Drukuj Powrót do artykułu

Twórca doskonale osobny

04 lutego 2013 | 13:46 | tk, led (KAI) / br Ⓒ Ⓟ

Rozproszone dotąd artykuły Jerzego Nowosielskiego – zmarłego 2 lata temu wybitnego malarza, prawosławnego teologa i myśliciela – ukazały się właśnie nakładem wydawnictwa Znak pt. „Zagubiona bazylika. Refleksje o sztuce i wierze”.

„Książka zawiera m.in. teksty kluczowe dla rozumienia sztuki sakralnej czy duchowości Wschodu” – pisze autorka opracowania Krystyna Czerni.

W tomie opublikowano rozproszone artykuły Nowosielskiego: rozprawy, eseje, wstępy do katalogów, wykłady, w tym aż dwadzieścia cztery teksty nigdy dotąd nie publikowane, spisane z rękopisów zachowanych w pracowni artysty. Artykuły dotyczą m.in. teologii i historii prawosławia, współczesnej sztuki sakralnej, zagadnień ekumenizmu. W rozdziale „Mistrzowie i uczniowie” artysta opisuje sylwetki m.in. Jana Matejki, Tadeusza Kantora, Andrzeja Wróblewskiego, Stanisława Rodzińskiego.

„Jerzy Nowosielski, twórca doskonale 'osobny’ – zarówno w dziejach polskiego malarstwa, jak i myśli teologicznej – to osobowość nie mieszcząca się w żadnych przedziałach wyznaniowych, ani w szufladkach, wypełnianych z upodobaniem przez historyków sztuki” – pisze Krystyna Czerni.

Wybitna znawczyni twórczości i myśli Nowosielskiego zwraca uwagę, że artysta „pisał o wierze w sztukę i o sztuce wiary, zgłębiając zarówno estetyczny wymiar religii, jak i duchowy wymiar sztuki. W obu szukał Prawdy i Ducha”.

Książka zawiera m.in. artykuły, które – jak zaznacza autorka opracowania – weszły na stałe do kanonu polskiej myśli o sztuce i ikonie. Eseje „Między Kaabą i Parthenonem”, „Mistagogia malowanego wyobrażenia Ukrzyżowanego”, „Ucieczka na pustynię” czy „Inność prawosławia” muszą wziąć pod uwagę wszyscy piszący po Nowosielskim o sztuce sakralnej czy duchowości Wschodu – zaznacza Czerni.

„Rdzeniem wiary stało się dla niego Wcielenie Chrystusa – centralne wydarzenie w dziejach Kosmosu. Cała reszta: formowanie się poszczególnych religii, burzliwe dzieje Kościołów, wszelkie herezje, schizmy i rozłamy – były dla niego zaledwie historyczną konsekwencją, ludzką, jakże ułomną reakcją na niesłychany fakt Wcielenia” – czytamy we wstępie.

Wydany właśnie zbiór tekstów Nowosielskiego to, jaki zaznaczają wydawcy, „niezwykłą i boleśnie celna diagnoza naszej współczesności – opowieść o utraconej wrażliwości religijnej, o odarciu z tajemnicy nawet religii, o zagrożeniach kultury wyzbytej tęsknot metafizycznych”.

Jerzy Nowosielski, „Zagubiona bazylika. Refleksja o sztuce i wierze”. Wstęp i redakcja Krystyna Czerni. Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.

***

Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie. Z pochodzenia był Łemkiem, wychowanym na styku dwóch kultur: Wschodu i Zachodu. Formalnie przynależał do Kościoła prawosławnego, wyrażają przywiązanie do Kościoła grekokatolickiego.

Był wybitnym malarzem religijnym. Zaprojektował i namalował polichromie i wystroje kilkudziesięciu świątyń katolickich i prawosławnych, m.in. monumentalną polichromię w krakowskiej cerkwi prawosławnej oraz malarstwo i wystrój cerkwi greckokatolickiej w Białym Borze na Pomorzu Zachodnim.

Ponadto był autorem polichromii w świątyniach rzymskokatolickich, jest twórcą m.in. Ikony Krzyża Zbawiciela Miłosiernego.

Był myślicielem i jednym z najwybitniejszych w Polsce znawców teologii wschodniej. Twórczo rozwijał dziedzictwo myślowe wschodniego chrześcijaństwa, czego przykładem są m.in. książkowe wywiady-rzeki „Wokół ikony” i „Mój Chrystus”.

Od urodzenia związany był z Krakowem. Do 1993 r. wykładał w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych.

Jego prace pokazywano na wielu wystawach krajowych i zagranicznych, m.in. w Paryżu, Londynie, Wiedniu, Sztokholmie, Moskwie czy Santiago de Compostela.

Jerzy Nowosielski zmarł 21 lutego 2011 r. w Krakowie w wieku 88 lat.

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.