Światowe Spotkania Rodzin – pomysł Jana Pawła II

Światowe Spotkania Rodzin są jedną z najważniejszych inicjatyw duszpasterskich Jana Pawła II. Ideę Papieża-Polaka, który na niedługo przed śmiercią ogłosił tegoroczne, piąte z kolei Spotkanie w Walencji podjął Benedykt XVI. Hasłem spotkanie, które odbywa się w dniach 1-9 lipca są słowa: „Przekazywanie wiary w rodzinie”.

Jan Paweł II wielokrotnie i przy różnych sytuacjach okazywał zainteresowanie sprawami małżeństw i rodzin. Zanim jeszcze został biskupem, a tym bardziej papieżem, poświęcał wiele uwagi tym zagadnieniom, o czym świadczy jego twórczość pisarska, jak choćby młodzieńczy poemat „Przed sklepem jubilera”, będący opowieścią o dwojgu narzeczonych, przygotowujących się do sakramentu małżeństwa. Potem było inne oryginalne dzieło teologiczne „Miłość i odpowiedzialność”.
Już jako Biskup Rzymu dał wyraz tym zainteresowaniom, ogłaszając wiele dokumentów na temat rodzin. Wymieńmy tylko kilka z nich: adhortacja apostolska „Familiaris consortio” z 22 listopada 1981 i List do Rodzin z 2 lutego 1994 r. ; jest też niezwykły dokument – Karta Praw Rodziny z 22 października 1983 r.
Niewątpliwie najtrwalszym, „żywym” świadectwem troski Jana Pawła II o podstawową komórkę społeczną są Światowe Spotkania Rodzin.
Po raz pierwszy tego rodzaju impreza odbyła się w dniach 8-9 października 1994 r. w Rzymie. W całym Kościele trwał wówczas Rok Rodziny, będący katolickim wkładem do ogłoszonego w tym samym czasie przez ONZ Międzynarodowego Roku Rodziny.
Zapowiadając kościelny Rok Rodziny Ojciec Święty nie chciał oczywiście robić konkurencji inicjatywie Narodów Zjednoczonych, ale pragnął uwrażliwić cały Kościół a także społeczność międzynarodową szczególnie na duchowy wymiar rodziny. Już na początku owego roku ukazał się szczególny dokument papieski – „List do Rodzin”, zawierający szereg oryginalnych i bardzo osobistych przemyśleń jej autora. Papież zapowiadał wówczas m.in., że jesienią spotka się w Wiecznym Mieście z rodzinami z całego świata.
W październiku 1994 roku przybyło do Rzymu ponad 200 tys. osób ze 130 krajów. Wcześniej jednak na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie odbyło się 6-8 tegoż miesiąca sympozjum międzynarodowe nt. „Rodzina sercem cywilizacji miłości”. Wzięło w nim udział ok. 800 osób: biskupów, duszpasterzy, ruchów kościelnych, małżeństw i ekspertów z 87 krajów. Obradowano w 13 grupach językowych wokół zagadnień dotyczących rodziny jako podstawowej komórki społecznej i „Kościoła domowego”.
Właściwa impreza rozpoczęła się 8 października na Placu św. Piotra spotkaniem z Ojcem Świętym, podczas którego wygłosił on okolicznościowe przemówienie, w którym odpowiadał na pytanie: czym jesteś, rodzino chrześcijańska? Wraz ze zgromadzonymi wysłuchał też świadectw ludzi z różnych stron świata, m.in. małego Rwandyjczyka, który w toczącej się kilka miesięcy wcześniej w jego kraju wojnie domowej stracił całą swą rodzinę. Przemawiała także Matka Teresa z Kalkuty, m.in. apelując po raz kolejny o szacunek dla życia nienarodzonych i o pomoc dla najuboższych.
Głównym akcentem Spotkania była Msza św. na Placu św. Piotra, której przewodniczył Jan Paweł II. W kazaniu mówił o „Ewangelii rodziny”, czyli o zespole pewnych podstawowych wartości, którymi winna się odznaczać każda rodzina, zwłaszcza chrześcijańska.
II Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym odbyło się w Rio de Janeiro w dniach 2-6 października 1997 r. pod hasłem „Rodzina – dar i zadanie, nadzieja ludzkości”. Poprzedził je kongres teologiczno-duszpasterski w dniach 1-3 tegoż miesiąca, który tym razem zgromadził blisko 4 tys. osób: specjalistów, duszpasterzy rodzin i małżeństwa, wydelegowane przez krajowe episkopaty. Główny temat obrad – taki sam jak całego spotkania – omawiano w 8 zagadnieniach, m.in. prawda i znaczenie płciowości ludzkiej, demograficzne aspekty rodziny, początek życia ludzkiego z prawnego punktu widzenia, współczesne wyzwania stojące przed rodziną itp.
Ojciec Święty, który do Rio przybył 2 października, spotkał się tam zarówno z uczestnikami kongresu, jak i z wieloma innymi grupami i środowiskami, m.in. także z więźniami i chorymi, i oczywiście z miejscowymi biskupami. W wygłoszonych do nich przemówieniach podkreślał takie sprawy jak stosunek Kościoła do rodziny czy świętość i nienaruszalność sakramentalnego związku mężczyzny i kobiety.
4 października ponad 150 tys. przedstawicieli rodzin z całego świata spotkało się z Papieżem na olbrzymim stadionie Maracana, znanym dobrze kibicom sportowym. Było to wielkie wydarzenie, pełne radości i wiary. Jan Paweł II podkreślił w swym przemówieniu, że rodzina jest darem i zadaniem dla człowieka i społeczeństwa. Wezwał też zebranych do budowania cywilizacji miłości i opartego na niej nowego społeczeństwa oraz aby „bronili swych rodzin jako cennego i niezastąpionego daru”. Zaapelował o zapewnienie rodzinom „ochrony ze strony sprawiedliwych praw, które pomogłyby pokonać nędzę i klęskę bezrobocia”.
Nazajutrz na błoniach Rio Papież przewodniczył Mszy św., na którą przyszło prawie 2 mln osób; w koncelebrze było ok. 600 hierarchów (kardynałów i biskupów) i blisko tysiąc księży. W homilii po raz kolejny z wielką mocą podkreślił nierozerwalność małżeństwa jako podstawy zdrowej, odpowiedzialnej i szczęśliwej rodziny. Życzył uczestnikom Spotkania i wszystkim rodzinom na świecie, aby panował w nich duch Świętej Rodziny z Nazaretu. Przed modlitwą Anioł Pański i końcowym błogosławieństwem nawiązał do górującej nad miastem ze szczytu góry Corcovado postaci Chrystusa i życzył wszystkim, aby On im błogosławił, aby rodziny zachowały to błogosławieństwo i pozostały w Jego ramionach na zawsze.
III Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym powróciło do Rzymu – odbyło się w dniach 14-15 października 2000 r., będąc jednym z jubileuszy stanowych w ramach trwającego wówczas Roku Świętego i Wielkiego Jubileuszu.
Najpierw jednak tradycyjnie odbył się (11-13 X w Auli Pawła VI) międzynarodowy kongres teologiczno-duszpasterski pod hasłem „Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa” z udziałem ok. 6 tys. osób. 12 października wieczorem uczestniczyli oni w Drodze Krzyżowej na Placu św. Piotra i nazajutrz we Mszy św. w Bazylice Watykańskiej.
14 X w licznych świątyniach Wiecznego Miasta odprawiano Msze św. w różnych językach dla uczestników Spotkania, po czym po południu na Placu św. Piotra ponad ćwierć miliona osób z całego świata spotkało się po raz pierwszy z Papieżem. Pięć rodzin z pięciu kontynentów podziękowało mu za zaproszenie, po czym różne osoby składały świadectwa. Na zakończenie przemówił Ojciec Święty, skupiając uwagę na głównym temacie tego spotkania, czyli dzieciach. Podkreślił, że niestety nie wszędzie są one wiosną rodziny i społeczeństwa, a w wielu krajach żyją one w bardzo trudnych warunkach. Nie zawsze chodzi tu o trudności materialne, nieraz bowiem dzieci są opuszczone czy porzucone np. przez rozwiedzionych rodziców. Dlatego Papież przypomniał ojcom i matkom o ich powołaniu „do niezwykle wzniosłej misji, jaką jest współdziałanie ze Stwórcą w przekazywaniu życia” i wezwał ich, aby nie lękali się życia. „Głoście wartość rodziny i zarazem wartość życia! Bez tych wartości nie będzie przyszłości godnej człowieka!” – podkreślił na zakończenie.
Głównym punktem tego spotkania, podobnie zresztą jak poprzednich, była Msza św. w niedzielę 15 października na Placu św. Piotra. Mimo ulewnego deszczu i zimna zgromadziła ona kilkaset tysięcy wiernych z całego świata a wraz z Ojcem Świętym sprawowało ją prawie 600 duchownych, w tym 12 kardynałów. W kazaniu Papież mówił o małżeństwie i rodzinie we wspólnocie i nauczaniu Kościoła. Podkreślił w nim m.in., że „wydając na świat dzieci małżeństwo osiąga pełny rozkwit: dokonuje się w nich uwieńczenie owej całkowitej wspólnoty życia, która czyni małżonków »jednym ciałem«”. „Dzieci nie są »dodatkiem« do życia małżeńskiego, nie są »opcją«, ale »najcenniejszym darem«, wpisanym w samą naturę związku małżeńskiego” – przypomniał Papież. Życzył rodzinom, aby ich „Jubileusz stał się dla wszystkich, którzy go przeżywają, wielkim czasem łaski. Niech będzie także dla społeczeństwa wezwaniem do refleksji nad znaczeniem i wartością tego wielkiego daru, jakim jest rodzina ukształtowana wedle Serca Bożego”.
IV Światowe Spotkanie Rodzin po raz pierwszy odbyło się bez osobistego udziału Jana Pawła II. Papież ze względu na stan zdrowia nie mógł już udać się do Manili, gdzie w dniach 22-26 stycznia 2003 rodziny z całego świata zgromadziły się pod hasłem „Rodzina chrześcijańska dobrą nowiną dla trzeciego tysiąclecia”. Jana Pawła II reprezentował tam kard. Alfonso López Trujillo.
Rodzina jest w naszych czasach uprzywilejowaną drogą dialogu pomiędzy różnymi religiami i kulturami, a zatem drogą pojednania i pokoju” – mówił Jan Paweł II podsumowując Spotkanie w Manili Nawiązując do hasła Spotkania Papież powiedział: „Tak! Wierny i płodny związek mężczyzny i kobiety pobłogosławiony przez łaskę Chrystusa stanowi autentyczną Ewangelię życia i nadziei dla ludzkości.
Spotkanie po raz pierwszy w swej historii odbyło się na kontynencie azjatyckim i składało się z dwóch etapów. Podczas pierwszych trzech dni odbywał się kongres teologiczno-duszpasterski na który przybyło sześć tysięcy delegatów z 82 krajów, a wśród nich 9 kardynałów, 193 biskupów, 320 księży i 67 teologów. Najliczniejsze delegacje przyjechały z Malezji, Singapuru, Wietnamu, Stanów Zjednoczonych i Meksyku. Sympozjum towarzyszył Kongres Córek i Synów, w którym wzięli udział młodzi ludzie od niemowlaków po 20-latków. W ciągu następnych dwóch dni uczestnicy wzięli udział w spotkaniach modlitewnych odbywających się w manilskich parafiach. W wieczornym czuwaniu modlitewnym, dzięki łączom satelitarnym, wziął udział Jan Paweł II. Papież wygłosił do zebranych specjalne orędzie.
Spotkanie zakończyła w niedzielę uroczysta Msza św. pod przewodnictwem legata papieskiego, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Rodziny kard. Alfonsa Lopeza Trujillo. W Manili Polskę reprezentowała dwudziestoosobowa delegacja z metropolitą krakowskim kardynałem Franciszkiem Macharskim i przewodniczącym Rady Episkopatu Polski ds. Rodziny, biskupem łomżyńskim Stanisławem Stefankiem na czele.