Stauroteka z Ostrowa Lednickiego na wystawie z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski

W Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy otwarto dziś wystawę poświęconą staurotece lednickiej – najstarszemu na ziemiach piastowskich relikwiarzowi, dokumentującemu najwcześniejszą fazę chrystianizacji Polski. Ekspozycja wpisuje się w kalendarz obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski.

Stauroteki to specjalne relikwiarze, najczęściej w formie krzyża, przeznaczone do przechowywania relikwii drzewa krzyża świętego. Lednicką, mającą kształt krzyża greckiego, odnaleziono na Wyspie Lednickiej w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, w sąsiedztwie niewielkiego kościoła, w warstwach datowanych na drugą połowę X wieku i pierwszą połowę XI wieku. Przeprowadzone analizy wykazały, że wykonana została ze złoconej blachy srebrnej i była ozdobiona ornamentem imitującym perły, rozetkami i chrystogramem (literami XC stanowiącymi skrót słowa Chrystus), a na skórzanej obudowie widniał wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego.

Stauroteka lednicka jest najstarszym spośród podobnych relikwiarzy odnalezionych w Polsce. Ma niewielkie wymiary. Ramiona krzyża mają nieco ponad 5 cm. Jak tłumaczył podczas otwarcia wystawy jej kustosz dr Janusz Górecki, relikwiarz ma ogromną wartość historyczną i artystyczną. Wyroby tej klasy mogły wyjść wyłącznie z warsztatów cesarskich Konstantynopola. A jak stauroteka trafiła na Lednicę? Zdaniem dr Góreckiego najpewniej stanowiła ona dar upamiętniający ważne wydarzenie – być może chrzest księcia Mieszka I, a może Zjazd Gnieźnieński w roku 1000.

Stauroteka lednicka stanowi najważniejszy i najcenniejszy obiekt otwartej w Muzeum Pierwszy Piastów wystawy „Okruchy świętości. Relikwie Drzewa Krzyża świętego. Stauroteka z Ostrowa Lednickiego”. Ekspozycja opowiada o rozprzestrzenianiu i ugruntowywaniu się chrześcijaństwa w Europie, poczynając od odkrycia drzewa Krzyża świętego przez św. Helenę, do postrzegania relikwii w kulturze europejskiej, w tym polskiej. Ukazuje również miejsce Ostrowa Lednickiego w chrystianizacji ziem polskich.

Wraz z otwarciem wspomnianej wystawy otwarto również mniejszą ekspozycję nt. dzwonu Mieszko i Dobrawa, który odlany został na 1050. rocznicę Chrztu Polski i który poświęcony zostanie i zabrzmi po raz pierwszy oficjalnie w dniu jubileuszu 14 kwietnia. Zatopiono w nim m.in. wota z najstarszego zakonu cysterskiego w Łeknie oraz pierścień biskupi Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka. Jak poinformował dyrektor Muzeum prof. Andrzej Wyrwa, przygotowywane są repliki dzwonu, które przekazane zostaną na ręce Prymasa Polski dla Kościoła na świecie, Kościoła w Polsce oraz Narodu polskiego.

Podczas uroczystości przysięgę złożyli także dwaj pierwsi dzwonnicy z powstałego na Ostrowie Lednickim Bractwa Dzwonników Dzwonu Mieszko i Dobrawa.

Odsłonięto również tablicę upamiętniającą hrabiego Albina Węsierskiego, właściciela ziemskiego, polskiego patriotę, żołnierza powstania listopadowego, podróżnika i miłośnika archeologii, który w 1856 roku wykupił Ostrów Lednicki od rządu pruskiego.

W uroczystości otwarcia wystaw, obok licznych gości m.in. przedstawicieli władz lokalnych i wojewódzkich uczestniczyli także Prymas Polski abp Wojciech Polak oraz abp senior Józef Kowalczyk.