Stuletni hierarchowie katoliccy

Przypadające 23 września setne urodziny najstarszego obecnie kardynała Angelo Acerbiego są okazją do przypomnienia innych hierarchów katolickich – kardynałów i biskupów, żyjących i zmarłych – którzy również doczekali a nawet przekroczyli tak sędziwy wiek. Obecnie żyje 9 takich kapłanów, w tym jeden purpurat – wspomniany A. Acerbi, wieloletni dyplomata papieski, m.in. pierwszy po wojnie nuncjusz apostolski na Węgrzech i pierwszy w historii nuncjusz w Mołdawii.

Najstarszym w tym gronie jest biskup senior meksykańskiej diecezji Ciudad Lázaro Cárdenas – José de Jesús Sahagún de la Parra, który 1 stycznia skończył 103 lata; drugim w kolejności jest jego rówieśnik co do roku urodzenia, ale młodszy od niego o prawie pół roku (ur. 9 czerwca 1923) René Henry Gracida – biskup senior Corpus Christi w Stanach Zjednoczonych, a więc liczący nieco ponad 102 lata. Dalej idą równolatkowie z 1924, biskupi seniorzy: Daniel Alphonse Omer Verstraete OMI – Klerksdorn (Republika Południowej Afryki;  31 VII), Manuel Edmilson da Cruz – Limoeiro do Norte (Brazylia; 3 X), Albert Jean Charles Ghislain Houssiau – Liège (Belgia; 2 XI), Serafin Luis Alberto Cartagena Ocaña OFM – emerytowany wikariusz apostolski Zamory w Ekwadorze (7 XI), abp Victorinus Youn Kong-hi – Gwangdżu Korea Płd.; 8 XI) i abp Gaetano Bonicelli – Siena-Colle di Val d’Elsa Montalcino (Włochy; 13 XII). Wszyscy oni skończyli lub w najbliższym czasie skończą 101 lat. Ten wykaz stulatków zamyka wspomniany kardynał A. Acerbi, który w tym szczególnym „klubie” znalazł się kilka dni temu.

Jest on najstarszym żyjącym członkiem Kolegium Kardynalskiego, którego członkiem został 7 grudnia ub.r. za sprawą papieża Franciszka, gdy wręczył mu oznaki godności kardynalskiej na ostatnim, jak się okazało, konsystorzu jego pontyfikatu. Urodzony 23 września 1925 w miejscowości Sesta Godano na północy Włoch (diecezja La Spezia-Sarzana-Brugnato w metropolii genueńskiej) purpurat przyjął święcenia kapłańskie 27 marca 1948. W latach 1954-56 studiował w Papieskiej Akademii Kościelnej, kształcącej przyszłych dyplomatów watykańskich (1954-56), po której ukończeniu rozpoczął posługę w dyplomacji Stolicy Apostolskiej. Pracował w nuncjaturach w Kolumbii, Brazylii, Japonii i we Francji, następnie wrócił do pracy w Wydziale Stosunków Międzynarodowych Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej.

22 czerwca 1974 św. Paweł VI mianował go arcybiskupem tytularnym i pronuncjuszem apostolskim w Nowej Zelandii oraz delegatem apostolskim w Oceanii. Tym samym abp Acerbi stał się pierwszym dyplomatą papieskim, pod którego opieką duszpasterską znalazły się rozlegle obszary Oceanu Spokojnego, na których wcześniej Stolica Apostolska nigdy nie miała swego przedstawiciela. Sakry biskupiej udzielił mu 30 czerwca tegoż roku w Watykanie osobiście Ojciec Święty. Pięć lat później – 14 sierpnia 1979 św. Jan Paweł II przeniósł go do Kolumbii. Wkrótce nowy nuncjusz przeżył jedną z najgroźniejszych przygód swego życia, gdy w lutym 1980 znalazł się w gronie 26 innych osób, w tym wielu dyplomatów, których wzięli jako zakładników członkowie lewackiej organizacji Ruch 19 Kwietnia. Wdarli się oni do ambasady Dominikany w Bogocie, w której odbywało się przyjęcie i przez kilka tygodni przetrzymywali wspomnianych zakładników. Abp Acerbi mógł jednak odprawiać dla nich codziennie Mszę św., dodając w ten sposób otuchy zatrzymanym.

28 marca 1990 papież powołał go na pierwszego po wojnie nuncjusza apostolskiego na Węgrzech, a 13 stycznia 1994 doszła do tego pierwsza w historii nominacja na podobne stanowisko w Mołdawii. 8 lutego 1997 abp Acerbi został mianowany nuncjuszem w Holandii i na tym stanowisku arcybiskup zakończył swą bogatą karierę dyplomatyczną, ustępując z urzędu 27 lutego 2001 w wieku ponad 75 lat.

Nie był to jednak koniec jego posługi w Watykanie, gdyż 21 czerwca tegoż roku papież mianował go prałatem Zakonu Maltańskiego, którego zadaniem jest czuwanie nad życiem kapłańskim i zakonnym tej prastarej wspólnoty rycerskiej oraz wspieranie w tym wielkiego mistrza i wielkiego komandora Zakonu. Stanowisko to piastował do 4 lipca 2015, gdy Franciszek mianował jego następcę w osobie francuskiego biskupa Jeana Clémenta Marie Gérarda Laffitte’a. A na konsystorzu 7 grudnia 2024 Franciszek wręczył 99-letniemu hierarsze oznaki godności kardynalskiej. Był on wówczas i jest do dzisiaj najstarszym purpuratem na świecie.

Ale nie był on najstarszym wiekowo kardynałem w dziejach Kościoła, przynajmniej w ostatnich dwóch stuleciach. Tutaj prymat dzierży były dyplomata papieski, m.in. wieloletni (w latach 1960-75) nuncjusz apostolski w Niemczech (Zachodnich, przed zjednoczeniem dwóch państw niemieckich w 1990) kard. Corrado Bafile (4 VII 1903-3 II 2005), który zmarł w wieku 101 lat i 214 dni (37105 dni). W chwili śmierci był najstarszym nie tylko kardynałem, ale w ogóle hierarchą katolickim na świecie. Wcześniej 103 lat doczekał bp José Calasanz Rosenhammer OFM – Austriak z pochodzenia, ale posługujący w Boliwii i w latach 1949-74 biskup wikariusz apostolski Chiquitos.

Ponad sto lat żyli również dwaj inni kardynałowie: były sekretarz osobisty św. Jana XXIII, później arcybiskup Chieti i delegat papieski w sanktuarium w Loreto – Loris Capovilla (14 X 1915-26 V 2016), który zmarł w wieku 100 lat i 225 dni (36750 dni) i kolumbijski hierarcha, arcybiskup senior Manizales – José de Jesú Pimiento Rodríguez (18 II 1919-3 IX 2019) – 100 lat i 224 dni (36749 dni).

W Kościele polskim najstarszym biskupem jest emerytowany biskup pomocniczy archidiecezji warmińskiej (olsztyńskiej) Julian Wojtkowski, urodzony 31 stycznia 1927, a więc liczący obecnie 98 lat i 237 dni (36032 dni), a następnie biskup senior opolski abp Alfons Nossol, ur. 8 sierpnia 1932 – 93 lata i 48 dni (34016 dni).