Twórca doskonale osobny
04 lutego 2013 | 13:46 | tk, led (KAI) / br Ⓒ Ⓟ
Rozproszone dotąd artykuły Jerzego Nowosielskiego – zmarłego 2 lata temu wybitnego malarza, prawosławnego teologa i myśliciela – ukazały się właśnie nakładem wydawnictwa Znak pt. „Zagubiona bazylika. Refleksje o sztuce i wierze”.
„Książka zawiera m.in. teksty kluczowe dla rozumienia sztuki sakralnej czy duchowości Wschodu” – pisze autorka opracowania Krystyna Czerni.
W tomie opublikowano rozproszone artykuły Nowosielskiego: rozprawy, eseje, wstępy do katalogów, wykłady, w tym aż dwadzieścia cztery teksty nigdy dotąd nie publikowane, spisane z rękopisów zachowanych w pracowni artysty. Artykuły dotyczą m.in. teologii i historii prawosławia, współczesnej sztuki sakralnej, zagadnień ekumenizmu. W rozdziale „Mistrzowie i uczniowie” artysta opisuje sylwetki m.in. Jana Matejki, Tadeusza Kantora, Andrzeja Wróblewskiego, Stanisława Rodzińskiego.
„Jerzy Nowosielski, twórca doskonale 'osobny’ – zarówno w dziejach polskiego malarstwa, jak i myśli teologicznej – to osobowość nie mieszcząca się w żadnych przedziałach wyznaniowych, ani w szufladkach, wypełnianych z upodobaniem przez historyków sztuki” – pisze Krystyna Czerni.
Wybitna znawczyni twórczości i myśli Nowosielskiego zwraca uwagę, że artysta „pisał o wierze w sztukę i o sztuce wiary, zgłębiając zarówno estetyczny wymiar religii, jak i duchowy wymiar sztuki. W obu szukał Prawdy i Ducha”.
Książka zawiera m.in. artykuły, które – jak zaznacza autorka opracowania – weszły na stałe do kanonu polskiej myśli o sztuce i ikonie. Eseje „Między Kaabą i Parthenonem”, „Mistagogia malowanego wyobrażenia Ukrzyżowanego”, „Ucieczka na pustynię” czy „Inność prawosławia” muszą wziąć pod uwagę wszyscy piszący po Nowosielskim o sztuce sakralnej czy duchowości Wschodu – zaznacza Czerni.
„Rdzeniem wiary stało się dla niego Wcielenie Chrystusa – centralne wydarzenie w dziejach Kosmosu. Cała reszta: formowanie się poszczególnych religii, burzliwe dzieje Kościołów, wszelkie herezje, schizmy i rozłamy – były dla niego zaledwie historyczną konsekwencją, ludzką, jakże ułomną reakcją na niesłychany fakt Wcielenia” – czytamy we wstępie.
Wydany właśnie zbiór tekstów Nowosielskiego to, jaki zaznaczają wydawcy, „niezwykłą i boleśnie celna diagnoza naszej współczesności – opowieść o utraconej wrażliwości religijnej, o odarciu z tajemnicy nawet religii, o zagrożeniach kultury wyzbytej tęsknot metafizycznych”.
Jerzy Nowosielski, „Zagubiona bazylika. Refleksja o sztuce i wierze”. Wstęp i redakcja Krystyna Czerni. Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.
***
Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie. Z pochodzenia był Łemkiem, wychowanym na styku dwóch kultur: Wschodu i Zachodu. Formalnie przynależał do Kościoła prawosławnego, wyrażają przywiązanie do Kościoła grekokatolickiego.
Był wybitnym malarzem religijnym. Zaprojektował i namalował polichromie i wystroje kilkudziesięciu świątyń katolickich i prawosławnych, m.in. monumentalną polichromię w krakowskiej cerkwi prawosławnej oraz malarstwo i wystrój cerkwi greckokatolickiej w Białym Borze na Pomorzu Zachodnim.
Ponadto był autorem polichromii w świątyniach rzymskokatolickich, jest twórcą m.in. Ikony Krzyża Zbawiciela Miłosiernego.
Był myślicielem i jednym z najwybitniejszych w Polsce znawców teologii wschodniej. Twórczo rozwijał dziedzictwo myślowe wschodniego chrześcijaństwa, czego przykładem są m.in. książkowe wywiady-rzeki „Wokół ikony” i „Mój Chrystus”.
Od urodzenia związany był z Krakowem. Do 1993 r. wykładał w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych.
Jego prace pokazywano na wielu wystawach krajowych i zagranicznych, m.in. w Paryżu, Londynie, Wiedniu, Sztokholmie, Moskwie czy Santiago de Compostela.
Jerzy Nowosielski zmarł 21 lutego 2011 r. w Krakowie w wieku 88 lat.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.