Toruń: XX Colloquia Torunensia o prawach kobiet

Prawom kobiet poświęcone były tegoroczne spotkanie z cyklu Colloquia Torunensia. Debata pt. „Spór o prawa kobiet” odbyła się w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego w Toruniu.

Konferencję otworzył prezydent Torunia Michał Zaleski. Wskazał, że Toruń od lat znany jest z troski o poszukiwanie prawdy i z dialogu prowadzącego do pojednania. Prof. Ryszard Wiśniewski, moderator debaty zwrócił uwagę na fakt, że dyskusja na temat praw kobiet jest bardzo aktualna i dotyka wielu płaszczyzn życia społecznego. – Czy spór o prawa kobiet nie jest sztuczny? Czy rzeczywiście prawa kobiet są dzisiaj ograniczone? – pytał prof. Wiśniewski. Tegoroczna debata jest okazją do przyjrzenia się temu problemowi.

– Prawa człowieka nie są przedmiotem dyskusji. Tymczasem o prawach kobiet się dyskutuje. Czy zatem to znaczy, że kobieta nie jest człowiekiem? – pytała prof. Magdalena Środa. Analizując kształtowanie się poglądów filozoficznych i uwarunkowań kulturowych prof. Środa wskazywała, że kobieta często była traktowana jako niższa w godności. Podkreśliła, że chodzi o to, by społeczeństwo obywatelskie było zrównoważone. Skoro wszyscy chcemy, by społeczeństwo, gospodarka itp. się rozwijały koniecznym jest włączenie kobiety do życia społecznego, do debaty, chociażby z powodu różnorodności.

Ks. prof. Paweł Bortkiewicz odniósł się do osoby św. Jana Pawła II, który często nazywany jest papieżem praw człowieka. Podkreślił, że spór o prawa kobiet nie dotyczy uznania godności kobiety, czy jej człowieczeństwa, co do tego nie ma wątpliwości. Chodzi raczej o kwestie, w których żąda się praw naruszających prawa innych. Chodzi choćby o prawo do aborcji itp. – Spór dotyczy nie tyle istnienia praw, ale ich rozumienia – mówił ks. prof. Bortkiewicz. Prelegent zaznaczył, że Kościół nie może zgodzić się na to, że prawo do aborcji jest prawem kobiety. Znaczyłoby to, że zabijanie czynimy prawem.

Dr Marcin Kilanowski poruszył problem ideologii gender w sporze o prawa kobiet. Nie wolno spłycać dyskusji o prawach kobiet do postulatu odzyskania wolności i równości. Chodzi o ukazanie aspektów wolności. Jak tę wolność wykorzystać, co z wolnością, którą mamy uzyskać z robić. Chodzi bowiem nie tylko o wolność od strony negatywnej, a więc wolność od czegoś, ale także o wolność pozytywną, wolność do. Owa wolność do jest zasadniczym przedmiotem dyskusji o prawach kobiet. Redefiniowanie pojęć, chociażby pojęcia człowieka niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw. Należy zmieniać prawo, a nie redefiniować pojęcie człowieka. Historia zna przypadki, kiedy zmienianie definicji człowieka prowadziło do ludobójstw i niewolnictwa.

Dr Aneta Gawkowska podkreśliła, że o wolność i równość kobiety trzeba walczyć i trzeba o tym debatować. Zwróciła uwagę, że wśród uczestników spotkania nie ma wątpliwości, co do tego, że istnieje zgoda, co do potrzeby mówienia o prawach kobiet. Jest jednak wiele regionów świata, w których nie ma zgody, co do godności, równości i wolności kobiet. Jest więc wiele jeszcze do zrobienia.

Ks. prof. Marian Machinek zaznaczył, że spór o prawa kobiet dotyczy kwestii definiowania. Kościół katolicki zgadza się, że istnieje wiele stereotypów dotyczących płci, ale nie ma zgody, co do tego, że płeć jest stereotypem. Kościół nie akceptuje niewolnictwa kobiet, obrzezania kobiet, przemocy itp., ale nie może także zaakceptować stanowiska głoszącego, że destrukcja rodziny ma pozytywny wpływ na rozwój społeczeństwa. – Kościół odrzucając gender nie jest za przemocą względem kobiet, ale po prostu nie chce dać się owinąć tęczową flagą – mówił ks. prof. Machinek. – To jest sedno sporu o prawa kobiet – dodał.

Podsumowaniem debaty była bardzo żywa dyskusja podczas, której uczestnicy mogli zadawać pytania. Podjęto m.in. problem tzw. konwencji przemocowej oraz szacunku względem każdego człowieka. Bardziej potrzeba budowania postawy szacunku i miłości niż zwykłej walki o równość.

W tegorocznym publicznym panelu dyskusyjnym udział wzięli: ks. prof. Paweł Bortkiewicz – etyk, teolog (UAM, WSKSiM), dr hab. Aleksandra Derra – filozof feminizmu (UMK), dr Aneta Gawkowska – socjolog feminizmu (UW), dr Marcin Kilanowski – filozof polityki, prawnik (UMK), ks. prof. Marian Machinek – bioetyk, teolog (UWM) i prof. Magdalena Środa – etyk, filozof (UW).

Organizatorami cyklu spotkań są: Rektor UMK, Prezydent Torunia, Biskup Toruński oraz Prezes Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Organizatorzy każdego roku proponują ciekawe debaty na temat palących problemów społecznych. Zapraszają także przedstawicieli różnych światopoglądów, co wskazuje na otwartość i gotowość podejmowania dyskusji w celu budowania lepszego świata.

Colloquia Torunensia nawiązują do tradycji historycznego wydarzenia: Colloquium Charitativum z 1645 roku. Wówczas zgromadzeni w Toruniu teolodzy katoliccy, luterańscy i kalwińscy podjęli wysiłek przywrócenia jedności między Kościołami, które reprezentowali. Debata miała wielką wartość ekumeniczną i pozytywnie zapisała się w historii kontaktów pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi.

W 1995 r., w 350. rocznicę Colloquium Charitativum, Kuria Diecezjalna Toruńska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Urząd Miasta Torunia i Towarzystwo Naukowe w Toruniu podjęły inicjatywę wznowienia braterskiego dialogu. Dzięki współpracy władz kościelnych i samorządowych już po raz 20 zostały zorganizowane jesienne spotkania naukowe, których tematyka dotyczy dialogu społecznego i międzykulturowego.