Toruń: międzynarodowa konferencja akademicka o doświadczeniu modlitwy

Człowiek szuka Boga, wyczuwając w Nim miłosierdzie i dobroć – powiedział ks. prof. dr hab. Dariusz Kotecki, dziekan Wydziału Teologicznego UMK, otwierając 14 czerwca kolejną, szóstą już edycję Teologiczno-Etnologicznej Konferencji Akademickiej, zatytułowaną „A human: prayer and meditation”. Odbyła się ona na tym wydziale i w tym roku była poświęcona doświadczeniu modlitwy w życiu człowieka.

Ks. dziekan we wstępie zauważył, że modlitwa towarzyszy doświadczeniu ludzkiemu od samego początku, i to nie tylko chrześcijanom. Na dowód tego przytoczył dwie starożytne modlitwy: Egipcjanina proszącego o odzyskanie wzroku i mieszkańca Mezopotamii, pragnącego wyzwolenia z dramatycznej sytuacji.

Obrady toczące się w języku angielskim otworzył dr Rafał Beszterda z Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej UMK. Wskazał on, że człowiek, zagubiony we wszechświecie, poszukuje Absolutu i Mistrza. Scharakteryzował również krótko modlitwę medytacji i kontemplacji.

W wykładzie zatytułowanym „Spirituality in Polish psychology” dr hab. Paweł Izdebski z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy przedstawił wiele współczesnych definicji duchowości i religijności, kładąc nacisk na ich aspekt personalny. Zaznaczył, że człowiek niejednokrotnie szuka sensu swojego życia, poczucia bezpieczeństwa, poza sobą samym – stąd potrzeba nawiązania relacji z siłą wyższą. Opisując narzędzia badawcze, służące opisywaniu duchowości, zwrócił uwagę na to, że polska psychologia w dużej mierze korzysta z doświadczeń badaczy zagranicznych, często protestanckich. Postulował, aby wypracować takie narzędzia, które w lepszym stopniu uwzględniać będą nasz kontekst kulturowy.

Doc. dr Saša Horvat z Wydziału Teologicznego w Rijece rozpatrywał doświadczenie ludzkiej modlitwy z perspektywy nauki, filozofii i wiary. Przedłożył on m.in. wyniki eksperymentu na temat pracy mózgu u osoby modlącej się. Okazało się, że podczas modlitwy intensywnie pracuje ośrodek odpowiedzialny za mowę. Tak jak przypominał papież Benedykt XVI, człowiek jest „capax Dei” – otwarty na Boga, na wejście z Nim w relację. Z drugiej jednak strony, choć na temat modlitwy można wypowiadać się z perspektywy wielu gałęzi nauki, pozostaje ona w jakimś stopniu tajemnicą – podkreślił prelegent.

„O modlitwie najwięcej ma do powiedzenia ten, kto się modli” – zauważył ks. prof. dr hab. Mirosław Mróz z WT UMK. Przedstawił on myśl św. Tomasza z Akwinu – mistrza duchowego, egzegety, kapłana i poety – zawartą w komentarzu do Listu św. Pawła Apostoła do Efezjan i będącą swoistą „szkołą modlitwy”. Akwinata charakteryzuje w nim modlitwę prośby, dziękczynienia i uwielbienia. Prelegent zaznaczył, że istotą modlitwy u św. Tomasza jest relacja z Bogiem jako Ojcem. Święty postuluje przejście od postawy niewolniczej do postawy zaufania i pokory, wymienia też wiele powodów, za które człowiek może dziękować swemu Stwórcy. Zaznacza on także ważną rolę modlitwy za innych.

Kolejną częścią konferencji były trzy panele dyskusyjne. Pierwszy z nich był spojrzeniem na modlitwę z perspektywy psychologicznej i dotyczył m.in. nerwicy eklezjogennej, roli modlitwy w wychodzeniu z uzależnień oraz popularności Mszy św. z modlitwą o uzdrowienie. W drugim panelu prelegenci pochylili się nad doświadczeniem modlitwy u takich osób, jak św. Faustyna, św. Charbel czy też Tomasz Merton i Adrienne von Speyr. Trzeci z paneli dotyczył przełożenia modlitwy na praktykę, m.in. radzenia sobie z rozproszeniami, potrzeby angażowania się chrześcijan w życie społeczne, ale też roli modlitwy w zachowaniu tożsamości narodowej czy kształtowaniu postaw modlitewnych przez odbiór dzieł sztuki sakralnej. Każdy z paneli zakończył się dyskusją.