Suskrajowice: będzie pomnik upamiętniający mord na żydowskich matkach i dzieciach

W Suskrajowicach w gminie Chmielnik powstaje pomnik upamiętniający niemiecki mord na żydowskich matkach i dzieciach z rodziny Katz i Frydman wiosną 1943 r. Inicjatorem i wykonawcą jest Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku.

Zespół ośrodka podjął taką decyzję po rozmowach w mieszkańcami, z ostatnimi świadkami zdarzenia i samorządem gminy. Został już zakupiony i przetransportowany kamień, na którym znajdzie się płyta informacyjna. Grant na upamiętnienie przekazało Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. Trwają intensywne prace przy budowie pomnika.

Tę zbrodnię z czasów II wojny światowej przypomniano w marcu br. podczas obchodów Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku. W miejscu, gdzie dwie Żydówki o nazwisku Frydman i Katz oraz ich dzieci zostały zamordowane przez Niemców, miejscowa ludność w latach 80. XX wieku wylała skromną płytę w prawdopodobnym miejscu mordu. Z czasem płyta zaczęła ulegać degradacji, a wydarzenie, wraz ze śmiercią świadków, ulegało zapomnieniu.

Świadkowie tamtych wydarzeń podają różne daty: 1943 albo 1944 rok. Nie do końca też wiadomo, ile dokładnie osób zginęło. Według przekazów były to dwie kobiety i trójka dzieci (inne źródła mówią o siedmiu osobach). Zostały one zabite przez hitlerowców, którzy najpierw podpalili ich dom.

Wspomnieniowy film na ten temat przygotował zespół Ośrodka w reżyserii Doroty Gołębiowskiej. Po kwerendzie, ustalono datę zbrodni na 1943 rok. Inicjatywa upamiętnienia spotkała się z akceptacją lokalnych mieszkańców. Tematem zainteresowali się także uczestnicy Konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”.

Nowy pomnik będzie się składał z dużego ogrodzonego kamienia, a także z dotychczasowej płyty upamiętniającej. Odsłonięcie jest zaplanowane na drugą połowę czerwca tego roku.

„Ostatnie dni są dla pracowników „Świętokrzyskiego Sztetla” czasem wzmożonej pracy nad projektowaniem obelisku, pozyskiwaniem niezbędnych materiałów oraz rozwiązaniem różnych kwestii logistycznych. O postępie prac świadczy m.in. pozyskanie ważącego blisko 2,5 tony głazu oraz zabezpieczenie i przetransportowanie dotychczasowej betonowej płyty” – poinformowano na stronie internetowej ośrodka.

W realizacji projektu pomagają służby gminne i sołeckie.