Średniowieczne pergaminy powróciły do diecezji płockiej

Do zbiorów Archiwum Diecezjalnego w Płocku powróciły dwa średniowieczne pergaminy, które podczas spotkania w Kurii Diecezjalnej Płockiej bp. Szymonowi Stułkowskiemu przekazał metropolita warszawski abp Adrian Galbas.

Od 2006 roku depozytariuszem pergaminów z XIII i XIV wieku było Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie. W poniedziałek, 1 grudnia, do Płocka przywiózł je metropolita warszawski abp Adrian Galbas SAC. – Biorąc pod uwagę rok jubileuszu 950-lecia diecezji płockiej, jestem przekonany, że to jest idealny moment na zwrócenie pergaminów i cieszę się, że te dokumenty po tylu latach wracają do domu. Bo tak naprawdę tutaj jest ich dom. Archidiecezja warszawska mogła im użyczyć bezpiecznego schronienia, ale to było schronienie tymczasowe. Oby już nigdy stąd nie zostały zrabowane, oby nie musiały się znowu „tułać” po świecie, tylko służyły tym wszystkim, którzy będą na nich pracować, czy po prostu je oglądać – podkreślił metropolita.

Uroczystość rozpoczęło powitanie przez bp. Szymona Stułkowskiego. Następnie dr Anna Salina z Instytutu Historii PAN omówiła znaczenie pergaminów. Odczytano ich przetłumaczoną treść, po czym dokonano uroczystego przekazania oraz podpisano dokumentację potwierdzającą zwrot. – Są u siebie, są na miejscu. A poza tym, nawet jeżeli one były wcześniej znane, bo rzeczywiście ich treść była opublikowana, to jednak sama materialna forma tego źródła jest cenna i daje dużo informacji – powiedziała dr Salina, która pracowała w zespole katalogującym zbiory dokumentów pergaminowych i papierowych Archiwum Archidiecezjalnego Warszawskiego. To właśnie ten zespół ustalił, że dwa wspomniane pergaminy powinny trafić do Płocka.

Pergaminy powróciły do Polski w 2006 r. Do Niemiec trafiły prawdopodobnie jako łup wojenny w czasie II wojny światowej. Ich pochodzenie odkrył piekarz, pasjonat historii Wilhelm Horst, który dopilnował, aby wróciły do Polski. Przekazano je kard. Józefowi Glempowi, ówczesnemu prymasowi, który umieścił je w Archiwum Archidiecezjalnym Warszawskim w celu dalszej analizy. Ostatnie badania potwierdziły, że przed II wojną światową pergaminy należały do zasobu archiwum w Płocku. Stąd decyzja o zwróceniu ich do miejsca, z którego pochodzą.

Dokument z 1289 roku jest wyrokiem w wieloletnim sporze, który dotyczy porozumienia między biskupami płockim i chełmińskim w sprawie jurysdykcji w ziemi chełmińskiej.
Pergamin z 1347 roku przypomina akt notarialny i odnosi się do ustaleń z książętami mazowieckimi, dotyczących zwrotu oraz dzierżawy dóbr zajętych wcześniej biskupstwu płockiemu.

Historyczne artefakty, przez dziesięciolecia przechowywane poza Płockiem, ponownie stały się częścią Archiwum Diecezjalnego Płockiego. – Wartość tych pergaminów jest bezcenna. Są integralną częścią naszej historii. Teraz, trafią tam, gdzie powinny – do naszego archiwum. To nie tylko dokumenty, ale fragment naszej tożsamości – podsumował ks. dr Bartosz Leszkiewicz, nowo mianowany dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Płocku.