W Muzeum Auschwitz-Birkenau można dziś zobaczyć drzwi komory gazowej

Jedyne zachowane drzwi komory gazowej z Birkenau po raz pierwszy zaprezentowano dziś publicznie w Oświęcimiu. Podczas rozpoczętych 27 stycznia obchodów wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego przypomina się o przypadającej w tym roku 70. rocznicy rozpoczęcia masowego mordu na Żydach w komorach gazowych Auschwitz II-Birkenau.

Drzwi komory gazowej, które zazwyczaj przechowywane są w specjalnej gablocie w środowisku pozbawionym tlenu, zostały dziś, z zachowaniem szczególnych środków ostrożności, przewiezione tymczasowo z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau na miejsce uroczystości – do Oświęcimskiego Centrum Kultury, gdzie można je zobaczyć na krótko przed główną ceremonią upamiętniającą zamordowanych Żydów.

Dyrektor Muzeum Piotr M.A. Cywiński w przemówieniu podkreślił, że udostępniane dziś publicznie drzwi komory gazowej wywołują konkretne obrazy cierpienia i są jego namacalnym dowodem. „Te drzwi na zawsze oddzieliły świat żywych i świat mordowanych. Dlatego widząc je, nikt z nas nie czuje się komfortowo. Patrząc na nie, zbliżamy się do granic tego, czego można doświadczyć i zrozumieć, stojąc z tej strony drzwi. Świat cały rozdzielono tymi drzwiami” – mówił Cywiński.

Zwrócił uwagę, że to te drzwi, „ostatni próg zgładzonych”, najpełniej oddają sedno Miejsca Pamięci. „Dziś od nas w pewnym sensie zależy, czy drzwi nadal będą dla nas ścianą, granicą, kresem. Czy ten wizjer pozostanie zabity blachą. Blachą naszego niezrozumienia, niezdolności spojrzenia prawdzie prosto w oczy. Więc zadajemy sobie pytanie, w jaki sposób patrzeć dziś na te drzwi sprzed siedemdziesięciu lat” – i apelował: „Otóż za każdym razem, gdy dzieje się na świecie zło, mordują niewinnych, giną dzieci, szerzy się rasizm, antysemityzm, ideologie nienawiści, a my nic nie robimy, wówczas patrzymy na te drzwi. A ich dociskające rygle jak były, tak i pozostają po naszej stronie”.

Jedyne zachowane drzwi komory gazowej pochodzą z jednego z krematoriów, wysadzonych w powietrze przez esesmanów pod koniec ostatecznej ewakuacji obozu.

Po przeprowadzeniu latem i jesienią 1941 r. prób zabijania gazem Cyklon B, w 1942 r. ten istniejący już największy obóz koncentracyjny stał się jednocześnie ośrodkiem natychmiastowej zagłady na masową skalę. W pierwszym okresie niemieccy naziści zaadaptowali dla tego celu dwa wiejskie domki, następnie zbudowali i uruchomili cztery duże zespoły komór gazowych i krematoriów.
Do momentu wyzwolenia terenów obozowych przez żołnierzy Armii Czerwonej, niemieccy naziści zamordowali w Auschwitz ok. 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, radzieckich jeńców wojennych oraz ludzi innych narodowości.