Święty Krzyż: niezwykła księga prezentowana w najstarszym polskim sanktuarium

Francuski rękopis ,,Dekretu Gracjana” z XIII wieku będzie można m.in. zobaczyć w krużgankach klasztoru Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu, gdzie od piątku 3 października będzie dostępna wystawa planszowa pt. „Piękno otwartej księgi”.

Francuski iluminowany rękopis ,,Dekretu Gracjana” (Concordia discordantium canonum) z dawnej biblioteki opactwa benedyktynów ze Świętego Krzyża znajduje się obecnie w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jest fundamentalnym dziełem prawniczym średniowiecznej Europy.

Rękopis ozdobiony 38 miniaturami figuralnymi jest przykładem piękna średniowiecznego rękopisu. Uchodził za zaginiony, a jego łysogórska proweniencja została odkryta w 2009 roku.

Manuskrypt zostanie zaprezentowany na kilkunastu wielkoformatowych fotokopiach planszowych, podczas wernisażu 3 października o godzinie 17 w krużgankach klasztoru na Świętym Krzyżu

Wówczas będzie także można wysłuchać prelekcji, które wygłoszą: prof. dr hab. Krzysztof Bracha (Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk), dr hab. prof. PAN Jerzy Kaliszuk (Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk) oraz dr Arkadiusz Adamczuk (Biblioteka Uniwersytecka KUL).

Tekst dzieła powstał w Bolonii w latach 1140 – 1150. Za jego autora uważa się mnicha z bolońskiego klasztoru kamedułów św. Feliksa i św. Nabora o imieniu Gracjan, urodzonego na początku XII wieku. Wiadomo o nim bardzo niewiele. W roku 1143 służył pomocą prawną w pewnym procesie przed sądem kościelnym. Tradycja bolońskiej szkoły prawa kanonicznego określa Gracjana jako magistra. Zmarł prawdopodobnie około roku 1150.

Tekst Dekretu stanowi kamień milowy w rozwoju kanonistyki. W dziele tym autor, po raz pierwszy w historii, uporządkował ogromny materiał prawny, jaki powstał w ciągu dziejów Kościoła. Dekrety soborów, papieży i inne orzeczenia czasami były ze sobą sprzeczne. Dopiero zastosowanie przez Gracjana nowoczesnej wówczas metody scholastycznej, polegającej na rozumowej analizie źródła, pozwoliło na usunięcie tych sprzeczności. Przez całe średniowiecze i czasy nowożytne był jednym z podstawowych podręczników prawa kanonicznego.