Spotkanie z bohaterem rodzi bohaterów

Odsłonięciem tablicy w katedrze polowej Wojska Polskiego uczczono 5 stycznia pamięć ppłk. Zygmunta Szadkowskiego, ostatniego przewodniczącego Rady Narodowej na uchodźstwie w jego setną rocznicę urodzin. Mszy św. z tej okazji przewodniczył bp Józef Guzdek, który powiedział, że „spotkanie z bohaterem rodzi bohaterów”.

Szadkowski był oficerem Wojska Polskiego, m.in. uczestnikiem walk o Tobruk, działaczem harcerskim i społecznym, ostatnim przewodniczącym Rady Narodowej RP na uchodźstwie, organu konsultacyjnego i opiniodawczego prezydenta i rządu RP na uchodźstwie.

Przed liturgią odczytany został list prezydenta Bronisława Komorowskiego do uczestników uroczystości. – Biografia harcmistrza ppłk. Zygmunta Szadkowskiego może być dla nas niezwykłą lekcją najnowszej historii Polski. Należał on do pokolenia działaczy państwowych, które przebyło długą drogę, począwszy od okresu dwudziestolecia, przez drugą wojnę światową aż po czasy powojenne – napisał prezydent, którego list odczytał podsekretarz stanu w kancelarii prezydenta Maciej Klimczak.

Zdaniem prezydenta Komorowskiego, losy Szadkowskiego „uświadamiają wagę idei konstytuujących niepodległy byt państwowy”. – Historia wciąż stawia przed nami różne wyzwania. I choć czasem pojawia się wiele rozwiązań, to nie zawsze wiemy, którą drogą podążyć. Jak połączyć indywidualne skłonności człowieka z myślą o dobru wspólnym? Wierzę, iż przypomnienie postaci Zygmunta Szadkowskiego, przypomnienie zasad, którymi kierował się w życiu, przyczyni się do kształtowania wzorca mądrych i odpowiedzialnych zachowań w służbie dla ojczyzny i społeczeństwa. Wzorca, z którego korzystać będziemy my, współcześni, a także przyszłe pokolenia Polaków – napisał prezydent.

Tablica umieszczona została w kruchcie katedry, obok kaplicy lotników. Znajdują się na niej słowa: „W hołdzie ostatniemu Przewodniczącemu Rady Narodowej RP na Uchodźstwie śp. ppłk Zygmuntowi Szadkowskiemu 1912-1995 Żołnierzowi SBSK [Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich – przyp. KAI], obrońcy Tobruku Przewodniczącemu ZHP Prezesowi Federacji Światowej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Odznaczonemu Wielka Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski”.

Pod tablicą ustawił się posterunek honorowy żołnierzy Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. Aktu jej odsłonięcia dokonali członkowie rodziny zmarłego oraz przedstawiciele Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Tablicę poświęcił biskup polowy Józef Guzdek. Złożone zostały pod nią kwiaty przez delegację rodziny oraz przez dr. Andrzeja Kunerta, sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

W homilii bp Guzdek powiedział, że losy Zygmunta Szadkowskiego, zwracają myśli ku tragizmowi wojny, która dotknęła rodzinę narodów Europy. Biskup polowy podkreślił, że budowanie cywilizacji europejskiej na fundamencie greckiej mądrości, rzymskim prawie, chrześcijańskim umiłowaniu sprawiedliwości i ewangelicznym prawie miłości, nie uchroniły kontynentu przed konfliktem wojny. – Brat powstał przeciwko bratu, sąsiad przeciw sąsiadowi. Dobro zostało zdominowane przez wszechobecne zło. Był to czas wielkiej próby wiary i nadziei dla wielu szlachetnych ludzi – powiedział hierarcha.

Przypomniał, że konsekwencją wojny dla wielu Polaków była konieczność emigracji. – Równocześnie była to okazja, by w oddaleniu służyć Ojczyźnie „czynem i prawdą”. Tak dali się poznać jako ludzie mądrzy, sprawiedliwi, miłujący prawdę – podkreślił bo Guzdek.

– Przypominanie bohaterów tamtego trudnego czasu oraz odsłonięcie tablicy ku czci śp. ppłk. Zygmunta Szadkowskiego ma na celu zachowanie w naszej pamięci tych, którzy mieli odwagę stawać – nawet z narażeniem własnego zdrowia i życia – po stronie dobra – powiedział bp Guzdek. – Spotkanie ze świadkami takiej postawy jest najpiękniejszą lekcją historii i sposobem kształtowania szlachetnych sumień dzieci i młodzieży. Spotkanie z bohaterem rodzi bohaterów – podkreślił.
–
W uroczystościach poza rodziną Zygmunta Szadkowskiego uczestniczyła także wdowa po ostatnim prezydencie RP na uchodźstwie Ryszardzie Kaczorowskim, Karolina Kaczorowska. Obecni byli przedstawiciele środowisk kombatanckich, Szarych Szeregów, Stowarzyszeń Kombatanckich z Wielkiej Brytanii, harcerze oraz przedstawiciele władz państwowych i samorządowych. Obecni byli m. in. Jan Ciechanowski kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Do katedry polowej przybył także ambasador Wielkiej Brytanii Robin Barnett.

– Dzisiejsza uroczystość w katedrze polowej rozpoczyna cykl przedsięwzięć, mających na celu zapewnienie ppłk. Zygmuntowi Szadkowskiemu należnego miejsca w pamięci narodowej i sercach obywateli – powiedział dr Andrzej Kunert. Zapowiedział, że kulminacją obchodów powinna stać się uroczystość w Senacie, w czerwcu br. Wyjawił, że trwają rozmowy z marszałkiem Senatu, Bogdanem Borusewiczem na ten temat. – Mógłby to być pierwszy, uroczysty hołd złożony przez parlament III RP, Radzie Narodowej RP na uchodźstwie i jej ostatniemu przewodniczącemu – stwierdził sekretarz ROPWiM. Dodał, że rola zarówno Rady Narodowej na uchodźstwie, jak i kolejnych jej przewodniczących jest zbyt mało znana współczesnym pokoleniom Polaków.

Zygmunt Lechosław Szadkowski urodził się 5 stycznia 1912 roku w Warszawie, był synem Zygmunta Szadkowskiego i Marii Kozłowskiej. Już w dwa lata później przeprowadził się z rodziną do Tołoczyna na Witebszczyźnie. Po ukończeniu Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogródku rozpoczął studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1936 roku ożenił się z Wandą Malinowską (zmarła w 1999 roku). Absolutorium z geografii uzyskał w 1938 roku. Po dodatkowych studiach na wydziale prawa i nauk społecznych wstąpił do służby dyplomatycznej i został wysłany do Konsulatu RP w Dyneburgu.

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się wraz z żoną przez Szwecję i Wielką Brytanię do Francji. Tam Zygmunt Szadkowski wstąpił do Wojska Polskiego i jako emisariusz rządu został wysłany do Rumunii, gdzie organizował struktury konspiracyjne na terenach wcielonych do Związku Radzieckiego.

Po upadku Francji udał się na Bliski Wschód, do powstającej tam Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Jako aktywny działacz Związku Harcerstwa Polskiego współorganizował działalność harcerską w Palestynie. Z Samodzielną Brygadą Strzelców Karpackich brał udział w obronie Tobruku, walcząc w składzie 3 batalionu. Skierowany w 1942 roku do Szkoły Podchorążych Piechoty, został po ukończeniu kursu jej instruktorem, cały czas uczestnicząc w pracach organizacji harcerskich. Od 1 grudnia 1943 roku został rozkazem Naczelnego Wodza mianowany kierownikiem Samodzielnego Referatu Harcerskiego Dowództwa Wojsk na Środkowym Wschodzie. We październiku 1944 roku został Komendantem ZHP na Wschodzie. Przeszedł szlak bojowy II Korpusu, walczył w Afryce Północnej i we Włoszech. Służbę wojskową zakończył w stopniu podpułkownika.

Po zakończeniu wojny wyjechał do Wielkiej Brytanii i osiadł w Londynie. Na emigracji brał czynny udział w pracach Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii oraz wielu komitetów i organizacji emigracyjnych. W latach 1960−1967 był przewodniczącym ZHP poza granicami kraju. Udzielał się również w polityce emigracyjnej, jako członek prezydium Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i jej ostatni przewodniczący przed rozwiązaniem w grudniu 1991 roku oraz minister w dwóch Rządach RP na Uchodźstwie: spraw społecznych w drugim rządzie Alfreda Urbańskiego i skarbu w pierwszym rządzie Kazimierza Sabbata.

W 1992 roku został członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Zmarł w Londynie 5 września 1995 roku. Pochowano go na Cmentarzu Żbikowskim w Pruszkowie.

Zygmunt Szadkowski został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim, Komandorskim i Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, dwukrotnie Krzyżem Walecznych.