynianie się do poznawania, szerzenia i wypełniania nauczania papieskiego dotyczącego nowej ewangelizacji”.

Trzeba zapoznawać się i popierać różne bieżące inicjatywy w tym zakresie, ekumenizm duchowy oraz docenianie żywej obecności katolickich Kościołów wschodnich – proponował wiceprzewodniczący ComECE. Dodał, że konieczne jest również poznawanie i podejmowanie wyzwania innych religii, które stało się palącą potrzebą wskutek emigracji z ostatnich dziesięcioleci oraz korzystanie ze współczesnych środków przekazu jako narzędzi dla nowej ewangelizacji.

Rada Konferencji Biskupich Europy – organizator spotkania w Warszawie – powstała w 1971 i obecnie skupia 33 episkopaty krajowe, reprezentowane przez ich przewodniczących, oraz arcybiskupów Luksemburga i Monako, arcybiskupa maronickiego z Cypru, biskupów Kiszyniowa i greckokatolickiego z Mukaczowa. Przewodniczącym Rady jest od 2006 prymas Węgier kard. Péter Erdő, a dwoma wiceprzewodniczącymi są kard. Angelo Bagnasco z Włoch i abp Józef Michalik z Polski. Sekretarzem generalnym jest ks. Duarte da Cunha z Portugalii. Siedziba Sekretariatu CCEE mieści się w szwajcarskim St. Gallen.