W diecezjalnej książnicy uratowano kolejne starodruki

W sandomierskiej Bibliotece Diecezjalnej zakończona została m.in. konserwacja i digitalizacja kilkudziesięciu starodruków – inkunabułów, czyli książek wydrukowanych przed 1500 rokiem i woluminów sprzed 1800 roku oraz oczyszczenie zbioru ponad 8 tys. starodruków, które pochodzą ze skasowanych w XIX w. klasztorów.

W ramach projektu „Konserwacja, opracowanie, digitalizacja 50 starych druków z Biblioteki Kapituły w Sandomierzu” uratowanych zostało 5 inkunabułów – książek wydrukowanych przed 1500 rokiem oraz 45 woluminów sprzed 1800 roku.
Jak informuje ks. Piotr Tylec, dyrektor Biblioteki Diecezjalnej, tematyka zabytkowych ksiąg jest niezwykle ciekawa, bowiem większość z nich skupia się wokół kwestii medycznych – chirurgii, anatomii, farmaceutyki, itp. Z tej racji posiadają one liczne ryciny i grafiki, które ubogacają tekst i są ważnym źródłem wiedzy.

– Śmiało można powiedzieć, iż jest to jeden z najbardziej unikatowych księgozbiorów medycznych, który przechowywane jest w zbiorach kościelnych naszej ojczyzny – podkreśla dyrektor.

Pozostałe książki zasadniczo koncentrują się na tematyce historycznej, zarówno powszechnej, jak i kościelnej. Obejmują one zarówno podręczniki i kompendia, ale również szczegółowe opracowania monograficzne.

Natomiast pięć inkunabułów opatrzonych jest superekslibrisami, czyli znakami własnościowymi umieszczonymi na oprawie. Wśród nich znajduje się jeden unikatowy, zawierający nieznany herb Jana Łaskiego młodszego, jednego z najwybitniejszych polskich działaczy reformacji.

Powyższy księgozbiór po konserwacji poddany został opracowaniu według zasad Centralnego Katalogu Bibliotek Naukowych NUKAT.

– Ostatnim etapem projektu była digitalizacja i udostępnienie kolekcji. Łącznie woluminy miały prawie 30 tys. stron i tyleż wykonano skanów. Udostępniono je w największej polskiej bibliotece cyfrowej – Polona. Z pozycji tych można korzystać bezpłatnie. Koszty tego zadania wyniosły 275 547 zł, z czego Ministerstwo Edukacji i Nauki dofinansowało 248 000 zł – informuje dyrektor biblioteki.

Drugim projektem było „Zapewnienie dostępu do zbioru starych druków: dezynfekcja, dezynsekcja, udostępnienie inwentarzy”. Polegał on na oczyszczeniu zbioru starych ksiąg z całego magazynu, który przez lata został zarażony infekcją typu biologicznego.

Kolekcja ta obejmowała 8150 woluminów (około 450 metrów bieżących), które w większości trafiły do biblioteki ze skasowanych w XIX w. klasztorów położonych na terenie ówczesnej diecezji sandomierskiej (m.in. pijarów i bernardynów z Radomia, czy dominikanów i franciszkanów z Sandomierza).

– Z oczyszczonych woluminów bezpiecznie będą mogli korzystać pracownicy książnicy oraz zainteresowane nimi osoby. Przygotowane inwentarze udostępnione zostały w Cyfrowej Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu (kolekcja „katalogi i inwentarze”). Koszt tego projektu opiewał na sumę 226 575 zł, z czego 203 500 zł pochodziło ze środków ministerialnych – dodaje ks. Piotr Tylec.

Z Biblioteką Diecezjalną ściśle współpracuje Archiwum Diecezji Sandomierskiej. W ramach wspólnego projektu porządkowaniu poddano dalszą część zespołu archiwalnego sandomierskiej Kurii Diecezjalnej. Obejmowało ono cztery serie akt: ogólne duchowieństwa, biskupów, personalne księży diecezji sandomierskiej) oraz parafii wydzielonych do diecezji radomskiej w 1992 r. Zadanie to Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych dofinansowała kwotą 35 233 zł.
Diecezjalna książnica od kilku lat podejmuje kolejne działania związane z konserwacją, zabezpieczeniem i udostępnianiem swoich zbiorów. Pozyskuje dofinansowanie z programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki” prowadzonego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Program ten skierowany jest m.in. do bibliotek naukowych w kraju. Do tego grona Biblioteka Diecezjalna przynależy od grudnia 2017 roku.