Szamotuły: uroczyste ogłoszenie kolegiaty szamotulskiej Bazyliką Mniejszą

Kolegiata w Szamotułach, jeden z najbardziej monumentalnych gotyckich kościołów Wielkopolski, został uroczyście ogłoszony Bazyliką Mniejszą. Dekret watykańskiej Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, nadający sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia tę godność, został odczytany w sobotę 20 września wieczorem podczas Mszy św., której przewodniczył metropolita poznański abp Stanisław Gądecki.

Metropolita poznański prosił o nadanie godności Bazyliki Mniejszej ze względu na znaczenie, jakie dla archidiecezji ma szamotulskie sanktuarium. W watykańskim dokumencie podpisanym przez kard. Antonia Cañizaresa Lloverę, a datowanym na 13 maja 2014 r., czytamy, że Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, na mocy szczególnych pełnomocnictw udzielonych przez papieża Franciszka, podniosła do tytułu i godności bazyliki mniejszej sanktuarium poświęcone Bogu ku czci Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława biskupa w Szamotułach, nadając mu bardzo chętnie wszystkie prawa i przywileje liturgiczne.

Papieski dokument odczytał ks. kanonik Andrzej Grabański, prepozyt kapituły kolegiackiej w Szamotułach i proboszcz szamotulskiej parafii w latach 2004-2012. 20 września – w dzień uroczystości – przypadła 44. rocznica koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Pocieszenia przez kard. Stefana Wyszyńskiego.

W homilii przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wyjaśnił, że Bazylika Mniejsza to tytuł honorowy nadawany niektórym kościołom ze względu na ich znaczenie historyczne i religijne, przyrównujący je do Bazylik Większych Rzymu, czyli kościołów papieża, Bazylik św. Jana na Lateranie, św. Piotra na Watykanie, św. Pawła za Murami i Matki Bożej Większej.

Zaznaczył przy tym, że według obowiązujących przepisów dekretu „O tytule Bazyliki Mniejszej” ogłoszonego w 1989 r., „papieże obdarzają takim tytułem kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, liturgiczną, pielgrzymkową i duszpasterską, podkreślając ich ściślejszy związek z katedrą św. Piotra”.

Abp Gądecki przypomniał też, że po raz pierwszy tytuł Bazyliki Mniejszej został nadany przez papieża Piusa VI w 1783 r. kościołowi św. Mikołaja w Tolentino, a obecnie w Polsce takim przywilejem cieszy się 130 kościołów, w tym 11 bazylik archikatedralnych, 10 katedralnych i 5 konkatedralnych.

Metropolita poznański ustanowił również dodatkowy dzień odpustu przysługujący szamotulskiej Bazylice Mniejszej, wyznaczając go na 20 września. Ponadto nawiedzający ją wierni będą mogli uzyskać odpust zupełny w dzień liturgicznej celebracji tytułu kościoła (8 maja) i w ostatnią niedzielę sierpnia, w uroczystość św. Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) oraz w dzień wspominający nadanie tytułu i godności bazyliki (26 maja). Każdy wierny będzie też mógł wybrać sobie jeden dzień w roku, kiedy przyjmie w tej bazylice dar odpustu zupełnego.

– W tym historycznym momencie, w którym wskazujemy na bazylikę jako na szczególne miejsce miłosierdzia Bożego, miejsce przebaczenia, miejsce, w którym człowiek z powrotem odzyskuje godność dziecka Bożego, chciałbym bardzo serdecznie podziękować Ojcu Świętemu Franciszkowi za jego hojność w stosunku do szamotulskiej kolegiaty – podkreślił abp Gądecki.

W archidiecezji poznańskiej tytuł Bazyliki Mniejszej posiadały dotąd cztery świątynie: katedra poznańska (od 1962 r.), sanktuarium Matki Bożej na Świętej Górze koło Gostynia (od 1970 r.), poznańska fara (od 2010 r.) oraz kolegiata św. Mikołaja w Lesznie (2013 r.).

Jak zaznaczył w rozmowie z KAI ks. dr hab. Maciej Szczepaniak, rzecznik Kurii Metropolitalnej w Poznaniu, nadanie tytułu Bazyliki Mniejszej nakłada liczne obowiązki liturgiczno-pastoralne na duszpasterzy. – Świątynia taka powinna być szczególnym miejscem nieustającej modlitwy, stanowiąc wzór dla innych kościołów. Winna w niej dokonywać się też formacja liturgiczna wiernych poprzez zakładanie grup animacji liturgicznej, organizowanie specjalistycznych kursów czy też cykli spotkań – przypomniał ks. Szczepaniak.

– Należy również przykładać szczególną wagę do studium i rozpowszechnienia dokumentów Ojca Świętego i Stolicy Apostolskiej, zwłaszcza tych dotyczących świętej liturgii. Duszpasterze natomiast powinni zadbać, by wierni umieli śpiewać w języku łacińskim Credo i Ojcze nasz, według śpiewu gregoriańskiego, czyli zgodnie z rzymską liturgią – podkreślił rzecznik Kurii.

Jak wyjaśnił KAI ks. kan. Mariusz Marciniak, obecny proboszcz Bazyliki Mniejszej w Szamotułach, duchowym przygotowaniem do tej uroczystości był dla parafian Tydzień Maryjny, poprzedzający tegoroczny odpust obchodzony w ostatnią niedzielę sierpnia. – Natomiast w niedziele września poprzedzające to historyczne dla naszej parafii i całego miasta wydarzenie zaproponowaliśmy mieszkańcom spotkania poświęcone historii kolegiaty oraz bazyliki i znaczenia tego tytułu – dodaje proboszcz.

Kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa i Męczennika, wzniesiony w pierwszej połowie XV w., jest jednym z najbardziej monumentalnych gotyckich kościołów Wielkopolski. W 1542 r. bp Sebastian Branicki podniósł go do godności kolegiaty i erygował przy nim kapitułę kolegiacką, która przetrwała do XIX w. Godność tę przywrócił świątyni metropolita poznański w 2000 r.

Świątynia jest również sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, zwanej Szamotuł Panią. Słynący łaskami wizerunek Maryi z pierwszej połowy XVII w. znajduje się w nawie południowej świątyni, w wykonanej w 1988 r. kopii ołtarza Matki Bożej z 1701 r. Cudowny obraz koronował w 1970 r. kard. Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia.