Tradycyjne „Jedlińskie Zapusty” na liście UNESCO?

Tradycyjne "Jedlińskie Zapusty" połączone z obrzędem "Ścięcia Śmierci" ma szansę na wpisane na listę UNESCO. Ten wywodzący się z XVI stulecia obrzęd ludowy jest jedynym tego typu w Polsce, a nawet Europie. Jako pierwszy opisał go ks. Jan Kloczkowski, ówczesny proboszcz podradomskiej parafii Jedlińsk.

Agnieszka Gryzek, dyrektor Gminnego Centrum Kultury i Kultury Fizycznej w Jedlińsku poinformowała, że pomysłodawcą zgłoszenia obrzędu na listę UNESCO było Państwowe Muzeum Etnograficzne. – Nasza współpraca trwa od kilku lat. Jeżeli uda się nam uzyskać wpis na listę dziedzictwa niematerialnego UNESCO, będzie to bardzo istotna rzecz, jeśli chodzi o promocję tego widowiska nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Według przedstawicieli muzeum szanse na to są duże – powiedziała dyrektor Agnieszka Gryzek.

Wydarzenie kończące karnawał, które nosi nazwę "Ścięcie Śmierci – Jedlińskie Zapusty" odbędzie się w najbliższy wtorek, 17 lutego. Jest jedynym tego typu wydarzeniem kulturalnym w Polsce i Europie.

Widowisko swoim rodowodem sięga XVI stulecia i jest nadal kultywowane w Jedlińsku na pamiątkę "prawa miecza", które Jedlińsk otrzymał przy lokacji miasta w 1530 roku. Badacze twierdzą, że na obrzęd "Ścięcia Śmierci" duży wpływ miała szkoła ariańska istniejąca w Jedlińsku w latach 1560-1630 oraz szkoła wyższa funkcjonująca w latach 1630- 1655. W ówczesnych czasach w Jedlińsku przebywało bowiem wielu kleryków, historyków i żaków.

Widowisko mogło wziąć swój początek od igrzyska żakowskiego, tj. ścięcia kukły symbolizującej śmierć. – Widowisko zachowało swoją pierwotną formę, dlatego jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Należy zaznaczyć, że wszystkie role (nawet kobiece) w widowisku są odtwarzane przez mężczyzn – mówi Agnieszka Gryzek.

Od godzin południowych na ulicach Jedlińska pojawia się wiele barwnych postaci. Są to na przykład: diabły, baby, Cyganki, rybacy, krakowianki i wiele innych. Swawole przebierańców stanowią tylko wstęp do właściwej części wydarzenia jakim jest "Ścięcie Śmierci". Jest to sąd nad śmiercią, która krzywdzi ludzi. Po wielu oskarżających wystąpieniach poszczególnych świadków zapada wyrok, który jest skazujący. Pojawia się kat, który pozbawia śmierć życia.

– Wydarzenie jest żywiołową zabawą, która wyzwala najlepsze wartości społeczne. Jest ono zwierciadłem regionu i miejscowości. W ostatni wtorek karnawału pojawiają się w Jedlińsku przedstawiciele prasy, telewizja, historycy i etnografowie. Tego dnia Jedlińsk odwiedza wielu turystów z całego kraju – mówi dyrektor Gryzek.

Widowisko plenerowe prezentowane jest zawsze w ostatni wtorek karnawału. W roku 2015 przypada ono 17 lutego. W trakcie wydarzenia odbędzie się jarmark twórców ludowych, będą miały miejsce występy kapeli ludowych i zespołów muzycznych. Dodatkowym, bardzo istotnym elementem świętowania, będzie prezentacja obrzędu zapustowego z innego regionu Polski. Tym razem prezentował się będzie zespół obrzędowy MAKOWIANKA z Makowa Mazowieckiego.