Trwają obchody 79. rocznicy pogromu Żydów w Kielcach

Spotkania w miejscu tragedii z 1946 r., międzyreligijna modlitwa, debaty o zadaniach pamięci i procesach pamięciowych na temat trudnej historii, spotkania autorskie i in. złożyły się na obchody 79. rocznicy pogromu Żydów w Kielcach, które trwają 4 i 5 lipca. Organizatorem obchodów jest Stowarzyszenie im. Jana Karskiego, przy współudziale innych podmiotów.

Wydarzenia z 4 lipca 1946 r., które rozegrały się w kamienicy przy ul. Planty 7, których impulsem stała się m.in. pogłoska o mordzie rytualnym, doprowadziły do śmierci 42 Żydów ocalałych z Zagłady. Pogrom kielecki stał się jednym z najważniejszych symboli powojennego antysemityzmu w Polsce i hasłem do ogromnej żydowskiej emigracji. Do dziś pozostaje bolesnym, ale nieodzownym elementem pamięci zbiorowej.

Główne uroczystości rocznicowe odbyły się wczoraj 4 lipca na Cmentarzu Żydowskim w Kielcach w dzielnicy Pakosz. Tam uczestnicy, w tym biskup kielecki Jan Piotrowski, modlili się międzyreligijną modlitwą w intencji ofiar. Obecni byli delegaci środowisk żydowskich, w tym Gminy Wyznaniowej z Katowic, reprezentanci IPN, delegacje władz.

Modlitwę odmówili przedstawiciele judaizmu oraz Kościołów katolickiego i ewangelicko-metodystycznego. Zapalono znicze, złożono – żydowskim zwyczajem – kamienie pamięci na grobie ofiar.

Bogdan Białek, założyciel Stowarzyszenia im. Jana Karskiego oraz Michał Skotnicki, wicewojewoda świętokrzyski apelowali o pokój na świecie, o wygaszanie zła i strzeżenie pamięci – dla historii oraz prewencyjnie, aby nie powtarzały się tego rodzaju tragiczne wydarzenia.

Integralnym elementem uroczystości było odczytanie w językach polskim, hebrajskim i angielskim inskrypcji na temat przebiegu pogromu oraz listy ofiar. Symbolicznie odbyło się to przed kamienicą przy ulicy Planty 7, gdzie mieszkali zamordowani Żydzi. Zapalono również znicze przy „kamieniach pamięci” oraz złożono kwiaty i wieńce przy tablicy upamiętniającej ofiary pogromu. Kwiaty przed kamienicą przy ulicy Planty 7, poza członkami Solidarności, złożyli również m.in. pracownicy kieleckiej delegatury IPN oraz przedstawiciele powiatu kieleckiego. Wieniec upamiętniający ofiary wydarzeń z 1946 r. w Kielcach przekazał także prezydent RP Andrzej Duda.

Następnie uroczystości przeniosły się przed pomnik Menora, miejsce pamięci Żydów zamordowanych w czasie Holocaustu i likwidacji kieleckiego getta.

Wśród wydarzeń towarzyszących, w przeddzień rocznicy pogromu, czyli 3 lipca w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu nastąpił pokaz filmu dokumentalnego „Amnezja” i spotkanie z reżyserem Piotrem Piwowarczykiem. Film to osobista podróż autora, powracającego do rodzinnych Kielc, by odkryć rolę swojego dziadka w wydarzeniach z 1946 roku.

Z kolei dzisiaj – w sobotę 5 lipca – w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu odbędzie się spotkanie Bogdana Białka z Mateuszem Pakułą, kielczaninem, autorem książki „Skóra po dziadku”, nominowanej do Nagrody Literackiej Nike. Wydarzenie zaplanowano jako „rozmowę o pamięci, dziedziczeniu i odpowiedzialności”, którą poprowadzi założyciel Instytutu Kultury Spotkania i Dialogu – Bogdan Białek.